(ψόφησαν πολλά μεταγωγικά κτήνη) και συνέβαλε, μαζί με άλλες δυνάμεις, που αγωνίζονταν στα υψώματα της αριστερής όχθης, στην παράδοση της Κλεισούρας.
Είναι Δεκέμβριος και το τάγμα πάνω στα χιονισμένα υψώματα της Κλεισούρας, μαστίζεται από το κρύο, το χιόνι, την υγρασία, την κακοπέραση, την πείνα. Ο ανθ)γός Γοργίας, σημειώνει ότι λίγο καλαμπόκι είναι η τροφή όλων τον περισσότερο καιρό. Σπάνια βλέπομε ένα τέταρτον κουραμάνας!
… Παρόλα αυτά, συνεχίζει ο Γοργίας, το τάγμα διατάχθηκε να δώσει βοήθεια στις μάχες που δίνονται επάνω στην χιονισμένη Τρεμπεσίνα σε υψόμετρο 2000 μέτρων. Άρχισαν τα κρυοπαγήματα. Άρχισε η αθρόα αποστολή ανδρών στα νοσοκομεία! Ενώ τα εχθρικά αεροπλάνα μας καταδιώκουν παντού!
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ…
… Στις 10 Φεβρουαρίου βρισκόμαστε στις κορυφές των υψωμάτων 800 και 802. Την επομένη το πρωί και ενώ με έφοδο καταλήφθηκαν τα εχθρικά χαρακώματα και τα τμήματα του 9ου και 10ου Λόχου τουIII/13 ΣΠ βρίσκονται επί των εχθρικών θέσεων, συνεχίζει στις σημειώσεις του ο Γοργίας, κάποιος αξιωματικός από το άλλο Σύνταγμα του οποίου ήμασταν εφεδρεία και του οποίου ο λόχος δεν είχε προχωρήσει προς τα εμπρός, χωρίς κανένα λόγο, αστόχαστα, αλογάριαστα, ρίπτει φωτοβολίδα ερυθράν, ζητά ενίσχυσι πυροβολικού στον πρώτο στόχο, μα εκεί στον πρώτο στόχο επάνω στα εχθρικά χαρακώματα είναι τα τμήματα του 9ου και 10ου λόχων του III/13 ΣΠ. Είναι τα γενναία παιδιά μας που με την ορμητικότητά τους έχουν καταλάβει τα εχθρικά χαρακώματα. Το φίλιο πυροβολικό βάλλει επί των τμημάτων μας, νεκροί οι περισσότεροι, τα τμήματά μας υποχωρούν, η νίκη μετατρέπεται εις αποτυχίαν. Ο 9ος λόχος του III/13 ΣΠ διαλύεται, (σκοτώνεται και ο διοικητής του υπ)γός Σαραμαντής), εξάπτεται ο διοικητής του Τάγματος!... Μία ενέργεια άσκοπη από κάποιον… μετέβαλε την νίκην εις ατύχημα. Έτσι άδοξα σε ατύχημα αποδόθηκε ο θάνατος και ο τραυματισμός 160 ανδρών. Μεταξύ των τραυματιών αξιωματικών και ο από την Νέα Σάντα Κιλκίς έφ. Ανθ)γός Στυλίδης Αλέξ. Αλλά και οι επιζήσαντες, λέγει ο Γοργίας, ήταν πραγματικοί ήρωες και αναφέρει μεταξύ άλλων τα ονόματα των Καΐκη, Μαντζούκου, Φυντανίδη, Φιλιππίδη, Τζερεμέ, όλα γνωστά επώνυμα του Κιλκίς, που πολέμησαν με αυτοθυσία και παλληκαρωσύνη.
Αλλά δεν έφθανε μόνο το ‘’ατύχημα’’. Οι λόχοι τις επόμενες ημέρες δέχονταν νυχτερινές επιθέσεις Ιταλών και είχαν πολλά θύματα σε νεκρούς και τραυματίες. Μόνον ο 11ος Λόχος του 3ου Τάγματος του 13 ΣΠ, (καταστράφηκε), γράφει ο Γοργίας, έχασε 140 στρατιώτες και τον διοικητήν του! Μεταξύ των νεκρών ο από την πόλη του Κιλκίς καταγόμενος έφ. Ανθ)γός Στεφανίδης Παύλος εκ των αρίστων αξιωματικών του 3ου Τάγματος του 13ου ΣΠ. Ενώ μεταξύ των τραυματιών που περισυλλέχθηκαν και αποστάλθηκαν στα νοσοκομεία ανευρίσκομε τα ονόματα των Αδαμίδης Θεόδωρου, που η πατρίδα του έδωσε άδεια περιπτέρου στο Κιλκίς (γωνία 21ης Ιουνίου και Καλούδη), Αμανατίδη Πολύκαρπου με άδεια περιπτέρου στην Ποντοκερασιά και του Σοϊλεμεζίδη Χαράλαμπου, που διατηρούσε κατάστημα απέναντι από την Μητρόπολη.
… Προ του θανάτου, μονολογεί ο Γοργίας, που φτερούγιζε διαρκώς επάνω στο κεφάλι τους οι άνδρες των 9ου και 10ου Λόχων και Διμοιριών πολυβόλων δεν πτοούνται, δεν τρέπονται εις φυγήν, βρίσκονται ακλόνητοι εκεί να υπερασπίσουν το ύψωμα, όχι με όπλα πεζικού, όχι με αυτόματα όπλα, γιατί δεν λειτουργούν πλέον από την λάσπη και από την βροχή, παρά μόνον με χειροβομβίδες επιθετικές και κείνες λάφυρα. Νεκροί και ζώντες ανάκατα, είναι έτοιμοι να προσφέρουν, οι μεν νεκροί τα ιερά σώματά τους, τα άψυχα πια, ως προπύργιο για τους ζώντας, οι δε ζώντες το πολυτιμότερο που είχαν, την ψυχή τους. Ανάκατα νεκροί και ζώντες κατέχουν το ύψωμα που διέλυσε και κατέστρεψε τρία Τάγματα…
Το Τάγμα όσο απέμεινε, αφού άφησε στο ύψωμα 802, νεκρούς και τραυματίες πλέον των 700 ανδρών και αξιωματικών, μετακινήθηκε προς Μάλι Σπαντάριτ, για ανάπαυση και ανασυγκρότηση. Όμως τα υψώματα που κατέχουν τα τμήματα του 13ου ΣΠ είναι στόχος, που διαρκώς βάλλεται από εχθρικούς όλμους και από πυροβολικό από παντού. Αθρόοι τραυματίες και νεκροί και εδώ. Εν τούτοις οι άνδρες και οι αξιωματικοί του Συν)τος κρατούν με πείσμα τα υψώματα αυτά, αγκιστρωμένοι επάνω στις κορυφές και πλαγιές τους. …’’Εδέχθημεν, γράφει ο έφ. Ανθ)γός Γοργίας, την 8ην και 9ην Μαρτίου την μεγάλη εχθρική επίθεσι. (πρόκειται για την εαρινή επίθεση παρουσία του Μουσολίνι). Ο εχθρός έβαλλε με είκοσι χιλιάδες βλήματα πυροβολικού και άλλα τόσα βλήματα όλμων’’.
Το 13Ο ΣΠ δέχεται ενισχύσεις σε αξιωματικούς και οπλίτες στο Μάλι Σπαντάριτ. Μέσα στις ενισχύσεις των οπλιτών βρισκόταν και ο γνωστός συνθέτης οπερετών Γιαννακόπουλος και άλλοι μορφωμένοι από την Αθήνα και έδωσαν μια κίνηση ξεχωριστή με το Αθηναϊκό τους πνεύμα στα τμήματα του Συντάγματος. Εξέδωσαν και εφημερίδα η << Ηχώ της Οβίδος>> και με χιούμορ εσατύριζαν κάθε τι, που νόμιζαν ότι είναι στραβό και έπεφτε στην αντίληψή τους, πείραζαν με λεπτότητα τους αξιωματικούς, ονόμαζαν τις σκηνές τους, ειρωνικά, μέλαθρα, γιατί δεν ήταν σκηνές, αλλά αντίσκηνα φτωχά για κάθε ανάπαυση.
Κατά την διάρκεια της 15θήμερης ανεπιτυχούς εαρινής επίθεσης οι ηρωικοί αξιωματικοί και οπλίτες ήταν αγκιστρωμένοι σαν γύπες στην κορυφή του Μάλι Σπαντάριτ και τις πλαγιές του. Δέχθηκαν πολλές επιθέσεις του εχθρού και ηρωικά και αποτελεσματικά τις απέκρουσαν. Εκατοντάδες οι νεκροί του εχθρού, σωροί τα κουφάρια τους, παρέμεναν άταφα παρά τις μάταιες προσπάθειες εκ μέρους μας για πρόσκαιρη ανακωχή και ενταφιασμό των νεκρών, μας ξεκαθαρίζει ο Γοργίας.
Και στις 25 του μηνός, ημέρα της Εθνικής μας εορτής, σταματάει η ηρωική και νικηφόρα δράση των Τμημάτων του 13ου Συντάγματος Πεζικού, με την αντικατάστασή τους από αντίστοιχα τμήματα της 6ης Μεραρχίας Σερρών (19ο ΣΠ) και ότι απέμεινε αποστάλθηκε για ανάπαυση στα υψώματα της Καλαμπάκας.
Όμως σε λίγες ημέρες είχε αρχίσει η Γερμανική επίθεση. Μαύρη εικόνα διαγραφόταν στον ορίζοντα, καθώς η ισχυρή Γερμανική αεροπορία και οι μηχανοκίνητες δυνάμεις της άλλαζαν το πολεμικό τοπίο. Η ΧΙ Μεραρχία όπου και το 13 ΣΠ διατάσσεται να μετακινηθεί στην περιοχή της Κατάρας Μετσόβου. Παρατηρείται αναταραχή στους στρατιώτες. Γίνονται απείθαρχοι. Πολλοί δεν υπακούουν. Έχασαν, γράφει ο Γοργίας, κάθε ελπίδα νίκης, κάθε ελπίδα αντιστάσεως, που θα κατόρθωνε να ανακόψει την ορμητική προέλαση των Γερμανικών δυνάμεων. Μήπως δεν ήταν οι ίδιοι στρατιώτες, που προχωρούσαν, άλλοτε, νικηφόρα προς τα εμπρός, μέσα στη φωτιά, μέσα στον κίνδυνο, μέσα στον θάνατο; Διερωτάται με θλίψη ο εφ. Αν)γός Γοργίας.
…Τα πάντα είχαν παραλύσει. Η νικηφόρα στρατιά της Αλβανίας ερείπιο πια. Οι χθεσινοί ηρωικοί στρατιώτες της, πετούν τα δοξασμένα όπλα τους. Η λύπη και η απόγνωση ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπα οπλιτών και αξιωματικών. Τέλος συνθηκολογεί το Σώμα Στρατού της Αλβανίας. Με τους γνωστούς όρους, κυρίως ύστερα από απαίτηση των ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ Ιταλών. Για να καταλήξει με λύπη πολλή ο ηρωικός Ευάγγελος Γοργίας, έφεδρος αξιωματικός του 13ου Συντάγματος Πεζικού, που με τις πολεμικές σημειώσεις του κατέλειπε στην ιστορία την δράση στα Αλβανικά βουνά των παιδιών του Κιλκίς, … καταντήσαμε από ΝΙΚΗΤΑΙ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ! Τέλος.
(Σε επόμενο σημείωμα θα αναφερθούμε στην τύχη της σημαίας του διαλυμένου από τον Μάιο του 1941, 13ου ΣΠ).
Κιλκίς Δεκέμβριος 2016 Αναστάσιος Αμανατίδης
