Στους αγώνες του Βυζαντίου ως ακρίτες από τους προς βορρά εχθρούς. Στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους κατά την μακραίωνη οθωμανική δουλεία. Με μαζική συμμετοχή στην Φιλική Εταιρεία και στους αγώνες της Εθνεγερσίας του 1821. Στους αγώνες από την ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους (1929) μέχρι της απελευθέρωσης της Θράκης (1920). Στον Μακεδονικό αγώνα, στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Μικρασιατική Εκστρατεία…
Η αναφορά αυτή γίνεται για να μπούμε στα παρακάτω θέματα στα οποία θα αναφερθούμε σήμερα.
Οι Βορειοθράκες εθελοντές, στον πόλεμο του 1897
Μια άγνωστη ιστορία από την γενναία διαχρονική πατριωτική προσφορά της Ανατολικής Ρωμυλίας στους αγώνες του Έθνους.
Οι Βόρειοι Θράκες γνωστοί και ως Ανατολικορωμυλιώτες, σε κάθε περίσταση έδειξαν την ανιδιοτελή φιλοπατρία τους. Και στις καλές στιγμές αλλά προπαντός και στις δύσκολες περιστάσεις της Ελλάδας. Αυτό το απέδειξαν και στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 (γνωστός στην Ελλάδα και ως Μαύρο '97 ή Ατυχής πόλεμος ή και ο πόλεμος της Μελούνας).
Πρόκειται για τον πόλεμο που κήρυξε η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά της Ελλάδας το έτος 1897, αρνούμενη να επιτρέψει τη διενέργεια δημοψηφίσματος στην Κρήτη, προκειμένου ο ίδιος ο κρητικός λαός να αποφασίσει για την τύχη του.
Η ελληνοτουρκική μεθόριος άρχιζε από τη γραμμή της Άρτας και έφτανε έως τις νοτιοανατολικές υπώρειες του Ολύμπου. Οι Οθωμανοί συγκέντρωσαν στρατιωτική δύναμη, 121.500 ανδρών και 1.300 ιππέων, με αρχηγό τον Ετέμ Πασά και γερμανούς συμβούλους. Οι ελληνικές δυνάμεις παρέταξαν 54.000 άνδρες και 500 ιππείς, με επικεφαλής τον διάδοχο Κωνσταντίνο.
Στον πόλεμο αυτό που υπήρξε και εντυπωσιακή κατάταξη εθελοντών Ελλήνων και ξένων, έδωσαν βροντερό παρόν οι Ανατολικορωμυλιώτες. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής, ένα σώμα Βορείων Θρακών από 850 άνδρες, κατέφτασε με το αυστριακό πλοίο «Jupiter» στον Πειραιά από τον Πύργο, για να πολεμήσουν.
Η αναχώρησή τους από την Βουλγαρία υπήρξε πανηγυρική, όπως είχε γράψει η εφημερίδα «Φιλιππούπολις». Οι κάτοικοι της Στενημάχου και της Φιλιππούπολης, αλλά και των άλλων πόλεων χειροκροτούσαν παντού τους εθελοντές. Τα σχολεία δεν λειτούργησαν ενώ οι γυναίκες προσέρχονταν στις εκκλησίες με πρόσφορα υπέρ της υγείας των εφέδρων. Τα κορίτσια ήταν στα παράθυρα και επευφημούσαν, ενώ πολλοί είχαν ανεβεί στις στέγες των σπιτιών. Οι Έλληνες πετούσαν στον αέρα τα καπέλα τους, οι Βούλγαροι φώναζαν «ουράαα» και οι Αρμένιοι «γκετσέ» (ζήτω)!
Πολλοί άλλοι Έλληνες πήγαν στον πρόξενο Παγανέλη ζητώντας να αποσταλούν στη Ελλάδα, αλλά το προξενείο δεν μπορούσε να αναλάβει αυτό, την αποστολή τους. Ο Παγανέλης όμως τέθηκε επικεφαλής του σώματος και όλοι μαζί πήγαν στο σιδηροδρομικό σταθμό. Εκεί επιβιβάσθηκαν σε ειδικό συρμό που είχε ενοικιασθεί.
Την ναύλωση του πλοίου και όλα τα έξοδα ανέλαβαν Θράκες εθνικοί ευεργέτες και εύποροι .
Μια άλλη ομάδα 300 Ανατολικορωμυλιωτών διέσχισαν με τρένο τη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Αυστρία για να φτάσουν στο Φιούμε και την Τεργέστη προκειμένου να επιβιβασθούν σε ατμόπλοιο για να φτάσουν στην Ελλάδα.
Επικεφαλής των Ανατολικορωμυλιωτών ήταν ο Στενημαχίτης έφεδρος ανθυπολοχαγός Πυροβολικού Μιχαήλ Γκάνιογλου (είχε υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό) δικηγόρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, με σπουδές και στο Παρίσι, ο οποίος εγκατέλειψε την ασθενούσα βαρέως σύζυγό του η οποία μάλιστα τον προέτρεπε να κατεβεί στην Ελλάδα για να πολεμήσει.
Στη Στενήμαχο εύποροι ομογενείς ανέλαβαν να συντηρήσουν φτωχές οικογένειες, που τα παιδιά τους έφευγαν εθελοντικά στην Ελλάδα για να πολεμήσουν.
Στον Πειραιά αποβιβάσθηκαν στην ακτή Τζελέπη, όπου έγιναν δεκτοί με μεγάλο ενθουσιασμό από τους Πειραιώτες
Η εφημερίδα «Άστυ» του Δημητρίου Κακλαμάνου έγραφε: «Οι Στενημαχίται ούτοι είνε όλοι ωραίοι και ευσταλείς άνδρες, φημίζονται δε επί γενναιότητι και πλείστοι αυτών υπηρετήσαντες εις τον Σερβοβουλγαρικόν πόλεμον ηνδραγάθησαν. Οι εκ Βουλγαρίας εθελονταί και έφεδροι οι αφιχθέντες χθες προέρχονται εκ των πόλεων Στενημάχου, Φιλιππουπόλεως, Αγχιάλου, Πύργου, Βάρνης, Σωζουπόλεως, Μεσημβρίας και Καβάρνης».
Οι εθελοντές και οι έφεδροι οδηγήθηκαν στη συνέχεια και κατέλυσαν στην αίθουσα της Νομικής Σχολής, στο Βαρβάκειο και στο Γυμνάσιο της Μητρόπολης Αθηνών.
Μέχρι να φύγουν για το μέτωπο, δεν πέρασαν και πολύ καλά στην Αθήνα, γιατί τους παρείχετο ημερησίως «μισή οκά άρτου χωρίς προσφάγιον» («Εμπρός» 6 Μαρτίου 1897). Οι ίδιοι, όντες φτωχοί γεωργοί και αμπελουργοί, δεν είχαν χρήματα μαζί τους, για να αγοράζουν τρόφιμα, αφού τα άφησαν στις οικογένειές τους.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ακόμα, ότι πολλοί Έλληνες εθελοντές ήρθαν στην Αθήνα και από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών.
Να σημειωθεί εδώ ότι όπως αναφέρεται στην έκδοση της Ιστορίας του Στρατού «κατά την περίοδον αυτήν μέχρι τας παραμονάς των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 η ανάπτυξις και η ευημερία του λαού της Θράκης ευρίσκετο εις υψηλόν σημείον. Είχε δημιουργηθεί μία επίζηλος κατάστασις τόσο από οικονομικής πλευράς, όσον και από πνευματικής και μορφωτικής τοιάυτης» (Ιστορία του Στρατού – ο Ελληνισμός εν Θράκη).
Αυτή ακριβώς η οικονομική ευημερία έδωσε την δυνατότητα σε εύπορους Θράκες να καλύψουν τα έξοδα της αποστολής του εκστρατευτικού σώματος των Θρακών στον πόλεμο του 1897.

Εκδήλωση στο Ηράκλειο για τους 300 Εβρίτες που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης

Σε διήμερες εκδηλώσεις την Παρασκευής (28/09/2018) και το Σάββατο (29/09/2018) τιμήθηκαν οι 300 στρατεύσιμοι οπλίτες του Έβρου και της Θράκης, οι οποίοι φύλαξαν Θερμοπύλες και αγωνίστηκαν ηρωικά στη Μάχη της Κρήτης, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1941.
Είναι γνωστό ότι Θρακιώτες και Κρητικοί, έχουν διαχρονικά μια ιδιαίτερη σχέση, με κοινές παραδόσεις, κοινά ήθη και έθιμα, κοινή ιστορική διαδρομή, η οποία αποτυπώνεται από την παρουσία τους σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους μας. Από τους αγώνες των κρητικών για την ελευθερία της Κρήτης όπου αγωνίστηκαν εθελοντικά πολλοί Θράκες, τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο…
Την πρωτοβουλία της διοργάνωσης της εκδήλωσης τιμής και μνήμης είχε ο τοπικός Σύνδεσμος Εθνοφυλάκων “Δασκαλογιάννης”, και ο Σύλλογος Θρακιωτών Κρήτης, με τη συμμετοχή του τοπικού Ιστορικού Μουσείου, ενώ το παρών έδωσε ο Βουλευτής Έβρου της Νέας Δημοκρατίας και Επίτιμος Αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ, Αναστάσιος Δημοσχάκης, συνοδευόμενος από τη Μαίρη Τζιβελέκη-Δημοσχάκη, εγγονή του Θεοφάνη Δημοσχάκη, τα οστά του οποίου βρέθηκαν μετά από πολυετή αναζήτηση σε υπόγεια καταπακτή, ταυτοποιημένα, με το ονοματεπώνυμο και τον βαθμό του.
Ο Χρήστος Ρουσσόπουλος ένας από τους 300, με το χρήσιμο ημερολόγιό του, αποτέλεσε την πραγματική πηγή πληροφοριών, προκειμένου να γραφτεί από το Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου το βιβλίο “Η μάχη της Κρήτης”. Το βιβλίο, προσέφερε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε πολλές καινούριες πληροφορίες για τους 300 Εβρίτες, και τους 24 που τραυματίστηκαν θανάσιμα στο πεδίο της μάχης, με σπουδαιότερη όλων την αποκάλυψη ότι, τα οστά τους, ειδικώς διασκευασμένα αλλά και την ίδια στιγμή ξεχασμένα, βρίσκονται σε αυτοσχέδιο οστεοφυλάκιο στον υπόγειο χώρο του μνημείου. Στις σελίδες του, μπορεί να ιχνηλατήσει κανείς μνήμες και συγκινητικές περιγραφές, για τις ηρωικές πράξεις των Θρακιωτών, οι οποίοι πολέμησαν γενναία, μαζί με τους Κρητικούς

Βοβλιογραφία-πηγές
1.Παντελής Στ. Αθανασιάδης –ιστορικά στοιχεία από sitalkis
2.Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (επιχειρήσεις εις Θράκην- ο Ελληνισμός εν Θράκη)
Κώστας Πινέλης
1-11-2018