Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, 7:45:31 πμ
Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου 2017 21:20

Κοινωνικός αποκλεισμός ατόμων με αναπηρία

Γράφει η Θεοδοσία Ε. Παπαδοπούλου-Τσάτση, Φιλόλογος Α.Π.Θ., MSC Ειδικής Αγωγής, e.mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

 

Με αφορμή την επικείμενη ημέρα της 3ης Δεκεμβρίου, που γιορτάζεται  ως Παγκόσμια ημέρα ατόμων με Αναπηρία, θα ήταν καλό όλοι μας  να αναλογιστούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους τα άτομα αυτά και να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους ενίσχυσης της προσπάθειάς τους.


Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σ όλο τον κόσμο, ζουν με κάποια μορφής αναπηρία. Ο όρος αναπηρία προέρχεται από την αρχαία ελληνική έκφραση «ανά τον πήρο» δηλαδή «με βοήθεια» . Υπάρχουν πολλά «είδη» αναπηρίας, δηλαδή ομάδες ανθρώπων που χρειάζονται βοήθεια: οι άνθρωποι με προβλήματα ακοής, με προβλήματα όρασης, άνθρωποι με νοητική καθυστέρηση, με κινητικές διαταραχές, με σύνδρομο Down, με μαθησιακές δυσκολίες, άνθρωποι που χαρακτηρίζονται ως αυτιστικοί, τετραπληγικοί, δυσλεκτικοί, κτλ.
Αυτά λοιπόν τα άτομα, αντιμετωπίζουν άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο, τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο κοινωνικός αποκλεισμός εμπεριέχει λεκτικά και νοητικά ένα αρνητικό «πρόσημο», εκείνο της έκπτωσης, της έλλειψης, της αφάνειας, της απουσίας, του περιθωρίου. Έτσι, οι κοινωνικά αποκλεισμένοι αποπέμπονται ως «ακατάλληλοι», « μη απασχολήσιμοι» και δεν έχουν πρόσβαση σε πολλά.
Οι μορφές κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία είναι πολλές:

Ο αποκλεισµός της οικογένειας του ατόµου
Πέρα από τις διάφορες µορφές του αποκλεισµού που βιώνουν τα ίδια τα  άτοµα  µε  αναπηρία,  αποκλεισµό  βιώνουν  και  οι  οικογένειες  των  ατόµων είτε µε τη µορφή κρίσης στις σχέσεις της οικογένειας, είτε µε την αποστέρηση εισόδου ενός από τους γονείς, στην αγορά εργασίας.

Αποκλεισµός στην εκπαίδευση
Η εκπαίδευση είναι ένας από τους τοµείς που συνδέονται άµεσα µε τον κοινωνικό  αποκλεισµό,  είτε  λόγω  αποστέρησης  της  εισόδου  στην εκπαιδευτική  διαδικασία,  είτε  λόγω  εξόδου την οποία προκαλούν οι ίδιες  οι  ισχύουσες εκπαιδευτικές διαδικασίες.

Αποκλεισµός στην απασχόληση
Τα  άτοµα  µε  αναπηρία  είναι  δύο  έως  τρεις  φορές  πιθανότερο  να βρεθούν  σε  κατάσταση  ανεργίας  και  µάλιστα  µακροχρόνιας,  κάτι  που βρίσκεται σε άµεση συνάρτηση µε τον αποκλεισµό από την εκπαίδευση.
Αποκλεισµός από την Κοινωνία της Πληροφορίας
Οι  τεχνολογικές  εξελίξεις  µπορούν  να  εξασφαλίζουν  µια  καλύτερη ποιότητα  ζωής  στα  άτοµα  µε  αναπηρία,  η  πρόσβαση  τους  στην  τεχνολογία είναι µηδαµινή, σε σχέση µε την προσφερόµενη αποθαρρύνοντας τα στο να διεκδικήσουν  µια  ισότιµη  συµµετοχή  στη  γνώση  και  κατ’ επέκταση  στην εργασία.
Αυτή  η  µειωτική για  τα  άτοµα  µε  ειδικές  ανάγκες ψυχολογική  διαδικασία,  είναι  η  απαρχή ενός  φαύλου  κύκλου  διακρίσεων.  Τα στερεότυπα,  οι  προκαταλήψεις,  οι  κοινωνικές  κατασκευές  για  τα χαρακτηριστικά που φέρει ένα άτοµο ή µια οµάδα, δεν επιτρέπει και πολλές φορές  απαγορεύει  στα  άτοµα  αυτά  να  διατηρήσουν  την  θέση  τους  στη συλλογική  ζωή,  µε  αποτέλεσµα  να  επιφέρει  ψυχολογικές  συνέπειες. Οι πιο συνηθισμένες απ’ αυτές είναι το άγχος και ο φόβος, η ματαίωση, η ενοχή, η ντροπή, η αποξένωση και απομόνωση.
Παρά  το  γεγονός λοιπόν,  ότι τα  τελευταία  χρόνια  η  στάση της  κοινωνίας  έχει αλλάξει  αρκετά  προς  την  αναπηρία,  δεν  είναι  λίγοι  αυτοί  που  στη  θέα  της, κυρίως της σωµατικής, σταµατούν το βλέµµα τους λίγο παραπάνω ή κάνουν σχόλια που τραυµατίζουν τα άτομα. Έτσι άλλοι γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να έχουν  επαφές, ενώ άλλοι περιορίζουν τους εαυτούς τους σε σπάνιες εµφανίσεις σε δηµόσιους χώρους µε λίγο κόσµο, έτσι ώστε να µην εκθέτουν τον εαυτό τους και το παιδί τους σε δύσκολες καταστάσεις.
Η επικοινωνία και η συνύπαρξη ανθρώπων χωρίς αναπηρίες και ανθρώπων με αναπηρίες έχει να κάνει με τον σεβασμό των ανθρωπίνων σχέσεων, όπου οι ανάγκες του μεμονωμένου ατόμου αντιμετωπίζονται συλλογικά. Μέσα σε μία κοινωνία είναι φυσικό να υπάρχει ικανότητα και ανικανότητα, ασθένεια και υγεία, σωματική τελειότητα και αναπηρία. Η προσφορά βοήθειας προς τα ΑμΕΑ μας προετοιμάζει όλους για μια μελλοντική πιο φυσική κοινωνία που θα στηρίζεται στην αλληλεγγύη, από την οποία θα ωφεληθούν όλοι οι άνθρωποι.