Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 7:46:03 πμ
Παρασκευή, 16 Μαϊος 2008 10:23

Νίκος Κωνσταντινίδης : Η γραμματική, η γυναίκα και το σύμφωνο της ελεύθερης συμβίωσης

Η γυναίκα, αν κι έχει τραγουδηθεί από την ποίηση ως ερωμένη, αν κι έχει υμνηθεί από την τραγωδία ως μάνα, είναι η μεγάλη αδικημένη στη διαδρομή της πάνω στη γη, όχι μόνο από τη νομοθεσία και τη γραμματική, αλλά κι ευρύτερα από τη γλώσσα.  Ο άνδρας, ιστορικά και θεσμικά πιο ισχυρός, κατασκεύασε ένα γλωσσικό σύστημα στα μέτρα και τα σταθμά τα δικά του. Άλλωστε, ο ίδιος είναι χειραφετημένος, πολύ πιο πριν από τη γυναίκα, γεγονός που φαίνεται από πολλά επαγγέλματα που διαχρονικά έχουν καταγραφεί ως ανδρικά. 


Δεν πέρασαν για παράδειγμα πολλά χρόνια από τότε που διαβάζαμε στη γραμματική του Τριανταφυλλίδη ότι η λέξη ταμίας ή λοχίας είναι ουσιαστικά, γένους αρσενικού, κλπ.
Αργότερα, με τη διείσδυση του αιώνιου θηλυκού σε ανδροκρατούμενους χώρους, προέκυψε και η ανάγκη της επαγγελματικής του πολιτογράφησης και στο τυπικό μέρος της γραμματικής. Αποτέλεσμα: Οι λέξεις ταμίας και λοχίας να μην είναι πλέον, μόνο αρσενικού, αλλά και θηλυκού γένους.
Παρόλα αυτά, ισχυρότερο γένος, γλωσσικά τουλάχιστον, εξακολουθεί  να παραμένει μέχρι και σήμερα το αρσενικό.
Έτσι, αν σε μία πρόταση τα υποκείμενα είναι διαφορετικού γένους, το κατηγορούμενο εκφέρεται πάντοτε στο επικρατέστερο, που είναι το αρσενικό. Ακόμη και στην περίπτωση εκείνη που το θηλυκό υπερέχει αριθμητικά, όπως στο παράδειγμα: «Ο Νίκος, η Ντίνα  και η Βαλεντίνα είναι φοιτητές».
Ενώ, δηλαδή, τα δύο από τα τρία υποκείμενα είναι γένους θηλυκού, (Ντίνα και Βαλεντίνα) το κατηγορούμενο (φοιτητές), μπαίνει σε  γένος αρσενικό, (λόγω του Νίκου).
Άλλωστε, η γλωσσική υπεροχή του αρσενικού έναντι του θηλυκού αποδεικνύεται κι από το γεγονός, σύμφωνα με το οποίο το θηλυκό  εμπεριέχεται στο αρσενικό, χωρίς ποτέ να συμβαίνει το αντίθετο.  
Έτσι, αν πούμε: «Οι Έλληνες είναι συναισθηματικός λαός»,  εννοούμε ότι τόσο οι Έλληνες, όσο και οι Ελληνίδες είναι συναισθηματικοί. Αντίθετα, η όποια αναφορά στις Ελληνίδες δεν συμπεριλαμβάνει αυτονόητα και τους Έλληνες.
Το επίθετο ανδρείος, παράγωγο της λέξης «άνδρας», έχει θετική σημασία και δηλώνει αρετή, χωρίς αυτονόητα να συμβαίνει το αντίστοιχο με το γυναικείος, παράγωγο της λέξης, «γυναίκα».  Λέμε  «ανδρώθηκε», αλλά όχι «γυναικώθηκε». Μιλάμε για επανδρωμένο διαστημόπλοιο, ακόμη και στην περίπτωση που τα περισσότερα μέλη από το πλήρωμά του είναι γυναίκες!
Άσχετα, επομένως, αν η Μπουμπουλίνα ήταν ηρωίδα, αν την απεικονίζαμε σε άγαλμα, θα μιλούσαμε για ανδριάντα. Για έναν «γυναικείο ανδριάντα»! Τόσο παράξενο και τόσο αντιφατικό όσο δεν γίνεται…
Αλλά και από ετυμολογικής πλευράς είναι αδικημένη η γυναίκα. Η λέξη π.χ. «άνθρωπος», εκτός από το «άνω» + «θρώσκω»  παράγεται και κατά μία άλλη εκδοχή από το «ανήρ» + «όψ». Άνθρωπος είναι δηλαδή εκείνος που έχει μορφή άνδρα!
Επομένως, ανεξάρτητα, από το αν η λέξη άγγελος στην καθημερινή μας επικοινωνία υπονοεί συχνά την όμορφη γυναίκα, στη γραμματική παραμένει γένους αρσενικού. Άλλη μία, θα λέγαμε, άδικη υπεροχή του αρσενικού έναντι του θηλυκού, που είναι λάθος να γίνεται.…
Μια, όμως, που αναφερόμαστε στα γένη της γραμματικής, σκέφτομαι τι πρόκειται να συμβεί, αν στη βάση του συμφώνου της ελεύθερης συμβίωσης επιτραπεί σε άνδρες ή και σε γυναίκες που συζούν, να υιοθετούν παιδιά.
Τότε είναι που θα γίνει μπάχαλο  μεγάλο. Διότι θα μαθαίνει το παιδί ότι η λέξη μαμά είναι γένους αρσενικού, αν θα έχει άνδρα για μαμά του. Θα μαθαίνει ακόμη ότι η λέξη μπαμπάς  είναι γένους θηλυκού, αν θα έχει γυναίκα για μπαμπά του.
Άλλο πάλι και τούτο. Μέχρι τώρα μπερδεύαμε τα μπούτια μας. Σε λίγο θα μπερδεύουμε και τα γένη μας. Δεν θα ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους σε αρσενικά ή θηλυκά. Ίσως τότε να τους ταξινομούμε στα επίκοινα.
Να εξηγήσω εδώ, ότι επίκοινα στη γραμματική λέγονται τα ουσιαστικά, στα οποία χρησιμοποιείται ο ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό. Λέμε για παράδειγμα, ζαρκάδι, αλεπού, οχιά, κλπ. χωρίς να προκύπτει αν το όνομα αυτό αναφέρεται σ’ αρσενικό ή σε θηλυκό γένος.
Το ίδιο με τη μαϊμού και τον πίθηκο. Πιθηκίζουμε με άλλα λόγια. Αρχίζοντας από τον πρωτόγονο και καταλήγοντας στο σύγχρονο άνθρωπο, διαπιστώνουμε πιθηκισμό παντού, δικαιώνοντας εν αγνοία μας το Δαρβίνο.
Η Φύση και η κλίση μας, μάς επηρεάζει. Η ανθρώπινη φύση θεωρείται η πιο εξελιγμένη πάνω στη γη. Γιατί πέρα από το ένστικτο ανέπτυξε ο άνθρωπος και τη λογική. «Η Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί», έλεγε ο Ηράκλειτος. Αργεί ίσως να εκδηλωθεί αλλά κάποτε θα αποκαλυφθεί. Γιατί η απόκρυψη είναι πιο συνηθισμένη από την αποκάλυψη.
Στη μυθολογία μας αναφέρεται ότι ο πρώτος γάμος που έγινε στη γη, στον οποίο παραβρέθηκαν και οι ολύμπιοι θεοί, ήταν αυτός του Κάδμου και της Αρμονίας. Έγινε στη Σαμοθράκη, όπου οι Μούσες υμνούσαν το αγαπημένο ζευγάρι με τα τραγούδια του έρωτα.
Στις μέρες μας διαπιστώνουμε ότι και η λέξη ζευγάρι έχασε τη γλωσσική της σημασία.
Διότι, στις μέρες μας, ένα ζευγάρι μπορεί να αποτελείται από άτομα του ιδίου φύλου. Ήδη στην Ευρώπη υπάρχουν νομιμοποιημένες σχέσεις ομόφυλων ζευγαριών. Το φαινόμενο αυτό, μπορεί να μην έχει έρθει ακόμη εδώ, αλλά όπου είναι, θα φθάσει κι αυτό, όπως και τόσα άλλα.
Η προσωπική ζωή του καθενός είναι σεβαστή, όπως εξίσου σεβαστή είναι και η ερωτική του επιλογή. Ως εδώ τίποτα το μεμπτό, σε θέματα γάμου ή ελεύθερης συμβίωσης, ανάμεσα σε ανθρώπους  του ιδίου φύλου.
Φαντασθείτε, όμως, ένα «ζευγάρι» από δύο άνδρες ή δύο γυναίκες. Να είναι ως λέξη από γραμματικής πλευράς ουδέτερη, ενώ στην πράξη ν’ αποτελείται από δύο ομόφυλους: «άνδρες» ή «γυναίκες».  Φαντασθείτε ακόμη το «ζευγάρι» αυτό να έχει υιοθετήσει παιδιά, και να είστε εσείς τα παιδιά τα υιοθετημένα!
Να είναι με άλλα λόγια ο μπαμπάς σας γένους θηλυκού και η μαμά σας γένους αρσενικού! Και ύστερα ν’ αναρωτιούνται μερικοί γιατί τα παιδιά έχουν πρόβλημα με τη γραμματική! Πώς να μην έχουν σε εποχή, όπου μάς έκαναν τα τρία γένη δύο;