Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 5:42:36 μμ
Παρασκευή, 22 Ιουνίου 2018 22:07

Σωτήρης Χρυσάφης: “Ο Αρμαγεδδών του Εμφυλίου, Κιλκίς 4 Νοεμβρίου 1944”

Οι Κιλκισιώτες που βρέθηκαν την Κυριακή 3 Ιουνίου στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Κιλκίς ξεφύλλισαν μαζί με τον συντοπίτη τους δρ. Σωτήρη Χρυσάφη το νέο του βιβλίο ‘’Ο Αρμαγεδδών του Εμφυλίου, Κιλκίς 4 Νοεμβρίου 1944’’. Τα αιματηρά γεγονότα του Νοεμβρίου του 1944 όπου συγκεντρώθηκαν γύρω από το Κιλκίς χιλιάδες ένοπλοι μη εαμικών αντιστασιακών οργανώσεων, αρκετοί συνεργάτες των Γερμανών βρισκόμενοι αντιμέτωποι με τα πυρά του ΕΛ.ΑΣ και έχουν καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως η μάχη του Κιλκίς, αποτυπώθηκαν στο πόνημα του συγγραφέα ως μνήμες, ως μαρτυρίες Κιλκισιωτών που βίωσαν το προεμφυλιοπολεμικό σκηνικό αλλά κυρίως ως εσωτερική ανάγκη του συγγραφέα να αναζητήσει την αλήθεια.


Η μάχη της 4ης Νοεμβρίου του’ 44 στο Κιλκίς, ως πρώιμο επεισόδιο του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, συνδέθηκε με το ιστορικό πλαίσιο των τελευταίων χρόνων της κατοχικής περιόδου η οποία χαρακτηρίζεται από τρία πρωτόγνωρα πολιτικά χαρακτηριστικά:
- την κατοχική εν Αθήναις κυβέρνηση που αντλούσε τη νομιμοποίησή της από τους Γερμανούς εισβολείς.
- την εξόριστη κυβέρνηση (τη λεγόμενη κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής) στην οποία συμμετείχαν κατά βάση βενιζελικοί, αντιβενιζελικοί και μεταξικοί
- την κυβέρνηση του βουνού τη συγκροτηθείσα από το ΕΑΜ προς το τέλος της κατοχής Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης. Το Μάρτιο του 1944 η χώρα έχει τρεις κυβερνήσεις και τρεις πρωθυπουργούς (Ράλλη, Τσουδερό και Σβώλο).
Στο πολιτικό ημερολόγιο του 1944, την εποχή που καταρρέουν οι δυνάμεις του Άξονα καταγράφονται πυκνές πολιτικές εξελίξεις:
-η συμφωνία της Πλάκας στο ομώνυμο χωριό της Ηπείρου, το Φεβρουάριο μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ που κάνουν ανακωχή και οριοθετούν τις ζώνες οργάνωσης και δραστηριοποίησής τους
-το Συνέδριο του Λιβάνου με σκοπό την εθνική συμφιλίωση, υπό την προεδρία του Γεωργίου Παπανδρέου και με τη συμμετοχή όλων των προπολεμικών κομμάτων καθώς και των αντιστασιακών οργανώσεων. Συμφωνείται η συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας με πέντε υπουργεία στο σύνολο των είκοσι στην Αριστερά, η τιμωρία των στελεχών των Ταγμάτων Ασφαλείας, η υπαγωγή όλων των αντάρτικων ομάδων στις διαταγές της κυβέρνησης και η μη επιστροφή του βασιλιά στην Ελλάδα πριν διεξαχθεί δημοψήφισμα για την προκρινόμενη από το λαό μορφή πολιτεύματος. Παράλληλα ξεσπούν έντονες διαφωνίες στους κόλπους του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ πριν από την τελική αποδοχή του Συμφώνου που είχαν υπογράψει οι εκπρόσωποί του (αρχικά αποκηρύχθηκαν ως υπερενδοτικοί).
Ακολουθεί στις 26 Σεπτεμβρίου η Συμφωνία της Καζέρτας όπου συνομολογείται η μεταπελευθερωτική υπαγωγή των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων υπό τις διαταγές του βρετανού στρατηγού Σκόμπι.
Στις 12 Οκτωβρίου αποχωρούν από την Αθήνα τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα ενώ λίγες ημέρες αργότερα στις 18 Οκτωβρίου αφικνείται η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό το Γ. Παπανδρέου στην απελευθερωμένη πια χώρα.
Όλα αυτά δημιούργησαν ένα φορτισμένο πολιτικό κλίμα που δεν άργησε να ξεσπάσει: Ο εμφύλιος ήταν προ των θυρών και το Κιλκίς το Νοέμβριο του ‘44 ένα πρώτο στιγμιότυπό του.
Για το βιβλίο του κ. Χρυσάφη μίλησαν:
-ο καθηγητής Θεολογίας του ΑΠΘ Κώστας Χρήστου υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων την αγωνιώδη προσπάθεια του συγγραφέα να φωτίσει αντικειμενικά τα γεγονότα της πολύνεκρης μάχης για να υπάρξει η αναγκαία κάθαρση αλλά και για να μάθει η τοπική κοινωνία, στην οποία απευθύνεται, την ιστορία προκειμένου να ξεπεράσει τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος.
- ο πολιτικός επιστήμονας Χρήστος Σπίγκος ο οποίος στάθηκε στα τυπικά χαρακτηριστικά του ανορθόδοξου – ολοκληρωτικού πολέμου, στο φορτισμένο κλίμα και στις ανοιχτές πληγές που άφησε στην ελληνική κοινωνία η μετεμφυλιακή περίοδος για πολλά χρόνια, στα δίπολα που δημιουργήθηκαν καθώς οι ηττημένοι θα έπρεπε να εξοστρακιστούν ή στην καλύτερη περίπτωση να περιθωριοποιηθούν προκειμένου να μη ‘’μολύνουν΄΄ με τις ιδέες τους το υγιές τμήμα που απάρτιζαν οι νικητές. Η λύση τόνισε βρίσκεται στη βούληση των απογόνων να στήσουν γέφυρα επικοινωνίας που θα στηρίζεται στα στέρεα αγκωνάρια της μελέτης και της επιστημονικής γνώσης. Και τότε με απόλυτο σεβασμό στη μνήμη των νεκρών της κάθε πλευράς, η επιστημονική έρευνα θα είναι αυτή που θα διαμορφώνει τη συλλογική μνήμη.
- ο πρώην Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Κιλτίδης ο οποίος χαρακτήρισε τη μάχη του Κιλκίς ως τη φονικότερη από υπάρξεως ελληνισμού, ως μια πραγματική σφαγή με πάνω από τέσσερις χιλιάδες θύματα μέσα σε μια ημέρα. Παρά το γεγονός ότι υπήρχε νόμιμη Πολιτεία στην απελευθερωμένη Ελλάδα κυριάρχησαν οι νικημένοι ενώ οι νικητές αντιμετωπίστηκαν ως εγκληματίες. Άνθρωποι εμφορούμενοι από αγνά πατριωτικά αισθήματα θέλησαν να συμμετάσχουν στην αντίσταση κατά του κατακτητή και βρέθηκαν στα πλοκάμια κομματικών και ιδεολογικών γραμμών. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποσιωπούνται γύρω από την αιματηρή μάχη και αμείλικτα ερωτήματα για τους λόγους της μεγάλης συγκέντρωσης αντιστασιακών και άλλων στο Κιλκίς, τη μη συγκρότηση ελληνικού στρατού... Η ιστορία μοιάζει με ένα παγόβουνο καθώς φαίνεται μόνο ένα μικρό τμήμα της κορυφής του. Αν σ' αυτό προσθέσει κανείς τον υποκειμενισμό και την κρατούσα αντίληψη των νικητών, αντιλαμβανόμασθε ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος ακόμη για να γίνει αντιληπτό το τι πραγματικά έγινε στο Κιλκίς. Σε μια πόλη στην οποία επιστρατεύθηκαν δεκάδες υδροφόρες της Θεσσαλονίκης για να ξεπλύνουν τους δρόμους από το αίμα της 4ης Νοεμβρίου 1944. ...
Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος – πολιτικός επιστήμονας Μαίρη Τσοτσάκη.