Παρασκευή, 19 Απριλίου 2024, 11:14:41 μμ
Δευτέρα, 15 Σεπτεμβρίου 2014 00:00

Σιάνας Νίκος: Το μεγάλο πογκρόμ 6-7 Σεπτεμβρίου 1955

Όπως γράψαμε και στο προηγούμενο άρθρο μας, ο μήνας Σεπτέμβριος δύο φορές τον 20ο αιώνα κατέγραψε δύο τραγικά για τον ελληνισμό γεγονότα, το πρώτο η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και το δεύτερο το μεγάλο πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινοπούλης το 1955, οι οποίοι είχαν εξαιρεθεί από την ανταλλαγή των πληθυσμών βάσει της συνθήκης της Λωζάννης του 1923.
Και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα ήταν ίδιο, ο οριστικός διωγμός των Ελλήνων.  Κι αν στην πρώτη περίπτωση θα μπορούσε κανείς να αιτιολογήσει κάποιες πράξεις της τουρκικής πλευράς, δεν μπορεί να πει το ίδιο και για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις 6-7 Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη

Ο ελληνισμός της Πόλης έπεσε θύμα ενός καλά οργανωμένου από καιρό σχεδίου, που οργανώθηκε (όπως πλέον παραδέχονται και αρκετοί Τούρκοι) με κάθε λεπτομέρεια από το Τούρκικο κράτος.  Πρωταγωνιστικό ρόλο στα τραγικά γεγονότα του διήμερου, έπαιξε το «σπίτι» του Μουσταφά Κεμάλ στην Θεσσαλονίκη, το οποίο ύστερα από ανακαίνιση, εγκαινιάστηκε πέρσι παρουσία για μια ακόμη φορά και των πολιτικών μας, οι οποίοι υπέβαλαν τα σέβη τους στο νέο απόκτημα του μουσείου, το κέρινο ομοίωμα του Μουσταφά Κεμάλ, για να μας υπενθυμίσουν οι αγαθοί το πόσο καλές και ειρηνικές είναι πλέον σχέσεις καλής γειτονίας όταν η άλλη πλευρά γράφει στα παλιά της υποδήματα κάθε διεθνή συμφωνία και ξεκληρίζει χιλιάδες Έλληνες της Κωνσταντινούπολης,  της Ίμβρου και Τενέδου, εισβάλλει και κατέχει εδώ και σαράντα χρόνια την μισή Κύπρο, παρεμβαίνει και δημιουργεί χρόνια τώρα καταστάσεις στη Θράκη, αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας, προκαλεί και απειλεί με πόλεμο.  Όχι, αυτό το σκηνικό μόνο σχέσεις καλής γειτονίας δεν θυμίζει, όμως για τους απαράδεκτους πολιτικούς μας “πέρα βρέχει”, αυτοί κρύβονται πίσω από το «δεν διεκδικούμε τίποτα, και δεν παραχωρούμε τίποτα» και ξεμπερδεύουν
Στην προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη, όπου κάθε χρόνο ο ποντιακός Ελληνισμός θυμάται και τιμά τα θύματα της γενοκτονίας του, θύματα των νεότουρκων με επικεφαλής τον πρόδρομο του Χίτλερ, Κεμάλ Μουσταφά, και οι απόγονοι των σφαγιασθέντων Ελλήνων  της Ανατολικής Θράκης, Μικράς Ασίας, Πόντου, αλλά και οι εκδιωχθέντες της πόλης Ίμβρου και Τενέδου, θα έχουν πλέον την «χαρά και τιμή» να υποβάλουν και αυτοί τα σέβη τους στο κέρινο ομοίωμα του σφαγέα των προγόνων τους, πάντα με τις ευλογίες και προτροπές των αφελών πολιτικών μας, αλλά και του μεγάλου «οραματιστή» δημάρχου της. Οραματιστής είναι και ο Νταβούτογλου, με μία διαφορά όμως.  Ο πρώτος οραματίζεται να προσελκύσει χιλιάδες Τούρκους τουρίστες -και φαντάζομαι κανείς δεν είναι αντίθετος στον ερχομό τους- όμως αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να ξεχάσουμε, να διαγράψουμε την ιστορία, ούτε φυσικά να προβούμε στην οδοσήμανση αλά τούρκα, όπως προτείνει ο κύριος δήμαρχος.  Αντίθετα ο Νταβούτολου οραματίζεται την ανασύστασης της οθωμανικής αυτοκρατορίας πάντα με σχέδιο, υπομονή και προγραμματισμό.
Άλλωστε αυτό επιβεβαιώνεται τακτικά από τα γεγονότα όπως οι πρόσφατες εκλογές.  Δείτε τα αποτελέσματα στη Δυτική Θράκη, την πρώτη επίσκεψη στο εξωτερικό ως πρόεδρος πλέον της Τουρκίας ο κύριος Ερτογάν στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο την πραγματοποίησε.
Ας έρθουμε όμως στα γεγονότα του 1955 6-7 Σεπτεμβρίου.
Τα γεγονότα εκείνου του διημέρου, όπως πλέον ομολογούν ακόμη και αρκετοί Τούρκοι, ήταν αποτέλεσμα ενός καλά οργανωμένου σχεδίου, που στόχο είχε τον διωγμό των Ελλήνων της Πόλης, παρ’ ότι είχε προηγηθεί και οι καλλιεργηθεί κατά την περίοδο 1928-1932 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, η ελληνοτουρκική φιλία, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να προτείνει για το βραβείο «ΝΟΜΠΕΛ» τον σφαγέα των Ελλήνων Μουσταφά Κεμάλ.
Λίγα χρόνια μετά, μας ήρθε ο πρώτος «λογαριασμός» τον Νοέμβριο του 1942 κοινοποιήθηκε στους ομογενείς μας της Πόλης ο φόρος VARLIK, με το αιτιολογικό ότι θα έβαζε τάξη στην οικονομία της Τουρκίας, για την άσχημη δε κατάσταση αυτής «φωτογράφιζαν» ως υπεύθυνους τις μειονότητες.
Κατηγορώντας τους μάλιστα για απιστία και φοροδιαφυγή ο φόρος VARIK ήταν μια «αναίμακτη» οικονομική σφαγή για τους μη μουσουλμάνους.  Όσοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα αστρονομικά ποσά, κατέληγαν στις ορεινές περιοχές του ERZURUM για να εκτίσουν τις ποινές στα καταναγκαστικά έργα.
Από τα 315.000.000 λίρες που συγκεντρώθηκαν μέχρι το Μάρτιο του 1944 τα 80.000.000 προέρχονται από τον ελληνικό στοιχείο της Πόλης. Το 1952 η Ελλάδα σε ένδειξη φιλίας προς του Τούρκους (διαχρονική η αφέλεια μας) επιτρέπει τη λειτουργία τουρκόφωνου γυμνασίου στη Θράκη, τρία χρόνια αργότερα έρχεται και ο δεύτερος «λογαριασμός» μεγαλύτερος και χειρότερος.
Φαινομενικά, οι ταραχές στις 6-7 Σεπτεμβρίου ήταν αντίδραση σε δύο φήμες που είχαν κυκλοφορήσει ευρέως στον τούρκικο τύπο. Η πρώτη ανέφερε ότι οι Ελληνοκύπριοι σχεδίαζαν να επιτεθούν στους Τουρκοκύπριους. Στις 28 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός μάλιστα της Τουρκίας Μεντερές, σε ομιλία του στις 25 Αυγούστου έδωσε επίσημη υπόσταση σ’ αυτή την φήμη, ενώ η εφημερίδα «ΧΟΥΡΙΕΤ» ανέφερε… «αν οι Ελληνοκύπριοι τολμήσουν να «αγγίξουν» τους αδελφούς μας, τότε υπάρχουν αρκετοί Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη για αντίποινᨔ.
Η δεύτερη φήμη αφορούσε μια είδηση που βγήκε στο κρατικό ραδιόφωνο στις 4 το απόγευμα στις 6 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με την οποία είχε εκραγεί βόμβα στο «σπίτι» του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη. Οι μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες προκάλεσαν εκδηλώσεις κατά της Ε.Ο.Κ.Α. στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, οι οποίες σύντομα μετατράπηκαν σε ταραχές και διώξεις κατά των Ελλήνων και καταστροφές των περιουσιών τους στην Πόλη. Από την προηγούμενη μέρα και πριν από τη ραδιοφωνική ανακοίνωση και την κυκλοφορία της εφημερίδας «ΙΣΤΑΝΠΟΥΛ ΕΞΠΡΕΣ» είχε συγκεντρωθεί ένα πλήθος διαδηλωτών που είχε ταξιδέψει με λεωφορεία από τα κοντινά χωρωιά της Ανατολίας και Θράκης. Η διαδήλωση σύντομα πήρε τη μορφή ταραχών, με καταστροφικά έκτροπα κατά των ελληνικών περιουσιών, με εκτεταμένες λεηλασίες, ακόμη μεγαλύτερες ότι εσκεμμένες καταστροφές, ακόμη μεγαλύτερες οι εσκεμμένες καταστροφές. Η μεγάλη εμπορική οδός του Πέραν που ήταν το κέντρο της αγοράς της Πόλης με πολλά καταστήματα Ελλήνων, γέμισε συντρίμμια και υπολείμματα από έπιπλα, τζάμια και εμπορεύματα. Στα προάστια υπήρξαν ανθρώπινα θύματα και βιασμοί, ο ιερέας της Μονής του Μπαλουκλή κάηκε ζωντανός ενώ ο μητροπολίτης Πάμφιλος υπέστη θανάσιμα τραύματα. Οι μεγαλύτερες καταστροφές έγιναν στις εκκλησίες και σε άλλα ελληνικά ιδρύματα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία τη νύκτα της 6ης προς 7ης Σεπτεμβρίου καταστράφηκαν 1004 σπίτια, 4.348 καταστήματα, 27 φαρμακεία και εργαστήρια, 21 εργοστάσια, 110 εστιατόρια καφέ και ξενοδοχεία. Η ελληνική κοινοτική περιουσία υπέστη μεγαλύτερη καταστροφή καθώς ο όχλος κατέστρεψε 73 εκκλησίες, 26 σχολεία και πέντε αθλητικά κέντρα, ενώ συλήθηκαν και τα δύο μεγαλύτερα χριστιανικά νεκροταφεία. Σήμερα είναι πλέον γνωστό πως τα γεγονότα της Πόλης ήταν προσχεδιασμένα με πρωταγωνιστές έναν υπάλληλο του τούρκικου προξενείου και τον φοιτητή από τη Δυτική Θράκη  Engin, οι οποίοι έδρασαν προβοκατόρικα τοποθετώντας βόμβα στον κτίριο του προξενείου.
Τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955 αποτέλεσαν την αρχή του τέλους για τους Έλληνες της Πόλης, το κύμα φυγής είχε κυρίως ως τελικό προορισμό την Ελλάδα, αλλά και Αυστραλία, Καναδά και Η.Π.Α. Το 1964 με αφορμή το Κυπριακό παίχτηκε το τελευταίο δράμα για τους εναπομείναντες Έλληνες της Πόλης, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1969 είχαν απελαθεί πάνω από 6.000 Έλληνες. Οι περισσότεροι με μια βαλίτσα και 22 δολάρια. Όμως και οι Έλληνες με τούρκικη υπηκοότητα, διαισθανόμενοι την πλήρη αβεβαιότητα, άρχισαν και αυτοί με τη σειρά τους να φεύγουν μαζικά.  Πάνω από 30.000 υπολογίζονται πως αναχώρησαν για την Ελλάδα το 1964. Σήμερα στην Πόλη, την ελληνική μειονότητα την συγκροτούν μερικές μόνο εκατοντάδες υπερηλίκων, σε αντίθεση με την ακμάζουσα μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης, όπου όμως και εκεί χρόνια τώρα η Τουρκία, βήμα, βήμα αλλά σταθερά υλοποιεί τα σχέδια της και αυτό γιατί κάθε μας ανοχή και υποχώρηση δεν εκλαμβάνεται από την Άγκυρα ως φιλική σχέση μεταξύ γειτόνων, αλλά ως ένδειξη αδυναμίας. Και ενώ όλα αυτά συνέβησαν και συμβαίνουν, ο κουμπάρος και φίλος μας Ερτογάν μας “δουλεύει” κι’ από πάνω, κάνοντας συχνά πυκνά λόγο για τα ανοίγματα που κάνουν προς την ελληνορθόδοξη μειονότητα, μειονότητα την οποία με σχέδιο και τακτική έχουν εξαφανίσει από την Τουρκία.

Υ.Γ.: Αλήθεια αγαπητέ δήμαρχε της συμπρωτεύουσας και άλλοτε συμβασιλεύουσας, σκεφτήκατε ποτέ να τοποθετήσετε ένα μνημείο της Θεσσαλονίκης, αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κόρης του Φιλίππου, της θρυλικής γοργόνας, της οποίας το όνομα φέρει (εδώ και 2.300 χρόνια) η πόλη την οποία έχετε την τιμή να διοικείτε για δεύτερη φορά. Αλήθεια δεν έχει η Θεσσαλονίκη και η γύρω περιοχή τίποτα να επιδείξει, ή σας πέφτει μακριά η Πέλλα, η Βεργίνα, το Δίον, ο Όλυμπος και η Αμφίπολη, αλλά και τόσα άλλα και θέλετε τόσο επίμονα την ανάδειξη της παρουσίας των Οθωμανών στην πόλη της Θεσσαλονίκης;