«Πριν από έναν χρόνο, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ έμπαινε στον Λευκό Οίκο, ήμασταν εντελώς απελπισμένοι», θυμάται ο διευθυντής της αμερικανικής οργάνωσης προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Κένεθ Ροθ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP. «Πιστεύαμε ότι οι αυταρχικοί λαϊκιστές βρισκόντουσαν σε πλήρη άνοδο και ότι δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτε για να τους σταματήσουμε».

Μολονότι η έκθεση του Παρατηρητηρίου, στην οποία γίνεται μια αποτίμηση της κατάστασης σε περισσότερες από 90 χώρες, αποτελεί συνήθως έναν ζοφερό απολογισμό των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρο τον πλανήτη, φέτος η μη κυβερνητική αυτή οργάνωση επέλεξε να δώσει έμφαση σε μια αισιόδοξη διαπίστωση.

Η δράση «των πολιτικών ηγετών που είναι διατεθειμένοι να υπερασπιστούν τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», «μια λαϊκή κινητοποίηση» και «αποτελεσματικοί πολυμερείς παράγοντες απέδειξαν ότι η άνοδος κυβερνήσεων που είναι εχθρικές στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι αναπόφευκτη», σημειώνει το HRW σε ανακοίνωσή του.

Την ώρα που η νίκη του νέου προέδρου των ΗΠΑ ήταν στα μάτια των μκο η κύρια κακή είδηση της χρονιάς, αυτή του Γάλλου ομολόγου του Εμανουέλ Μακρόν θεωρήθηκε, όπως αναφέρεται στην έκθεση του 2018, ως «το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της επιτυχίας της αντίστασης στον ξενοφοβικό λαϊκισμό».

Σύμφωνα με τον Κένεθ Ροθ, ο Μακρόν «έκανε την εκστρατεία του υπερασπιζόμενος την δημοκρατία και κατήγαγε μια ευρεία νίκη απέναντι σε μια αντίπαλο που έκλινε περισσότερο προς την μισαλλοδοξία και το μίσος», την υποψήφια της άκρας δεξιάς Μαρίν Λεπέν --μολονότι ο απολογισμός των πρώτων μηνών του Μακρόν στην εξουσία παρουσιάζεται με ανάμεικτα χρώματα στην έκθεση της οργάνωσης, καθώς επικρίνονται οι «καταχρηστικές αντιτρομοκρατικές εξουσίες» και η «επίσκεψή του στην Κίνα, όπου έδειξε μεγάλη διακριτικότητα όσον αφορά τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα».

«Μαζικές ωμότητες»

«Στην κεντρική Ευρώπη, οι αυταρχικές λαϊκιστικές κυβερνήσεις συνάντησαν επίσης αντιστάσεις», λαϊκές, αλλά και αυτές που προέρχονταν από την ΕΕ, σημειώνει επίσης το HRW στην ετήσια έκθεσή του, αναφέροντας την Πολωνία και την Ουγγαρία.

Στην έκθεσή του το Παρατηρητήριο επισημαίνει επίσης τις κινητοποιήσεις στους δρόμους κατά «των προσπαθειών του προέδρου Νικολάς Μαδούρο να αδειάσει» τη δημοκρατία από την «ουσία» της στη Βενεζουέλα, ή την «πορεία των γυναικών» στις ΗΠΑ, η οποία «πήρε τη μορφή παγκόσμιου φαινομένου» για τα δικαιώματα των γυναικών προτού ακόμη ξεσπάσει το κύμα #MeToo κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, «υπήρξε ένα κύμα αντίστασης από την πλευρά δικαστών, πολιτικών ηγετών, οργανώσεων πολιτών, αλλά και της κοινής γνώμης εν γένει», σημείωσε ο Ροθ. «Έχει κάνει μεγάλες ζημιές, αλλά οι ζημιές αυτές περιορίστηκαν, κυρίως οι προσπάθειές του να εμποδίσει την είσοδο των μουσουλμάνων στις ΗΠΑ, να εξαλείψει το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση» ή ακόμη «να απαγορεύσει στους διεμφυλικούς να υπηρετούν στον αμερικανικό στρατό».

Στην έκθεση αυτή του HRW δεν υπάρχουν ωστόσο μόνον καλά νέα. «Ορισμένες από τις βασικές δυνάμεις στις οποίες υπολογίζαμε για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έσβησαν», υπογράμμισε ο Ροθ.

Αυτή είναι μία από τις βασικές αρνητικές συνέπειες της κυβέρνησης Τραμπ, το ότι είναι απούσα από αυτό το μέτωπο, εκτός κι αν είναι να καταδικάσει κάποιο από τα «μαύρα πρόβατα» για την Ουάσινγκτον, όπως το Ιράν ή η Βενεζουέλα, επισήμανε ο Ροθ, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης στην Βρετανία «η οποία είναι υπερβολικά απασχολημένη με το Brexit» για να διαδραματίσει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Οι υπεκφυγές τους δημιούργησαν ένα κενό που ευνοεί την συνέχιση, συχνά ανεξέλεγκτα, των μαζικών ωμοτήτων σε χώρες, όπως η Υεμένη, η Συρία, η Μιανμάρ και το Νότιο Σουδάν», υπογραμμίζει το Παρατηρητήριο στην έκθεσή του, μολονότι, όπως προσθέτει, «συνασπισμοί πολύ πιο μικρών χωρών (Ολλανδία, Λίχτενσταϊν, Ισλανδία κλπ) μπόρεσαν μερικές φορές "να κάνουν τη διαφορά", μπαίνοντας στον αγώνα σε ορισμένες ζώνες κρίσης.

Στην Αυστρία και στην Ολλανδία «οι ηγέτες κομμάτων της κεντροδεξιάς έκαναν εκστρατείες λαμβάνοντας ξενοφοβικές και εχθρικές προς τους μετανάστες και τους μουσουλμάνους θέσεις, εκλαϊκεύοντας με αυτόν τον τρόπο καταχρηστικές λαϊκιστικές πολιτικές», υπογραμμίζει επίσης το HRW.

Από αυτόν τον πίνακα που έχει ανάμεικτα χρώματα, ο Κένεθ Ροθ αντλεί ένα «δίδαγμα»: "υπάρχει μια μάχη που μαίνεται" κατά του λαϊκισμού, «και αυτή είναι μια μάχη που αξίζει τον κόπο να δώσουμε».