Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 10:14:41 πμ
Δευτέρα, 17 Ιουλίου 2017 20:40

Ανδρέας Μακρίδης : Το Δημοψήφισμα

Το ελληνικό Σύνταγμα, έχει μερικές πολύ σοφές διατυπώσεις όσον αφορά το δημοκρατικό μας πολίτευμα: “Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι λαϊκή κυριαρχία.

Όλες οι εξουσίας πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα”. Στο πρώτο κι όλας άρθρο του Συντάγματος, θεμελιώνεται με τρόπο έμμεσο αλλά σαφή, το δικαίωμα του πολιτικού κόσμου να μην καταφεύγει στο λαό, παρά μονάχα για να τον ρωτήσει ποιο κόμμα θα τον εκπροσωπήσει στη Βουλή, ή ποιος πρωθυπουργός θα τον κυβερνήσει.

Το Σύνταγμα δεν λέει πως οι εξουσίες ασκούνται απ' το λαό, γιατί για παράδειγμα, αυτό θα σήμαινε πως τη Δικαιοσύνη θα απένειμαν τα “λαϊκά δικαστήρια”. Υπαινίσσεται επίσης, πως τα συμφέροντα του λαού και του έθνους δεν ταυτίζονται απαραίτητα: Μία κυβέρνηση μπορεί ακόμα και να θυσιάζει το λαό της στο όνομα του έθνους (βάζοντας π.χ. τη χώρα σε πόλεμο ή μνημόνιο), στο όνομα των επόμενων γενεών και σε συνέχεια των προηγουμένων.

Οι διατυπώσεις αυτές, ενέχουνε βεβαίως αντιθέσεις και αντιφάσεις. Μα κι η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα που βασίζεται στην αντίθεση, και όχι στην συμμόρφωση των πάντων σε μία άποψη. Και εδώ είναι που συναντούμε την πρώτη αναίρεση της δημοκρατίας στο όνομά της: Στις περισσότερες δημοκρατικές χώρες, οι πολιτικοί θεωρούν καθήκον τους να μην φέρουνε ποτέ τους ψηφοφόρους τους μπροστά σε κορυφαία διλήμματα, παρά μονάχα μέσω εκλογών. Ποτέ δεν ρωτηθήκαμε για την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ, την ΕΟΚ ή το ευρώ, δεν ρωτηθήκαμε για το ζήτημα των ταυτοτήτων, ή το “Μακεδονικό”. Εν μέρει η τακτική αυτή είναι δικαιολογημένη: Τα δημοψηφίσματα συνδέονταν πάντοτε στη χώρα μας με ανωμαλίες και με εθνικούς διχασμούς, που η πατρίδα μας έχει πληρώσει με αίμα. Αρκεί ωστόσο η παρατήρηση αυτή, για να ερμηνεύσει την δυσανεξία του πολιτικού κόσμου σε αυτά;

Ενάντια στο δημοψήφισμα του 2015 διατυπώθηκε πληθώρα αντιρρήσεων. Ακόμα και κατά τη συζήτηση στη Βουλή για την προκήρυξή του, η Νέα Δημοκρατία είχε καλέσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παρέμβει για να το ματαιώσει – κάτι που ο Προκόπης Παυλόπουλος, σε συνεννόηση βεβαίως με τον Κώστα Καραμανλή, αρνήθηκε να πράξει. Σήμερα, μετά την ήττα της “σκληρής διαπραγμάτευσης”, η ίδια η κυβέρνηση δεν θέλει να πολυθυμάται το δημοψήφισμα. Άξιζε λοιπόν τον κόπο η διεξαγωγή του;

Το ερώτημα ισοδυναμεί με ένα άλλο, πιο κρίσιμο ερώτημα: Δικαιούται ο λαός να προβληματίζεται, να ερωτάται, να κινητοποιείται, να μαθαίνει ενδεχομένως κι απ' τα λάθη του, ή θα πρέπει να επαφίεται στις κρίσεις εκείνων που “γνωρίζουνε καλύτερα”, και που την ώρα της κρίσης έσπευδαν πρωτίστως να σώσουν τον εαυτό τους, στέλνοντας τα χρήματά τους στο εξωτερικό, όπως ο αρχιτέκτονας της ένταξης στο ευρώ, ο Γκίκας Χαρδούβελης;

Σήμερα οι δυνάμεις που στήριξαν το “Ναι”, επαναφέρουν τον ισχυρισμό πως για τα μέτρα της τελευταίας διετίας ευθύνεται η “καταστροφική διαπραγμάτευση Τσίπρα-Βαρουφάκη και το δημοψήφισμα, που έφεραν τα capital control". Η ζημιά υπήρξε πράγματι μεγάλη – υπάρχει όμως και ο αντίλογος: Αν οι κ.κ. Σαμαράς και Βενιζέλος, ήταν τόσο βέβαιοι ότι η χώρα θα έβγαινε απ' την επιτροπεία το 2015, αν θεωρούσαν πως το e-mail Χαρδούβελη θα ήταν αρκετό για να καθησυχάσει τους εταίρους που αξιώναν πρόσθετα έσοδα ύψους 5 δισ. και μια σειρά από σκληρά προαπαιτούμενα, γιατί δεν δήλωναν πως θα ολοκλήρωναν οι ίδιοι την διαπραγμάτευσή τους, θέτοντας την τελική τους συμφωνία σε δημοψήφισμα πριν την προσυπογράψουν;

Το δημοψήφισμα του 2015, αν και δεν πέτυχε στη διαπραγματευτική του στόχευση, αποτελεί μια παρακαταθήκη για την πολιτική ιστορία της χώρας. Το πώς θα την αντιμετωπίσει ο καθένας από μας, επαφίεται στην κρίση και στην πολιτική του ωριμότητα. Δεν ντρεπόμαστε όμως γι' αυτό ως πολίτες, και δεν απολογούμαστε, ιδίως σε όσους επιδιώκουν να μας υποβιβάσουν σε απλούς ψηφοφόρους.