Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 2:08:17 μμ
Δευτέρα, 30 Ιανουαρίου 2017 19:45

Τραμπ

Του Ανδρέα Μακρίδη 

 

Λέει πως θα κάνει την Αμερική “ξανά μεγάλη”. Θα φέρει πίσω τα εργοστάσια που έφυγαν για άλλες χώρες, θα γυρίσει πίσω τους δείκτες της παγκοσμιοποίησης, θα αντιμετωπίσει τη λαθρομετανάστευση και το ακραίο Ισλάμ. Τις τελευταίες δεκαετίες, δεν υπήρξε άλλος Αμερικανός, που να έχει ξεσηκώσει τόση θύελλα αντιδράσεων, όσο ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ο Τραμπ υπόσχεται να φέρει πίσω τις επιχειρήσεις που αναζήτησαν φθηνά εργατικά χέρια. Οι επιχειρήσεις δεν κινούνται με διατάγματα όμως, αλλά με κίνητρα και αντικίνητρα. Μπορούν να εξασφαλίσουν οι ΗΠΑ μισθούς Κίνας; Σίγουρα όχι. Μήπως μπορούν να βάλουνε δασμούς στα εισαγόμενα είδη; Αυτό είναι εφικτό, εφόσον οι ΗΠΑ αποσυρθούν από τις συμφωνίες που είχαν υπογράψει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου με την Ευρώπη, την Κίνα, για την καθιέρωση του ελεύθερου εμπορίου. Την ώρα ωστόσο που ο Τραμπ θα υψώσει τα τείχη των δασμών, την ίδια ώρα θα υψωθούνε τείχη και απ' αλλού. Μπορούν οι ΗΠΑ να πουλάνε τα ίδια προϊόντα κάθε χρόνο στον εαυτό τους; Μπορούν να αφήσουν την Κίνα να αλωνίζει στον υπόλοιπο κόσμο, την ώρα που οι ίδιες θα αποσύρονται στο καβούκι τους;

Είναι προφανές, πως η επιστροφή σε παρωχημένα μοντέλα εθνικής αυτάρκειας, είναι για κάθε ανεπτυγμένη οικονομία αδύνατη. Τι κρύβουν λοιπόν οι εξαγγελίες του Τραμπ;

Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, οι πόρτες του Τρίτου Κόσμου και ιδίως της Αφρικής – της ηπείρου με τα τεράστια αποθέματα πρώτων υλών – δεν άνοιξαν διάπλατα μονάχα για τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., αλλά και για την Κίνα. Κι η Κίνα είναι ο μεγάλος κερδισμένος του ανταγωνισμού αυτού. Σε μία διαρκή συμμαχία με τη Ρωσία του Πούτιν σε επίπεδο ΟΗΕ, με μία τεράστια αγορά και με μία οικονομία που είναι ακόμα και σε θέση να εκβιάζει, η Κίνα κατάφερε να γίνει ο νέος μεγάλος παίκτης στη διεθνή σκακιέρα, οδηγώντας τις ΗΠΑ σε διαρκείς αναδιπλώσεις. Ο Τραμπ που διακηρύσσει ότι “θα κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη”, δεν εστιάζεται λοιπόν στην Αμερική, αλλά έξω απ' αυτήν.

Ποια θα είναι η στρατηγική του από δω και πέρα; Πρώτα απ' όλα, να οικοδομήσει μια νέα στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία του Πούτιν, χαλαρώνοντας μέχρι εξαφάνισης, τη θηλιά που οι προηγούμενες κυβερνήσεις των ΗΠΑ επιχειρούσαν να βάλουν μέσω ΝΑΤΟ στη Ρωσία. Η εξέλιξη αυτή, είναι αναμφισβήτητα δυσμενής για την σημερινή Ε.Ε., η οποία θα αναγκαστεί, είτε να γίνει δορυφόρος της Ρωσίας, είτε να αυξήσει κατακόρυφα τις δαπάνες για την άμυνά της.

Δεύτερο στοιχείο της στρατηγικής του Τραμπ, προκειμένου “να γίνει η Αμερική ξανά μεγάλη”, θα είναι αναμφισβήτητα η αντικατάσταση του όποιου σεβασμού του διεθνούς δικαίου είχε απομείνει, από διμερείς συμφωνίες υπό την απειλή στρατιωτικής επέμβασης. Αρκεί να υπενθυμίσουμε πως το διεθνές δίκαιο οικοδομήθηκε παράλληλα με τον ανταγωνισμό των προπολεμικών και μεταπολεμικών υπερδυνάμεων. Μια στρατηγική συμφωνία τΗΠΑ και Ρωσίας, στις βασικές τους επιδιώξεις, κάλλιστα μπορεί να πετάξει το διεθνές δίκαιο στον κάλαθο των αχρήστων, εφόσον η Ε.Ε. και η Κίνα δεν έχουν πείσει πως είναι σε θέση να αντιτάξουν στρατιωτική ισχύ σε μία τέτοια πρόθεση.

Η απόσταση ανάμεσα στους στρατηγικούς σχεδιασμούς και στις τελικές τους υλοποιήσεις, είναι βεβαίως συχνά χαώδης. Σε ό,τι μας αφορά ως Έλληνες, αξίζει ωστόσο να σκεφτούμε τρία πράγματα: Πρώτον, ότι οι εξελίξεις προσφέρουν στην Ελλάδα πρωτοφανή διαπραγματευτικά ατού σε σχέση με την Ε.Ε., αλλά και νέους κινδύνους για τα εθνικά μας θέματα. Δεύτερον, πως η σφοδρή σύγκρουση των συμφερόντων θα έχει σαφές αντίκτυπο και στην πολιτική αντιπαράθεση στη χώρα μας. Και τρίτον, ότι ο Τραμπ είναι αρκούντως αδίστακτος, ώστε αν ξεκινήσει ανενόχλητος την εφαρμογή των σχεδιασμών του, να μην σκεφτεί να βάλει φρένο αργότερα.