Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 11:09:13 μμ
Τετάρτη, 06 Ιανουαρίου 2021 20:15

Οι ειδικοί

Γράφει ο Παναγιώτης Αδάμος.

Με αφορμή την υγειονομική κρίση του covid 19 ο πρωθυπουργός μίλησε κατ’ επανάληψη για την ανάγκη να ακούμε τους ειδικούς και να ακολουθούμε τις προτάσεις τους. Στο θέμα της πανδημίας με το οποίο βρισκόμαστε αντιμέτωποι, δε νομίζω να υπάρχει λογικός άνθρωπος που να διαφωνεί με την προτροπή του πρωθυπουργού.


Έχω όμως την αίσθηση ότι ο κύριος Μητσοτάκης, όταν τονίζει την ανάγκη να ακολουθούμε τις υποδείξεις των ειδικών, δεν αναφέρεται μόνο στον υγειονομικό τομέα. Από δηλώσεις που έχει κάνει αρκετές φορές για αυτό το ζήτημα τους τελευταίους μήνες, βγάζω το συμπέρασμα πως θεωρεί σωστό να επεκτείνουμε τη δικαιοδοσία των ειδικών και στους τομείς της πολιτικής και της οικονομίας. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξα διότι ο πρωθυπουργός, με αφορμή την τρέχουσα κρίση του κορωνοϊού, αναφέρθηκε αρκετές φορές στο γεγονός ότι, κατά τη γνώμη του, οι ειδικοί λοιδορήθηκαν και δεν έγιναν σεβαστοί την περίοδο της οικονομικής κρίσης (από το 2010 και μετά).
 
Είναι άλλο πράγμα όμως ο τομέας της υγείας και άλλο ο τομέας της πολιτικής. Στον τομέα της υγείας είμαστε πράγματι υποχρεωμένοι να ακολουθούμε πιστά τις εντολές των ειδικών-δεν υπάρχει εναλλακτική σ’ αυτό. Στον τομέα της πολιτικής, όμως, τα πράγματα δεν είναι καθόλου ξεκάθαρα.  Θα αναφερθώ κατευθείαν σε δύο ιστορικά παραδείγματα από την πρόσφατη Ιστορία.
 
Παράδειγμα πρώτο: η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών πολιτικών αναλυτών παγκοσμίως έπεσε έξω στις εκτιμήσεις της για την πορεία και την έκβαση του Ψυχρού Πολέμου, του φαινομένου που καθόρισε τη ζωή των κοινωνιών μας από το 1947 μέχρι το 1989. Οι περισσότεροι πίστευαν και έγραφαν ότι θα συμβεί ένα από τα παρακάτω:
α) Οι δύο υπερδυνάμεις και τα συστήματα που εκπροσωπούσαν (Καπιταλισμός και Κομμουνισμός) θα συνυπήρχαν και ο Ψυχρός Πόλεμος θα συνεχιζόταν επ’ αόριστον.
β) Θα γινόταν κάποτε-αναπόφευκτα, όπως τόνιζαν πολλοί από αυτούς-η πυρηνική σύγκρουση και, συνεπώς, το τέλος της ανθρωπότητας.
γ) Θα κατέρρεαν οι ΗΠΑ και συνολικά ο Καπιταλισμός υπό το βάρος των αξεπέραστων μειονεκτημάτων και αδυναμιών του συστήματος.
 
Η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών υποστήριζε κυρίως το α’ και το γ’.
Μόνο τρεις άνθρωποι προέβλεψαν αυτό που τελικά έγινε, δηλαδή την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο αμερικανός διπλωμάτης Τζορτζ Κέναν, ήδη από το 1948. Ο γάλλος διανοητής Εμμανουέλ Τοντ το 1976. Και, τρίτος, ο αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν, το 1980-1982. Τον τελευταίο μάλιστα οι ειδικοί σοβιετολόγοι των ΗΠΑ τον χλεύασαν ως άσχετο που έλεγε τερατολογίες και προέβλεπε πράγματα που κατά την εκτίμησή τους ήταν απίθανο να συμβούν! Η Ιστορία τελικά δικαίωσε τις τρεις αυτές μεμονωμένες προσωπικότητες και διέψευσε τους ειδικούς και τους πολιτικούς.
Παράδειγμα δεύτερο: ουδείς από τους λεγόμενους ειδικούς οικονομολόγους δεν κατάφερε να προβλέψει την παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008. Μοναδική εξαίρεση ο Νουριέλ Ρουμπινί. Συν τοις άλλοις, μετά το ξέσπασμα της κρίσης, οι θεωρούμενοι ως καλύτεροι διεθνώς οικονομολόγοι δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν μεταξύ τους ως προς τον ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισής της. Ο καθένας πρότεινε διάφορες συνταγές. Πράγμα που, φυσικά, είναι λογικό και θεμιτό. Αλλά και που αποδεικνύει ότι, στα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα, δεν υπάρχει μια σωστή απάντηση, αφού οι ίδιοι οι ειδικοί διαφωνούν μεταξύ τους!
Στην περίπτωση, μάλιστα, της χώρας μας, είχαμε δημόσια ομολογία των πιο ειδικών από τους ειδικούς, των οικονομολόγων του ΔΝΤ, ότι υπέπεσαν σε σοβαρά λάθη και κακούς υπολογισμούς, λάθη που στοίχισαν στην επιδείνωση της κρίσης που περνούσε η ελληνική κοινωνία.  
 
Τα ανάλογα παραδείγματα από την Ιστορία είναι αναρίθμητα.
Συνεπώς, είμαστε υποχρεωμένοι να διαφωνήσουμε με τον πρωθυπουργό, αν επιμείνει σ’ αυτήν του την άποψη. Γεννάται όμως το ερώτημα: μα δεν πρέπει να ακούμε τους ειδικούς; Σαφέστατα και πρέπει να τους ακούμε! Όμως ποτέ δεν πρέπει να τους εκχωρήσουμε τη λήψη των αποφάσεων!
Για τα σπουδαιότερα, μάλιστα, ζητήματα, το συμφέρον και το ωφέλιμο για την κοινωνία είναι να αποφασίζουν οι ίδιοι οι πολίτες, με δημοψήφισμα, για την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Είναι, άλλωστε, προτιμότερο να πάρουν οι πολίτες μια λάθος απόφαση και να πληρώσουν τις συνέπειές της, παρά να πάρουν μια λάθος απόφαση οι λεγόμενοι ειδικοί και να κληθούν να πληρώσουν τις συνέπειες οι πολίτες, που δεν ρωτήθηκαν και δεν αποφάσισαν! Αυτό λέγεται πολιτική ενηλικίωση. 
Οι ειδικοί, λοιπόν, συμβουλεύουν, οι πολλοί αποφασίζουν.
Καλή και δημιουργική χρονιά σε όλους!