Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Παρασκευή, 10 Μαρτίου 2017 20:56

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Κιλκίς

Γράφει

ο Αναστάσιος

Γιοβανούδης

 

Μέρος 1 από 3

 


Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Κιλκίς, που δεσπόζει στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, είναι το σπουδαιότερο μεταβυζαντινό θρησκευτικό μνημείο της Επαρχίας Κιλκίς.


Κτίσθηκε το 1836, από τους χριστιανούς κατοίκους της περιοχής, μετά από αίτημα τους στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και έκδοση σχετικού φιρμανιού από την Υψηλή Πύλη.
Η παράδοση αναφέρει ότι οι Χριστιανοί, για να προλάβουν τις ημερομηνίες που όριζε το φιρμάνι, προσέφεραν πλην του οβολού και την προσωπική τους εργασία. Η ολοκλήρωση του ναού έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε ένα χρόνο, γιαυτό το χριστιανικό κομβόι στηνόταν στο στενό μονοπάτι, από τα ριζά του λόφου μέχρι την κορυφή του και μετέφερε, από χέρι σε χέρι, ο ένας στον άλλο, τα οικοδομικά υλικά.
Οι μαστόροι  Ηπειρώτες, ήταν γνωστοί  στους Κιλκισιώτες χριστιανούς και από τη σοβαρή και επιμελημένη δουλειά που έκαναν, λίγα χρόνια νωρίτερα, χτίζοντας τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Γιάννες (Μεταλλικού).
Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν έγκαιρα, χωρίς καμπαναριό, επειδή δεν το επέτρεπε ο Οθωμανός κατακτητής. Έπρεπε οι Χριστιανικοί Ναοί να μη φαίνονται. Mόνο ο μιναρές του τζαμιού έπρεπε να προβάλει στον ορίζοντα, να αναδεικνύει και να επιβάλει   τη Μωαμεθανική πίστη. Όμως η Υψηλή Πύλη δεν υπολόγισε το ύψος των 358 μέτρων του λόφου. Έτσι ο Άγιος Γεώργιος έγινε σύμβολο των χριστιανών, ορατός από όλα τα σημεία του ορίζοντα, από απόσταση τριάντα και πλέον χιλιομέτρων.
Τακτοποιήθηκε το βραχώδης περιβάλλον και ανοίχτηκε πηγάδι, όπως αναφέρει η παράδοση, αριστερά της κεντρικής εισόδου, στο χώρο όπου σήμερα είναι τα δύο μεγάλα πεύκα.
Ο Ναός είναι Μεταβυζαντινή τρίκλιτη,  ξυλόστεγη βασιλική,  χωρίς τρούλο, με δύο εσωτερικά σκαλοπάτια στη δυτική είσοδο, ένα σκαλοπάτι στην νότια είσοδο και το Ιερό περίπου ένα μέτρο μέσα στο σκαμμένο βράχο. Η στέγη είναι δίριχτη με τριγωνική απόληξη  στα άκρα, ανατολικά και δυτικά. Έτσι γίνεται τετράριχτη και παρά την απλότητά της, σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη στέγη του υπόστεγου-στοάς, προσφέρει οπτική αρτιότητα.  Ο ναός είναι μεγαλοπρεπής, μήκους 30  και πλάτους 18 περίπου μέτρων. Οι πέτρινοι τοίχοι του έχουν πλάτος ενός μέτρου περίπου.
Εξωτερικά ο επισκέπτης μπορεί να  θαυμάσει την περίτεχνη πλοκή πέτρας και τούβλων. Τους επίκαιρους κεραμικούς σταυρούς, τις μονές και τις διπλές οριζόντιες γραμμές των κεραμικών, τους κεραμικούς και πέτρινους σταυρούς στο πάνω μέρος των  παραθύρων. Όλα τοποθετήθηκαν αρχιτεκτονικά άριστα, ώστε να διασφαλίζουν τη στατικότητα και τη θρησκευτικότητα στο οικοδόμημα.
Αγκωνάρια τέλεια πελεκισμένα, σε συνδυασμό με στρογγυλευμένους παραστάδες, με μαρμάρινες βάσεις και επίκρανα, πέτρινους γωνιακούς κίονες, δένουν και στολίζουν τις τέσσερις γωνίες, κυρίως όμως της νότιες. Θαυμάσιοι οι  παραστάδες της νότιας εισόδου με το σκαλιστό σταυρό στο ψηλότερο σημείου του ημικυκλίου που τις ενώνει  και το μαρμάρινο τόξο ανακούφισής τους με σταυρούς. Έλικες, γεωμετρικά σχήματα, ορθογωνισμένες λευκές ημίσκληρες πέτρες και ερπετά, δεξιά και αριστερά. Στο μέσο του τόξου σκαλισμένη η θέση για την τοποθέτηση της εικόνας του Αγίου.
Στο μεγαλύτερο μέρος του νότιου τοίχου και σε ολόκληρο το δυτικό υπάρχει περίτεχνο υψηλό σκέπαστρο (στοά), που προφυλάσσει της θύρες εισόδου από τη βροχή, με πέτρινα χτιστά πεζούλια, όπου αναπαύονταν, συζητούσαν και αποφάσιζαν οι χριστιανοί, μετά τη θεία λειτουργία και τα πανηγύρια, στα δύσκολα χρόνια.
Τρία μόνο μεγάλα παράθυρα του νότιου τοίχου φωτίζουν τον κυρίως ναό. Έτσι το φως διαχέεται στο εσωτερικό του ναού σαν σύγχρονος ηλεκτρικός προβολέας που φωτίζει πολύ καλά το δεξιό κλίτος, αρκετά καλά το κεντρικό και με μυστηριακό ημίφως το αριστερό. Δύο άλλα, ένα μικρό χαμηλά και ένα μεγάλο αρκετά ψηλά, φωτίζουν το ιερό και ένα μικρό, πάνω από το σκέπαστρο, το γυναικωνίτη.
Στο δυτικό τοίχο η περίτεχνη είσοδος είναι πολύ χαμηλή, για λόγους θρησκευτικής ταπείνωσης και πρακτικούς, επειδή ακριβώς πάνω είναι όμοια της, η είσοδος του γυναικωνίτη. Η είσοδος στο γυναικωνίτη γινόταν με δύο εξωτερικές ξύλινες σκάλες. Σήμερα δεν υπάρχει πόρτα, έχει κτισθεί, για λόγους ασφαλείας, ούτε σκάλες.
Δύο μικρά παράθυρα φωτίζουν το χώρο του πρόναου  που είναι κάτω από το γυναικωνίτη και άλλα τρία πάνω από το σκέπαστρο φωτίζουν το γυναικωνίτη. Το μεσαίο που είναι στη συμβολή της κορυφής των πλευρών της στέγης, έχει στο τόξο ανακούφισης λευκό σταυρό με δύο λευκά φίδια.
Ο βορινός τοίχος δεν έχει παράθυρα, για λόγους στατικούς και θέρμανσης. Στο σημείο που εσωτερικά είναι το ιερό έχει  εντοιχισμένο κεραμικό καλλιτεχνικό σταυρό, εφιστώντας  προσοχή και σεβασμό στον επισκέπτη.
 Το Ιερό είναι πεντάγωνο με σκαλιστό πέτρινο σταυρό στο πάνω μέρος κάθε πλευράς, μικρό παράθυρο - φεγγίτη στην κόγχη και μεγάλο πάνω από την κόγχη κοντά στη σκεπή.
Τα ανοίγματα των παραθύρων έχουν πρέκια, λαμπάδες και ποδιές από συμπαγή ημίσκληρη μαρμαρόπετρα 20χ20 εκατοστών περίπου. Πάνω από τα πρέκια των παραθύρων είναι το ανακουφιστικό τόξο με τους σκαλιστούς ή κεραμικούς σταυρούς.
Οι σφυρήλατες σιδεριές των παραθύρων με τα ξύλινα θυρόφυλλα προστάτευαν το εσωτερικό της εκκλησίας.  Τα σιδερένια στηρίγματα των μεντεσέδων στέκουν στη θέση τους, αφού πλέον τα ξύλινα παραθυρόφυλλα  αντικαταστάθηκαν με γυάλινα παράθυρα.
Η είσοδος στον κυρίως ναό πραγματοποιείται συνήθως από τη νότια πόρτα, που είναι και η καλύτερα διακοσμημένη. Μπροστά στον πιστό αλλά και στον επισκέπτη απλώνεται μυστηριακός ο χώρος λατρείας με τον φωτισμό των κεριών και κανδηλιών να οδηγούν τα βήματα του και αργότερα, το φως του ήλιου να αναδεικνύει, με τη λαμπρότητά του, το μεγαλείο του εσωτερικού του ναού.
Η εκπληκτική θέση των παραθύρων  και το εσωτερικό τους μεγάλωμα, φέρνει με την ανατολή του ηλίου, στον όρθρο, το πορφυρόχρωμο φως, από το παραθυράκι της κόγχης του Ιερού στην Αγία Τράπεζα και από το μεγάλο παράθυρο που είναι πάνω από την κόγχη οι ηλιαχτίδες φωτίζουν την καταπληκτικά και περίτεχνα κατασκευασμένη οροφή και τις αγιογραφίες.
Όταν αρχίζει το δοξαστικό και η λειτουργία, ο ήλιος ήδη έχει μετακινηθεί νότια και από τα δύο παράθυρα του Ιερού περισσεύει το φως και λαμποκοπά ο κυρίως ναός από τα τρία παράθυρά του. Το παραθυράκι του γυναικωνίτη στέλνει τις ακτίνες του ηλίου να φωτίσουν και αυτό το χώρο.
Ο Εσπερινός έχει λιγότερο φως από τα δυο μικρά και χαμηλά παράθυρα του δυτικού τοίχου, που είναι κάτω από το σκέπαστρο Tα τρία μικρά παράθυρα του γυναικωνίτη δίνουν  το ουράνιο μυστηριακό φως του ηλιοβασιλέματος  από την οροφή του ναού.
Μυστηριακές, γαλήνιες οι λειτουργίες, με όλες τις καιρικές συνθήκες, τη βροχή, τον άνεμο, το χιόνι, το κρύο και τη ζέστη. Ηλιόλουστες ή συννεφιασμένες, έχουν το κατάλληλο μυστηριακό φως από τα μικρά παράθυρα. Σ΄ αυτή την κατανυκτική ατμόσφαιρα εισπράττουν την ευλογία του Θεού οι υμνητές της δόξας Του.