Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 4:32:00 μμ
Κυριακή, 21 Ιουλίου 2019 00:56

Νίκος Κωνσταντινίδης:Το άσυλο

Το «άσυλο» ιστορικά δεν είναι θέμα νομικό αλλά κοινωνικό και πολιτισμικό. Στο έργο του «Ικέτιδες» ο Αισχύλος γράφει για τις καταδιωκόμενες Δαναϊδες που παρακάλεσαν το βασιλιά του Άργους,

να τις δεχθεί στη χώρα του για να σωθούν …
Ικέτης στα χρόνια εκείνα ονομαζόταν αυτός που ζητούσε την προστασία του Θεού ή του Άρχοντα, γιατί κινδύνευε. Στην Ομήρου Οδύσσεια έχουμε τον ναυαγό Οδυσσέα να ζητά ως ικέτης βοήθεια από το βασιλιά Αλκίνοο.
Αλλά και ο αρχιστράτηγος Παυσανίας που κατηγορήθηκε για προδοσία στη μάχη των Πλαταιών, κατέφυγε στο ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, επειδή η κακοποίηση του ανθρώπου σε ιερούς χώρους απαγορευόταν.
Στην εποχή μας το άσυλο απέκτησε γνωρίσματα νομικά, αν αναλογιστούμε το νόμο περί ασυλίας βουλευτών. Ένα νόμο εντελώς αντίθετο με το πνεύμα του Λυσία, που εκφράζεται με τον «Υπέρ του Αδυνάτου» λόγο του.
Είναι γνωστό πως οι ιδέες μιας εποχής χαρακτηρίζουν και τον πολιτισμό της. Πως οι αξίες ενός λαού φαίνονται από την παιδεία του. Πως οι πολιτικές του αρετές καθρεφτίζονται στους νόμους του. Πως τα ήθη και τα έθιμά του είναι στοιχεία που διαμορφώνουν ως ένα σημαντικό βαθμό την ψυχή και τη συνείδησή του.
Οι Έλληνες του 1821 παρότι δεν γνώριζαν γράμματα, παρότι δεν είχαν πτυχία και διδακτορικά έλιωναν τα ασημικά τους και τα έκαναν σφαίρες να ελευθερώσουν την πατρίδα. Πολλοί νεοέλληνες σήμερα βγάζουν κρυφά τα λεφτά τους στο εξωτερικό για να μην πληρώνουν φόρους...
Είναι πράγματι αντιφατικό την ώρα που ορισμένοι πολιτικοί μιλούν ενάντια στο πανεπιστημιακό άσυλο, την ίδια ώρα να διατηρούν για τον εαυτό τους τη βουλευτική ασυλία, σε μια κατά τ’ άλλα κοινωνία, όπου θεωρητικά τουλάχιστον οι νόμοι είναι ίδιοι για όλους!
Η δημοκρατία δεν κινδυνεύει από το άσυλο. Οι κομματικές νεολαίες μαζί με τη διοίκηση του πανεπιστημιακού ιδρύματος έχουν χρέος να περιφρουρούν το χώρο τους. Να τον διατηρούν φροντισμένο και καθαρό και να τον προσέχουν ως χώρο ασύλου. Η αυτοπροστασία του οφείλει να είναι υπόθεση δική τους. Το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων υπάρχει σ' όλο τον κόσμο. Η αστυνομία παρεμβαίνει μόνο, εφόσον έχει κληθεί κι εφόσον αυτό έχει κριθεί αναγκαίο. Τα πανεπιστήμια πρέπει να είναι ζυμωτήρια για νέες ιδέες κι όχι εφαλτήρια κι ορμητήρια για λεηλασίες και καταστροφές.
Θα ήταν λάθος να καταργήσουμε ένα κοινωνικό αγαθό μόνο και μόνο επειδή δεν μπορούμε να το προστατέψουμε. Αλίμονο, αν ακυρώναμε τον κάθε νόμο, επειδή δεν μπορούμε να τον υπερασπιστούμε! Αλλά κι από την άλλη, αν το άσυλο μείνει μια λέξη κενή ή ένας νόμος ανεφάρμοστος, δεν έχει νόημα. Δεν έχει καμία αξία όταν το άσυλο ακυρώνεται από την ασυδοσία.
Σε καιρούς σαν τους σημερινούς, που τα δικαιώματα του πολίτη καταρρέουν μαζικά το ένα μετά το άλλο, το να καταργηθεί και το άσυλο είναι εύκολο. Βεβαίως, θα μου πείτε ότι υπάρχει ελευθερία του λόγου. Βεβαίως κι ο καθένας μας μπορεί να λέει άφοβα τη γνώμη του στα καφενεία, τα γήπεδα ή οπουδήποτε αλλού. Κι αν είναι και βουλευτής ή υπουργός έχει και αστυνομική προστασία. Κάποιοι μάλιστα υπουργοί, έχουν και μετά τη θητεία τους!
Άλλωστε, και ο πρωτοετής φοιτητής της νομικής, ως αυριανός δικαστής ή γιατί όχι και βουλευτής, κατανοεί πως η συμμετοχή του ανθρώπου στην κοινωνία και κατ’ επέκταση στη δημοκρατία, συνδέεται με το δικαίωμα στην εργασία. Αν δεν έχεις δουλειά όλα σου τα όνειρα μένουν ανυπεράσπιστα.

Φωνές από ραδιοφωνικές εκπομπές, σαν κι εκείνη του Πολυτεχνείου, είναι διαχρονικές. Ιδιαίτερα όσο το σύνθημα για «ψωμί, παιδεία, ελευθερία» παραμένει επίκαιρο. Κι αν ακόμη δεχτούμε ότι η ελευθερία του λόγου είναι γερά θεμελιωμένη στην κοινωνία κι είναι επομένως το πανεπιστημιακό άσυλο περιττό, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, περιττός τότε είναι και ο στρατός σε καιρούς ειρήνης. Άλλωστε, και ο κάθε πιστός είναι ελεύθερος να κάνει όπου το θέλει το σταυρό του. Στο ναό όμως είναι αλλιώς, γιατί είναι χώρος ιερός. Και κάθε τέτοιος χώρος, σε όλους τους καιρούς και σ’ όλες τις εποχές πρέπει να προστατεύεται.