Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 4:37:08 μμ
Δευτέρα, 09 Μαϊος 2011 14:45

Νίκος Σιάνας: Η Μάχη του Ραβινέ

sianasΗ προσφορά των Κρητών στους απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας είναι τεράστιαμ ειδικά στο χώρο της Μακεδονίας. Σ’ αυτή τη συμμετοχή τους, αρχικά στον Μακεδονικό Αγώνα, στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913, και στο Μακεδονικό Μέτωπο του Α’ παγκοσμίου πολέμου, η λεβεντογέννα Κρήτη θυσίασε χιλιάδες παλληκάρια της. Αυτά τα παλληκάρια τιμούν κάθε χρόνο οι απόγονοι τους εδώ και χρόνια, ανηφορίζοντας στα υψώματα της Μακεδονικής γης για να καταθέσουν λίγα λουλούδια, να πιούν μια τσικουδιά και να χορέψουν λεβέντικους Κρητικούς χορούς εις μνήμη τους.
Δυστυχώς με πικρία διαπιστώνει κανείς την απουσία των γηγενών αλλά και κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, καθώς και την άγνοια του κόσμου για τη Μάχη του Ραβινέ αλλά και του Σκρα.
Έχουμε όλοι μας χρέος να αναδείξουμε και να προβάλουμε όλες τις πτυχές του νέου δήμου μας, μεταξύ αυτών ιδιαίτερα και τις ιστορικές.
Ας ρίξουμε όμως μαι σύντομη ματιά πίσω στην ιστορία και τα γεγονότα.
Η χώρα μας μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 δεν είχε πλέον χερσαία σύνορα με την Τουρκία, είχε με την Αλβανία, Σερβία και Βουλγαρία η οποία κατείχε την Δυτική Θράκη. Τα νησιά του Αιγαίου είναι ένα ζήτημα ανοικτό το οποίο προκαλεί ναυτικό ανταγωνισμό, οι Τούρκοι αρχίζουν συστηματικό διωγμό των Ελλήνων της Θράκης και του Πόντου και της Μικρασίας, σε διαμαρτυρία της Ελλάδας οι Τούρκοι προτείνουν ανταλλαγή πληθυσμών περιοχής Σμύρνης και Μακεδονίας.
Τον Ιούνιο του 1914 δολοφονείται στο Σεράγεβο ο διάδοχος του Αυστροουγγρικού θρόνου Φερδινάδος. Ο εικοσαετής δολοφόνος είναι Σέρβος της Βοσνίας. Η Βιένη αξιώνει με τελεσίγραφο απαράδεκτες για τη Σερβία αξιώσεις, η κήρυξη του πολεμού τελικά κατά της Σερβίας προκαλεί τη μεγάλη πυρκαγιά του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος σύντομα απλώνεται σ’ όλη την Ευρώπη. Η Ελλάδα προσπαθεί όσο μπορεί να αποφύγει την εμπλοκή της, η κατάσταση είναι πλέον απρόβλεπτη, μυστικές συμφωνίες, παραχωρήσεις και υποσχέσεις ένθεν και ένθεν διαδέχονται η μία την άλλη. Η εξέλιξη του πολέμου αρχές του 1915 τόσο στο Δυτικό όσο και στο Ανατολικό Μέτωπο είναι στάσιμη, έτσι Γάλλοι και Άγγλοι έκριναν πώς πρέπει να δημιουργηθεί μέτωπο και στη Βαλκανική Χερσόνησο. Η Αγγλία προτείνει για δεύτερη φορά συμμαχία στην Ελλάδα και εδαφικές παραχωρήσεις στα παράλια της Μικράς Ασίας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε αντίθεση με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο είναι υπέρ της εμπλοκής της Ελλάδας.
Η ατνίθεση αυτή οδηγεί τον Βενιζέλο σε παραίτηση, αρχίζει η εκστρατεία των Δαρδανελίων με ορμητήριο τη Λήμνο, με μυστική συμφωνία η Γαλλία και η Αγγλία παραχωρούν στη Ρωσία την Κωνσταντινούπολη και τα Στενά. Τον Αύγουστο του 1915 προσφέρουν στη Βουλγαρία τη Σερβική Μακεδονία και την Καβάλα αν πολεμήσει στο πλευρό τους, τον Οκτώβριο όμως η Βουλγαρία κηρύσει τον πόλεμο κατά της Σερβίας, δύο μέρες αργότερα η Αγγλία προσφέρει την Κύπρο στην Ελλάδα, αν πολεμήσει, η προσφορά απορίπτεται, στη Θεσσαλονίκη αποβιβάζονται Βρετανικές και Γαλλικές δυνάμεις.
Η Βουλγαρία καταλαμβάνει τη Φλώρινα και εισβάλλει στην Ανατολική Μακεδονία, στα Χανιά σχηματίζεται τον Σεπτέμβριο του 1916 υπό τον Ελ. Βενιζέλο προσωρινή Κυβέρνηση, και τον επόμενο μήνα εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη, και τον Νοέμβριο κηρύσει τον πόλεμο κατά των Κεντρικών Δυνάμεων.
Τον Ιούνιο του 1917 ύστερα από πιέσεις των συμμάχων παραιτείται ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο Βενιζέλος φθάνει στην Αθήνα και ορκίζεται πρωθυπουργός. Εν τω μεταξύ ο σερβικός στρατός έχει υποστεί βαριές απώλειες και ήττες, η Βουλγαρία κατέχει ήδη τα Σκόπια και περιοχές στα σύνορα με την Ελλάδα, η προσπάθεια των Γάλλων να βοηθήσουν τους Σέρβους δεν είχε θετική έκβαση, έτσι οι σύμμαχοι προέβησαν σε μελέτη και οχύρωση της περιοχής μεταξύ κόλπου Ορφανού και Ανατολικής όχθης Αξιού ποταμού, και αργότερα και επί της Δυτικής όχθης, μέχρι τη Αριδαία. Ήδη όμως η Ελλάδα βίωνε πλέον αυτό που αργότερα ονομάστηκε Εθνικός Διχασμός, χωρισμένη σε επίσημο και επαναστατικό δια του οποίου από το Σεπτέμβριο του 1916 εισήρχετο στον πόλεμο και από τον Μάιο του 1917 και με το επίσημο πια κράτος αλλά και την Ανατολική Μακεδονία πλέον υπό κατοχή των Γερμανοβουλγάρων. Αρχές του 1917 το Μακεδονικό Μέτωπο εκτείνονταν από τις εκβολές του Στρυμώνα, λίμνη Δοϊράνη, Ακρίτα, Μεταμόρφωση, Φανός, Σκρα, Όσσιανη και Αρχάγγελος, μέχρι τη λίμνη Πρέσπα. Παρά όμως τους σκληρούς αγώνες μεταξύ Σεπτεμβρίου 1916 και αρχές του 1917 η γραμμή του Μακεδονικού Μετώπου έμεινε αμετάβλητη.
Τον Φεβρουάριο του 1917 οι σύμμαχοι αποφασίζουν να επιτεθούν εκ των νώτων στις εχθρικές θέσεις σ’ όλο το μήκος του Μακεδονικού Μετώπου, η κύρια όμως επίθεση θα γινόταν στο κέντρο της Συμμαχικής διάταξης, δηλαδή μεταξύ Δοϊράνης και Σκρα προκειμένου να αποκατασταθεί η συννένωση των Σερβικών και Ελληνικών εδαφών. Στην περιοχή αυτή, οι Βούλγαροι είχαν δημιουργήσει προκεχωρημένες και πολύ καλά οχυρωμένες θέσεις, μια τέτοια οχυρότατη θέση είχαν και στο λόφο Ραβινέ. Ύστερα από την εκδίωξη των Βουλγάρων από τις θέσεις που κατείχαν στα χωριά Σλοπ (Δογάνη) Καρά Σινάτσι (Πλαγια), Τζέοβο (Ειδομένη) ξεκινά στις 22-23 Απριλίου (5 Μαΐου) η επίθεση κατά της οχυρότατης τοποθεσίας Ραβινέ, αφού είχαν προηγηθεί προσπελάσεις και καταλήψεις θέσεων γύρω από αυτή, με διοικητή του 1ου Συντάγματος Σερρών του Αντ/ρχη Ζαφειρίου Νικόλαο. Η απόσταση μεταξύ Βουλγαρικών θέσεων και Ελληνικών ήταν μόλις 1200 μ. Μετά τις παραπάνω ενέργειες την κατάληψη του Ραβινέ ανέλαβε το 2ο Τάγμα του Συντ/τος υπό τον Λοχαγό Γουλιανό Γρηγόριο. Η επίθεση ξεκίνησε στις 4.35 το ξημέρωμα και κάτω από σφοδρό βομβαρδισμό του εχθρικού πυροβολικού και μέσα σε λίγα λεπτά το Ελληνικό Πεζικό αιφνιδιάζοντας με την ορμητικότητα του τους Βούλγαρους έγινε κύρος του λόφου, συλαμβάνοντας αιχμαλώτους 60 άνδρες μεταξύ αυτών και 5 Γερμανούς. Οι Βούλγαροι συνέχιζαν τον βομαρδισμό του Ραβινέ προκαλώντας τεράστιες απώλειες στο Ελληνικό Τάγμα, σχεδόν το 75% της δύναμης του είχε τεθεί εκτός μάχης, με λίγα πυρομαχικά και καθόλου νερό.
Γύρω στις 14.00 το μεσημέρι προσπάθησαν με αντεπίθεση να ανακαταλάβουν το Ραβινέ αλλά απέτυχαν συνέχισαν όμως τον βομβαρδισμό μέχρι τη νύκτα.
Η κατάληψη του λόφου Ραβινέ ήταν για τους συμμάχους σε πρώτη προτεραιότητα, οι Γερμανοί είχαν οχυρώσει και εγκαταστήσει παρατητήριο από το οποίο είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν όλες τις κινήσεις και οργανώσεις των Συμμάχων. Οι απώλειες όμως των Ελλήνων ήταν βαρύτατες, 5 αξιωματικοί, 51 οπλίτες νεκροί, 9 αξιωματικοί 225 οπλίτες τραυματίες.
Ας είναι αυτή η ιστορική αναδρομή μια μικρή συμβολή στη μνήμη αυτών των Ελλήνων.

1. Στο χωριό Σλοπ ή Σλόπιτσα δόθηκε το όνομα Δογάνη προς τιμή του ανθυπολοχαγού Δογάνη Ευσταθίου ο οποίος σε αντεπίθεση με 17 άνδρες εναντίον 250 Βουλγάρων εφονεύθη, αποκρούοντας όμως την επίθεση των Βουλγάρων.
2. Ο λόφος Ραβινέ βρίσκεται λίγο έξω από το Χαμηλό, πρώην τουρκοχώρι Αλτσάκ Μαχαλά

Βιβλιογρφία: Η Ελλάς και ο πόλεμος στα Βαλκάνια 1914-1918
Γενικό Επιτελείο Στρατού 1958-1987.