Τρίτη, 23 Απριλίου 2024, 3:42:09 μμ
Τρίτη, 27 Σεπτεμβρίου 2016 19:14

Το πείραμα του Ερατοσθένη στο 5ο Δημοτικό

Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη τον 3 π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7,2ο με την κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας - Συήνης και υπολόγισε, με αξιοζήλευτη ακρίβεια την περιφέρεια της γης.


Όλα είναι θέμα γνώσεων τριγωνομετρίας, που είναι βέβαια κάτι προχωρημένο για τις γνώσεις των μαθητών της ΣΤ, αλλά ποτέ δεν πρέπει να υποτιμούμε τις ικανότητες των παιδιών στο να μάθουν κάτι πέρα από τα συνηθισμένα. Έτσι κι εμείς, στο 5ο Δ. Σ. Κιλκίς αποφασίσαμε να πάρουμε μέρος στο πείραμα, που συντονίζει η ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πλατφόρμα ODS (open discovery space) και η Ελληνογερμανική Αγωγή και να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών, ρίχνοντάς τους στα βαθιά. Από μέρες προετοιμάζαμε τη δράση, συλλέγοντας πληροφορίες για τον Ερατοσθένη και τα επιτεύγματά του, παρακολουθώντας σχετικά βίντεο και κάνοντας μαθήματα μαθηματικών που περιελάμβαναν το Πυθαγόρειο θεώρημα, συμπληρωματικές και παραπληρωματικές γωνίες και τους τύπους τους σχετικούς με τη λύση του προβλήματος, όπως το χειρίστηκε ο Ερατοσθένης χιλιάδες χρόνια πριν. Για την όλη προσπάθεια συνεργάστηκαν οι εκπαιδευτικοί του σχολείου Κατερίνα Μπόσκου (Στ2), Ιωάννα Ευθυμιάδου (Στ1), Αφροδίτη Ντίνου και Χρήστος Δεσποινίδης, ο οποίος κι ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος των τελικών υπολογισμών.
Η μέτρηση έπρεπε να γίνει την φθινοπωρινή ισημερία κι όλα τα σχολεία που έπαιρναν μέρος συντονίστηκαν με το ηλιακό μεσημέρι στον τόπο τους. Εμείς δουλέψαμε σε συνεργασία με το Δ. Σ. Αρμένων Σητείας, το 50ο Δ. Σ. Πατρών, το Δ. Σ. Βώλακα Δράμας κι ένα σχολείο από τη Φινλανδία. Όλοι στον ίδιο μεσημβρινό, όπως χρειαζόταν και με μεγάλη απόσταση μεταξύ μας.
Η 22η του Σεπτέμβρη ξημέρωσε και πορεύτηκε όλο το πρωινό συννεφιασμένη στο Κιλκίς και πάνω που είχαμε απογοητευτεί ότι θα κάνουμε τη μέτρηση της σκιάς, για να ορίσουμε το τρίγωνό μας και να βρούμε τη γωνία που μας ενδιαφέρει, ο ήλιος μας έκανε τη χάρη για τα 10 περίπου λεπτά που τον χρειαζόμασταν.
Την επόμενη χρησιμοποιήσαμε τα δεδομένα της μέτρησης που κάναμε και που ανταλλάξαμε για να κάνουμε τον υπολογισμό της περιφέρειας της Γης, όπως ο Ερατοσθένης και το αποτέλεσμα μας δικαίωσε. Από την όλη δράση τα παιδιά σίγουρα βγήκαν κερδισμένα, παρόλο που τα στοιχεία και ο τρόπος εργασίας ήταν πέρα από το γνωστικό τους πεδίο, γιατί ενεργοποιήθηκαν σε έναν τρόπο εργασίας πρωτόγνωρο, συνεργάστηκαν σε τηλεδιάσκεψη με συμμαθητές τους από την Κρήτη και απέκτησαν καινούριες γνώσεις σε επιστημονικό επίπεδο.
Αξιοποιώντας τη μεταγνώση σχεδιάζουμε να επαναλάβουμε το πείραμα στην εαρινή ισημερία, στις 22-3-2017 για να αξιολογήσουμε την απόδοση του όλου εγχειρήματος. Ραντεβού τον Μάρτη λοιπόν…

Έκθεση εικόνων