Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 11 Ιουνίου 2018 22:59

Ένα "μακεδονικό" αλφάβητο

Του Ανδρέα Μακρίδη.

Η ιστορία πάνω-κάτω είναι γνωστή: Τον 9ο μ.Χ. αιώνα, το Βυζάντιο αποφάσισε να στείλει δύο ιεραποστόλους για να εκπολιτίσουν τους Σλάβους. Τι σήμαινε εκπολιτισμός τα χρόνια εκείνα; Γραφή, ανάγνωση, εγκατάλειψη της πολυθεΐας και της ειδωλολατρείας. Αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο το Βυζάντιο προσέγγιζε τις γειτονικές του χώρες, προκειμένου να δημιουργήσει φιλίες, συμμαχίες και εξαρτήσεις.

 

Τον ρόλο του εκπολιτιστή, τον έπαιξαν επάξια δύο καλόγεροι απ' τη Θεσσαλονίκη, ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος. Οι ιεραπόστολοι ήσαν αδέρφια. Μιλούσαν ελληνικά, ανήκαν στην - ενωμένη τότε – χριστιανική Εκκλησία και ο πατέρας τους ο Λέων, ήταν αξιωματούχος του ρωμέικου κράτους στη Θεσσαλονίκη. Η οικογένεια λοιπόν των δύο αδελφών, ακόμα και αν η απώτατη καταγωγή της ήταν από αλλού, τον 9ο αιώνα ήταν μία απ' τις προβεβλημένες ρωμέικες οικογένειες της μακεδονικής μεγαλούπολης. Ο βουλγαρικός εθνικισμός, προσπάθησε ωστόσο να οικειοποιηθεί τα δύο αδέλφια, εισάγοντας τη θεωρία πως “για να ξέρουν τόσο καλά τα σλαβικά, σημαίνει πως τουλάχιστον ο ένας από τους δύο γονιούς τους ήταν Σλάβος”. Τη δεκαετία του '50 στη Βουλγαρία, υποστηριζόταν πως ο Λέων ήταν Σλάβος. Όταν αργότερα ομαλοποιήθηκαν οι σχέσεις της Βουλγαρίας με την Ελλάδα, στα βουλγαρικά σχολεία διδάσκανε πως Σλάβα ήταν η μάνα τους. Καταλαβαίνει κανείς την ανάγκη της γειτονικής χώρας να ανιχνεύσει κάποιο σλαβικό στοιχείο στους εκπολιτιστές της: Δεν είναι εύκολο να χωνέψεις ότι η ρίζα του πολιτισμού σου – η γραφή και η θρησκεία – ήρθαν από τους παραδοσιακούς σου εχθρούς...

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος, θα δημιουργήσουν εκ του μηδενός το πρώτο σλαβικό αλφάβητο στον κόσμο. Η γραφή εκείνη ήταν ιδιόμορφη, με δάνεια απ' την αρμενική, την ελληνική και άλλες γλώσσες - ένα όμορφο αλλά δύσχρηστο αλφάβητο που δεν χρησιμοποιείται πλέον πουθενά. Εκείνο που ονομάζουμε “κυριλλική γραφή”, είναι δημιούργημα ενός μαθητή των δύο αδελφών, του Κλήμεντα της Οχρίδας: Πρόκειται για ένα αλφάβητο με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο, λίγα γράμματα στα λατινικά και λίγα επινοημένα για να απηχούν σε φθόγγους της σλαβικής λαλιάς. Το αλφάβητο αυτό, που ονομάζεται “κυριλλικό” προς τιμήν του Κύριλλου, είναι μια γραφή πιο κοντινή στην ελληνική απ' οποιαδήποτε γραφή στον κόσμο, και χρησιμοποιείται από τους Ρώσους, τους Βουλγάρους, ελάχιστα απ' τους Σέρβους και βεβαίως απ' τους γειτόνους μας τους “Μακεδόνες” της FYROM.

Δεδομένου ότι το σλαβικό αλφάβητο πρωτοξεκίνησε στα εδάφη της Μακεδονίας, επινοημένο από τους δύο Μακεδόνες ιεραποστόλους και τους μαθητές τους, θα μπορούσε κανείς να το αποκαλέσει γεωγραφικά “μακεδονικό”. Είναι δηλαδή γλωσσολογικά, μία γραφή που γεννήθηκε, χρησιμοποιήθηκε και εξελίχθηκε στα εδάφη της Μακεδονίας, για να φτάσει στη συνέχεια στα πέρατα της ηπείρου μας και της Ασίας. Όμως το 1977, σε ένα γλωσσολογικό συνέδριο που έλαβε χώρα στην Αθήνα στο πλαίσιο του ΟΗΕ, αποτυπώθηκε στα επίσημα έγγραφα η χρήση ενός “μακεδονικού αλφάβητου” που χρησιμοποιείτο στη Γιουγκοσλαβία, ξέχωρου από τα υπόλοιπα κυριλλικά, και χωρίς κανένας απ' τους συνήθεις ανησυχούντες να χτυπήσει τον κώδωνα του κινδύνου. Επρόκειτο για το αλφάβητο της σημερινής ΠΓΔΜ.

Την αποτύπωση αυτή επικαλέστηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς σε πρόσφατες δηλώσεις του, για να υπενθυμίσει πως τα σφάλματα, οι γκάφες και οι παλινωδίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σε σχέση με το Σκοπιανό, έχουν προϊστορία δεκαετιών. Κι ο γλωσσολόγος μας, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, μέλος της ελλαδικής αντιπροσωπείας στο συνέδριο του '77, ωρύεται σήμερα πως δεν αναγνωρίσαμε μακεδονική γλώσσα, αλλά μονάχα αλφάβητο. Λες και ο Μέγας Αλέξανδρος, ή ο Νικηφόρος Φωκάς, έγραφαν...στα "μακεδονικά"!

Δεν ξέρουμε πόσοι συμπολίτες μας πείθονται από μια τέτοια επιχειρηματολογία. Θα άξιζε ωστόσο να αναλογιστούν: Εάν μετά την γκάφα του '77 κάποιοι σήμερα επιχειρούν να αποσείσουν την ευθύνη από πάνω τους με γελοία επιχειρήματα, τι πρόκειται να δουν τα μάτια μας αν η αδιαλλαξία στη διαπραγμάτευση οδηγήσει την Ελλάδα σε ήττα;