Η μεταρρυθμιστική διάθεση του κ. Μητσοτάκη και η ευθυγράμμιση της Ν.Δ. με αυτήν είναι έργο δύσκολο και θα κριθεί στον χρόνο

- Το ασφαλιστικό -όπως και παλαιότερα- βγάζει στους δρόμους τους εργαζόμενους. Κρίνετε δικαιολογημένη την οργή της κοινωνίας; Μπορεί από την άλλη πλευρά η ασφαλιστική μεταρρύθμιση να καθυστερήσει;
Ισως η περισυλλογή να ήταν πιο ωφέλιμη από την οργή. Εχουμε κάνει όλοι -πολιτικό σύστημα και πολίτες- πολλά που έχουν καταστρέψει τη χώρα. Τίποτε, πλέον, δεν μπορεί να καθυστερήσει, διότι βρισκόμαστε ήδη στο «και πέντε».
Πολύ περισσότερο δεν μπορούν να καθυστερήσουν ζητήματα όπως το ασφαλιστικό, που ήταν βασικό αίτιο αλλά και αποτέλεσμα της μεγάλης κρίσης που περνάμε.
Δυστυχώς, δεν έχουμε αποκτήσει ακόμη αρχές, κριτήρια και συναίσθηση ευθύνης για το τι πρέπει να αλλάξουμε, σε ποια κατεύθυνση και με τι κόστος.
Πάντως, δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλιστική μεταρρύθμιση με μικρό χρονικό ορίζοντα, χωρίς κόστος των συνταξιούχων, σε βάρος μόνο των ερχόμενων γενεών και με επίκεντρο την αντιαναπτυξιακή αύξηση των εισφορών.

- Οι δανειστές προβάλλουν και πάλι ενστάσεις, ουσιαστικά πριν καν η νέα διαπραγμάτευση ξεκινήσει. Το τρίτο Μνημόνιο δεν θα είναι το τελευταίο ή μήπως ενώ υπογράφηκε δεν εφαρμόζεται όπως θα έπρεπε;
Το πρόβλημα είναι δικό μας. Βρίσκονται αλλού η κυβέρνηση, αλλού η αντιπολίτευση κι αλλού η κοινωνία. Δεν υπάρχει ούτε πολιτική σύμπραξη ούτε κοινωνική συναίνεση.
Ετσι δεν μπορούν να λυθούν εθνικής τάξης προβλήματα, όπως το ασφαλιστικό. Μοιραία οδηγούμαστε σε λύσεις-ημίμετρα, μέσα από αμφίπλευρες πιέσεις και εκατέρωθεν συμβιβασμούς.
Η κυβερνητική πολιτική χαρακτηρίζεται από έλλειψη σχεδίου. Ο προγραμματισμός έχει αντικατασταθεί από μια λογική «συνδικαλιστικής διαπραγμάτευσης».
Αυτό οδηγεί σε χειρότερα αποτελέσματα, διότι αυξάνει την πίεση των δανειστών και, κυρίως, ανακυκλώνει τα άλυτα διαρθρωτικά προβλήματα, παρατείνοντας την κρίση και μαζί της την ενδεχόμενη αναπαραγωγή των μνημονίων.

- Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. έχει μπροστά της πολλά εμπόδια. Οι μέχρι τώρα χειρισμοί σε ποιο συμπέρασμα σας οδηγούν; Συζητείται ως σενάριο η διεύρυνση του κυβερνητικού σχήματος, κάποιοι επιμένουν για οικουμενική, ενώ ακούστηκαν και οι νέες κάλπες...
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. έχει ένα κεντρικό έλλειμμα: την απουσία σχεδίου αλλαγών, σχεδίου μεταρρυθμίσεων. Ακολουθεί μια τακτική καθυστέρησης των αναγκαίων αλλαγών, έχοντας περάσει από τη «σκληρή» διαπραγμάτευση του 2015 στη «συμβιβαστική» του 2016.
Αυτό το κενό στρατηγικής δεν μπορεί να υποκατασταθεί με πολιτικές διευρύνσεις της διακυβέρνησης, είτε οικουμενικού είτε «προοδευτικού» χαρακτήρα.
Για να είμαστε, ωστόσο, δίκαιοι, το κενό στρατηγικής και η απουσία συνεκτικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου αφορούν το σύνολο του πολιτικού συστήματος.

- Η εκλογή Μητσοτάκη πιστεύετε ότι αλλάζει τα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό και καθιστά τη Ν.Δ. ένα κόμμα όπου θα μπορούσαν να βρουν ευκολότερα στέγη οι κεντρώοι ψηφοφόροι; Διακρίνετε άνοιγμα ή φλερτ του κ. Μητσοτάκη με τους εκσυγχρονιστές της σημιτικής περιόδου και τι θα μπορούσε να αποφέρει πολιτικά;
Πέραν της κεντροδεξιάς ανασυγκρότησης και της ανάδειξης ενός νέου πολιτικού αντίπαλου απέναντι στον κ. Τσίπρα, η εκλογή Μητσοτάκη έχει ευρύτερες πολιτικές επιδράσεις.
Καταρχάς ορίζει εκ νέου τη διαιρετική τομή ανάμεσα στο μεταρρυθμιστικό πνεύμα και στον λαϊκισμό που τέμνει οριζόντια όλο το παλαιό πολιτικό σύστημα Δεξιάς - Κέντρου - Αριστεράς.
Το πολιτικό σύστημα έχει αποτύχει να δώσει λύσεις στην κρίση και έχει απομακρυνθεί από τις προσδοκίες της κοινωνίας. Η μεταρρυθμιστική διάθεση του κ. Μητσοτάκη και η ευθυγράμμιση της Ν.Δ. με αυτήν είναι έργο δύσκολο από κάθε άποψη και θα κριθεί στον χρόνο.
Ομως η επικαιροποίηση του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος στη Ν.Δ. ανοίγει συνολικά αυτό το κεφάλαιο για το πολιτικό σύστημα. Αυτόματα ενεργοποιεί τα αντίστοιχα αντανακλαστικά των υπόλοιπων χώρων και διαμορφώνει συνθήκες μελλοντικών μεταρρυθμιστικών κυβερνητικών συμπράξεων που, ας μη γελιόμαστε, είναι η βασική πολιτική προϋπόθεση ανάταξης της χώρας.
Ανεξάρτητα, λοιπόν, από φλερτ, ανοίγματα και μεταγραφές προσώπων, σημασία για μένα έχει η ηγεμόνευση των μεταρρυθμιστικών ιδεών σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος και η υπέρβαση του ενιαίου μεταπολιτευτικού λαϊκισμού.

- Συμφωνείτε με τη διαπίστωση περί ενός νέου διπολισμού Αριστεράς - Δεξιάς με βαθμιαία υποχώρηση της διάκρισης Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο; Χώρος για δυνάμεις που θέλουν να υπάρξουν μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. υπάρχει;
Την τελευταία περίοδο οι εξελίξεις σφραγίζονται από τρεις αλληλένδετες πολιτικές διαδικασίες. Πρώτα, από την κατάρρευση της ακραίας αντιμνημονιακής μυθολογίας.
Η χρεοκοπία της Ελλάδος διαθέτει, πλέον, και τα τρία ιδεολογικά πρόσημα της μεταπολιτευτικής κομματικής γεωγραφίας: το δεξιό, το κεντρώο και εσχάτως το αριστερό. Επειτα, από την εξελισσόμενη «κεντροαριστεροποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ, ως αίτιο και αποτέλεσμα της υπογραφής του τρίτου Μνημονίου.
Τέλος, από την αλλαγή ηγεσίας στη Ν.Δ. σε κεντρώα κατεύθυνση. Αυτό το σκηνικό διαπαραταξιακής κίνησης προς το κέντρο, συνδυασμένο με την επιτακτικότητα των μεταρρυθμίσεων ως στρατηγικής εξόδου από την κρίση, διαμορφώνει και τη ζωτική ανάγκη μεταρρυθμιστικής συγκρότησης του ενδιάμεσου πολιτικού χώρου που είναι εφικτή και απαραίτητη για τη χώρα.

- Η Κεντροαριστερά θα ενωθεί; Πώς αποτιμάτε τις πρωτοβουλίες της Φώφης Γεννηματά και ποια η δική σας θέση στο ζήτημα της αβύσσου με τη Νέα Δημοκρατία;
Απαντώ ευθέως στο κεντρικό ερώτημα που βασανίζει τον ενδιάμεσο πολιτικό χώρο στην Ελλάδα: υπάρχει σήμερα δυνατότητα συγκρότησης μιας σοβαρής σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής δύναμης;
Η απάντησή μου είναι «όχι» -και εξηγούμαι: Οι παλιές ιδεολογίες -φιλελευθερισμός, σοσιαλδημοκρατία και αριστερά- είναι σε βαθιά κρίση και δεν μπορούν ν’ απαντήσουν στα σύνθετα προβλήματα της εποχής. Το ίδιο ισχύει για τα παράγωγα σχήματά τους -Δεξιά, Κέντρο και Αριστερά- καθώς και τις προσμείξεις τους.
Βεβαίως δεν ήλθε το τέλος των ιδεολογιών και της πολιτικής. Ομως, οι νέες ιδεολογικές διαμορφώσεις είναι υπό αναζήτηση. Σήμερα τα προβλήματα των κοινωνιών της κρίσης επιδέχονται προγραμματικές και στρατηγικές λύσεις, όχι παρωχημένες ιδεολογικές προσεγγίσεις.
Γι’ αυτό επιμένω ότι η διάκριση ανάμεσα στον λαϊκισμό και το μεταρρυθμιστικό πνεύμα είναι πιο αντιπροσωπευτική και πιο λειτουργική από τις διακρίσεις ανάμεσα σε Δεξιά, Κέντρο και Αριστερά που έχουν εξίσου παρωχημένο λόγο και εξίσου αποτυχημένο έργο.
Δημήτρης Κουκλουμπέρης