Το πρόγραμμα μετά το πρωινό συνεχίστηκε με ξενάγηση στην παραλιακή λεωφόρο, γνωστή ως Μαλέκον, σε Μουσεία, το Καπιτώλιο, (απ’ έξω), εργαστήριο όπου παρασκευαζόταν και διατίθετο για αγορά το ρούμι το ένα από τα δύο εθνικό προϊόν της Κούβας. Οι περισσότεροι από εμάς, όχι εγώ, περιήλθαν τους χώρους του ευρύχωρου παλαιού ισογείου και κάνανε την σχετική προμήθεια. Τελευταίος προορισμός της πρωινής περιήγησης ήταν η επίσκεψη στο εργαστήριο κρατικών πούρων, του καθαυτό ονομαστού εθνικού προϊόντος της χώρας. Στην Κούβα γενικά και στην Αβάνα ειδικά, όπου διαμένουμε, παράγονται τα ονομαστά πούρα, όλων των κατηγοριών, τιμών και συσκευασιών, που μερικά είναι απλησίαστα. Παράλληλα όμως βρίσκει κανείς στην αγορά (στη μαύρη) πλείστες όσες απομιμήσεις, με παρόμοια περιτυλίγματα και συσκευασίες, ποιοτικά πολύ κατώτερα, (μούφες), που ένας που δεν ξέρει πέφτει εύκολα θύμα από το δέλεαρ της φτηνής τιμής. Επί πλέον κινδυνεύει με υψηλό πρόστιμο, αν ανακαλυφθούν τέτοια πούρα, χωρίς την κρατική ταινία, στις αποσκευές από τους τελωνιακούς στο αεροδρόμιο!
Δεν πολυσκοτίσθηκα για πούρα, όπως και ο Χρήστος Ανθρακίδης, γιατί εκτός από τον Νίκο Αγγελίδη, που του υποσχέθηκα μια κασετίνα πούρα, σε κανένα δεν όφειλα. Πλήρωσα 40 δολάρια για ένα κουτί KOHIBA, από το κρατικό εργαστήριο, που διέθετε και μπαρ, όπου και δροσίσθηκα, όση ώρα οι άλλοι περιεργάζονταν τα μυστικά του εργαστηρίου των πούρων, που όλο κι όλο συμπυκνώνονταν σε έναν δυστυχή λιπόσαρκο μαυριδερό γεράκο, που τύλιγε τα μεγάλα καπνόφυλλα στο γόνατό του στον προθάλαμο του εργαστηρίου και τα κολλούσε με το σάλιο του. Η διαφορά από τα ιμιτασιόν πούρα του παραεμπορίου της αγοράς, έγκειται στο περιεχόμενο του χονδρού πούρου, όπου κατά μαρτυρίες αυτών που ξέρουν, μπορεί να τυλιχθούν από κουρέλια μέχρι και άλλα επικίνδυνα γεμίσματα και πράγματα!
Η συγκέντρωση λίγο - λίγο γύρω μου, στο μικρό μπαρ του εργαστηρίου πούρων, των περισσοτέρων της αποστολής, και οι υποκριτικές αναφορές τους του τύπου, πως πίνεις μπύρα νηστικός; υπονοούσαν ότι είναι ώρα γονιμότερης απασχόλησης, όπως αυτή νοείται για έναν τουρίστα, έστω και υψηλών προδιαγραφών, όπως περνιούνται οι αιρετοί εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Αν και για μένα, η πιο ευτυχής απασχόληση για τον Έλληνα, όλων των τάξεων, διαχρονικά, είναι η ικανοποίηση του στομάχου του! Και αποδείχθηκα αληθής όταν προσφέρθηκα να κεράσω ποτό συνοδευόμενο με κάτι παραπάνω!
Το μεσημεριανό φαγητό προγραμματίσθηκε στην παλιά την πόλη, σε ένα ισόγειο καλό, λαϊκό εστιατόριο. Το φαγητό μου φάνηκε πιο βελτιωμένο, σε σχέση με του χθες. Από ποτό, κρασί ή μπύρα κατά προτίμηση. Με μία μικρή διευκρίνιση. Ότι πίνει ο… Αμανατίδης, τότε όλοι το ίδιο. Αποκτήσαμε και …ειδικότητα. Φυσικά δεν έλειπε και η κομπανία εγχόρδων και κρουστών με τραγούδι, μέχρι εξάντλησης.
Περπατήσαμε στους στενούς λιθόστρωτους δρόμους με τα υπό αναπαλαίωση κτίσματα, όπως μαθαίνω τώρα που τα γράφω για μελλοντική δημοσίευση και έκδοση, ακόμη περιμένουν, πρώην κατοικίες, με τα χαρακτηριστικά των χωρών προέλευσης των ιδιοκτητών τους, αλλά και των χρόνων ανέγερσης, όπως είπαμε παραπάνω.
Ο ποδαρόδρομος μας έφερε στο υπαίθριο παζάρι. Σαν τη λαϊκή περίπου τη δική μας. Ψιλικά από μαύρο (;) κοράλλι. Ξυλόγλυπτα επιτραπέζια, δαντέλλες κλπ. Αγόρασα κάποια μπιζού για τη Δήμητρα. Όχι τόσο για την αξία τους, ήταν άλλωστε φθηνά με το δολάριο, όσο να μην έχει παράπονα το κορίτσι!
Η ημέρα ήταν πολύ ζεστή. Γι’ αυτό και η καταφυγή στο δροσερό πούλμαν είναι καλή επιλογή και η επιστροφή στο ξενοδοχείο χωρίς κανένα παράπονο. Στη διαδρομή είχαμε καλή σχετικά ξενάγηση, κυρίως ιστορική από την συνοδό ξεναγό. Όσο φυσικά της επέτρεπαν οι πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, που επικρατούσαν εκεί. Εντύπωση τουλάχιστο σε μένα η συχνή αναφορά στην επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο στα τέλη της δεκαετίας του ‘50. Διέκρινε κανείς την προσωπική εκτίμηση που έτρεφαν οι Κουβανοί στο πρόσωπο του Κάστρο, του Επαναστάτη!...
Από τις 4 έως τις 8 το απόγευμα, ένας βαθύς ύπνος λίγο έλειψε να με κάνει να μείνω πίσω από το πρόγραμμα του γκρουπ. Ευτυχώς το ραντεβού μετατέθηκε στις 9 και έτσι πήγαμε όλοι μαζί στην ανατολική πλευρά της πόλης, την καλύτερη καθώς λένε της Αβάνας, σε ένα συγκρότημα χώρων εστιατορίου και ψυχαγωγίας με μουσική. Το φαγητό καλούτσικο. Παρέα με τον Ανθρακίδη και το ζεύγος Κλωνή. Ο Κλωνής διάλεξε το κρασί. Μου φάνηκε πολύ καλό! Είπα μάλιστα εγώ, που περνιόμουν μαιτρ στα κρασιά, ότι πρώτη φορά γευόμουν τέτοιο κρασί και αυτό συνέβαινε στην Κούβα της φτώχειας! Η απάντηση του Κορίνθιου Κλωνή έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Το κρασί ήταν Γαλλικό και πανάκριβο! Ας πληρώσει και για εμάς της αντιπολίτευσης, μια φορά η ΚΕΔΚΕ! Έμεινα στο καλό κρασί και δεν έδωσα συνέχεια στη συζήτηση.
Το καλό κρασί έκανε καλή δουλειά κατά την επιστροφή. Είχαν αρθεί όλες οι αναστολές και άδραξα το μικρόφωνο του αυτοκινήτου. Λέγω αναστολές, γιατί υπήρχε αρκετός κόσμος, κυρίως σύζυγοι των δημάρχων που δεν είχα προηγούμενη γνωριμία και εξοικείωση. Η κίνησή μου μάλλον λειτούργησε καταλυτικά. Γιατί ξεθάρρεψαν πολλοί! Με αυτά και τα λοιπά, δεν κατάλαβα πότε φθάσαμε.
Η ρέντα της λυμένης γλώσσας συνεχίσθηκε στο σαλόνι του ξενοδοχείου με τον Χρήστο Ανθρακίδη. Η συζήτηση διολίσθησε σε κουτσομπολιό, γύρω από τα συμβαίνοντα τη νύχτα πέριξ του ξενοδοχείου. Ο Χρήστος πιο νέος και πιο δικτυωμένος με τους παλιούς κομματικούς και πολυταξιδεμένους δημάρχους, μιλάει για οργανωμένο κύκλωμα διακίνησης ιερειών , κυρίως από τους υπαλλήλους, που προσφέρουν προστασία (Σεκιούριτι). Οι τελευταίοι συμμετέχουν στα έσοδα. Έχουν λέει ο Χρήστος, που τα άκουσε από τον Βούλη, (τον αρχιερέα της υπερβολής, καλή του παράδεισο, μακαρίτης από μερικά χρόνια τώρα), οι ‘’μαφιόζοι’’ καταλυτική επίδραση και κατευθύνουν τα ‘’κορίτσια’’. Όλα όμως μείνανε στα λόγια και τις διαπιστώσεις. Η ώρα πέρασε με τις αναλύσεις της νυχτερινής ζωής της Αβάνας και ύστερα από ένα τηλεφώνημα στο σπίτι και στη Δήμητρα, ώρα 12,30 μεσάνυχτα στην Κούβα, 7,30 το πρωί στην Ελλάδα, πήγαμε για ύπνο και μάλιστα πολύ βαθύ, χωρίς όνειρα, (εγώ τουλάχιστον!)
14. 11. 2002 Ξύπνημα, (χμ),καλούτσικο. Πρωινή τουαλέτα (ξύρισμα κλπ). Είχα τηλεφώνημα από τον Παρδάλη της ΤΕΔΚ Κιλκίς και τη Δήμητρα. Σήμερα το πρωινό στον πρώτο όροφο. Όλο και περισσεύουν όσοι τρώνε αυγά. Παρ’ όλο που φραστικά τα απεχθάνονται, λόγω ηλικίας και χοληστερίνης.
Αναχώρηση με καλό πούλμαν, οδηγό επίσης καλό, τον Herme (Ερμής), την συνοδό Τάνια, έγχρωμη, 34 χρόνων, (κατά δήλωσή της) και μεταφραστή τον υπεύθυνο της εκδρομής και της TUI, (διεθνούς ταξιδιωτικού γραφείου), τον Γιώργο Χρυσανθακόπουλο, ένα ψηλό παιδί, 30ντάρη, με καλά ελληνικά και εξ ίσου καλά αγγλικά και, προ πάντων, με καλή διάθεση πάντα! Η κατεύθυνση της σημερινής εξόρμησης ήταν προς το εσωτερικό του νησιού της Κούβας, δυτικά. Μπήκαμε σε δρόμο autoban, με γύρω αγρούς και φυτείες, αλλά εκτάσεις καλλιεργούμενες χωρίς προγραμματισμό.
Η συνοδός Τάνια στην μακριά διαδρομή, εξηγούσε την οικονομική και άλλη ζωή του τόπου. Κάποια φορά σταματήσαμε σε μια ‘’φάρμα’’ (sic), φτώχεια καταραμένη, με λίγες κοτούλες, γουρουνόπουλα, βρώμα, καλύβη, υπόστεγα, καρύδες, ζαχαροκάλαμο, και χειροποίητα, αλλά αδιαβάθμητα, πούρα (φθηνά). Ο Γιάννης Σωτηρίου, δήμαρχος Αντίκυρας, άκαπνος ων, κάπνισε ένα ολόκληρο πούρο, μέσα σε ένα τέταρτο! Δεν ξέρω τι έφταιγε, αλλά λίγη ώρα αργότερα, ένοιωσε σκοτοδίνη, τον περιέλουσε κρύος ιδρώτας και έκανε εμετό. Η παρουσία μου, ως ιατρού, εξασφάλισε την σιγουριά με έναν και μόνο απλό καλό λόγο, ότι δεν είναι τίποτε το σοβαρό, και επήλθε ηρεμία στις τάξεις του γκρουπ, αποκαταστάθηκε.
Στη διαδρομή προσπερνούσαμε μεγάλα παλαιά φορτηγά καμιόνια, με μεγάλες καρότσες ανοιχτές, κατάφορτες από όρθιους επιβάτες. Τα ίδιο σε ορισμένα σημεία του μακρού δρόμου, πολυάνθρωπα μπουλούκια αναμενόντων, μας έδινε την εντύπωση ότι τα ανοιχτά φορτηγά κάνουν την συγκοινωνία, από τόπου εις τόπο.
Μια πινακίδα με βελάκι έδειχνε προς Βίλνανη (;). Στρίψαμε δεξιά και αντικρίσαμε μια καταπληκτική κοιλάδα, μνημείο της φύσης, με κάθετους βράχους, σαν τα δικά μας Μετέωρα, αλλά με βλάστηση. Κάναμε στάση και ώρα που ήταν, γευματίσαμε σαν σε κατασκήνωση σε ένα κιόσκι, υπόστεγο, όλοι μαζί, ήπιαμε το κρασί μας, επισκεφθήκαμε ένα σπήλαιο, που στη συνέχεια είχε και υπόγειο ποτάμι, φορτωθήκαμε σε βάρκα και βγήκαμε από την άλλη πλευρά. Δεν το έδειξε, αλλά ο Μίμης της Δήμητρας Τσιώλη, μου φάνηκε κίτρινος σαν κερί, στην αποβίβαση από την βάρκα. Μάλλον από φόβο;
Αναχώρηση και επιστροφή κάνοντας μια διαδρομή πάνω από τρεις ώρες. Ο ύπνος ύστερα από την κοπιαστική και χορταστική ημέρα, πάνω στα καθίσματα του λεωφορείου, ήταν αναπόφευκτος για τους περισσότερους, παρά την δική μου επιμονή να διδάξω καθ’ όλη την διαδρομή, ιστορία σύγχρονη και παλαιά! Από τον Σιμόν Μπολιβάρ, έως τον κουμαντάτε Κάστρο και τον Τσε Γκουεβάρα… Από τις απελευθερωτικές επαναστάσεις των Λατινο αμερικανικών χωρών, σύγχρονες με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, έως τις σύγχρονες επαναστάσεις των πόλεων. (Η 17 Νοέμβρη δεν είχε εξαρθρωθεί ακόμη!).
Στο ξενοδοχείο φτάσαμε κατά τις 7μμ και στις 8 είχαμε αναχώρηση με κουστούμι και γραβάτα, για την πρώτη επίσημη συνάντηση σε ένα παραδοσιακό κτίριο, όπου υπήρχαν και άλλες αποστολές. Διέκρινα και Σκωτζέζους, καταλαβαίνετε από τι! (Την εμφάνιση!). Ήταν εκεί και ο υπαρχηγός του Κάστρο, δεν θυμάμαι το όνομά του, ψηλός, ξερακιανός, ευθυτενής, χαμογελαστός, τον έκοψα για ογδοντάρη, με λευκά μαλλιά και τεχνητή λευκότατη οδοντοστοιχία. Έγινε ανταλλαγή δώρων. Ο Κοιμήσης Απ., Γραμματέας της Ελληνικής αντιπροσωπείας (ΚΕΔΚΕ), έδωσε και πήρε ένα μετάλλιο. Είπε και ένα δεκάρικο πρόχειρο λόγο.
Φύγαμε μάλλον γρήγορα από την εκδήλωση, για το βραδινό στον (υπάρχοντα) εκεί (στην Αβάνα) Ναυτικό όμιλο (Club). Καταναλώσαμε αρκετό φτηνό κρασί, το φαγητό άργησε λιγάκι, υπήρξαν και κάποιες υποτονικές διαμαρτυρίες και μεμψιμοιρίες κυρίως από τον Κορίνθιο Κλωνή και κατά τις 12 νυκτερινή επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο. Δεν πρόλαβα την Δήμητρα στο τηλέφωνο, είχε φύγει ήδη για το σχολείο, στην Ελλάδα εννοώ. (πρωί)
Ο ύπνος προβλεπόταν και ήταν γρήγορος βαρύς και βαθύς για όλους, μετά από μια κουραστική, αλλά αρκετά ευχάριστη ημέρα.
Συνεχίζεται
