Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 12:29:30 πμ
Τετάρτη, 11 Νοεμβρίου 2009 12:57

Θανάσης Χατζημητάκος : ΟΔΟΙ ΚΙΛΚΙΣ

Οδοί της πόλης που οι ονομασίες τους καταργήθηκαν και μετά ξαναμπήκαν
Οδός Ακ Αλάν. Πρέπει να ήταν ένας από τους κάθετους “βασιλικούς” δρόμους της 21ης Ιουνίου προς τα νότια της πόλης, που στα 1929 την ονόμασαν Λεωφόρο Ελευθερίας. Παραπονέθηκαν τότε οι Ακαλανιώτες (βλέπε βιβλίο του Βαφειάδη σελ. 101) και τον επόμενο χρόνο 1930 ξαναδίνει η Κοινότητα το όνομα Ακ Αλάν στην οδό Θεσσαλονίκης (σημερινή Καραολή-Δημητρίου), αλλά και πάλι απαλείφθηκε η ονομασία και πρόσφατα (2005) στην επέκταση της πόλης ξαναδόθηκε το όνομα Ακ Αλάν σε οδό πέρα από το Α’ Δημοτικό Σχολείο.



Οδός Δεκαπέντε Μαρτύρων. Δόθηκε από τους Στρωμνιτσιώτες, τους πρώτους πρόσφυγες του Κιλκίς (1913), το όνομα των Αγίων προστατών της Στρώμνιτσας στον  μεγάλο δρόμο που οδηγεί προς το Μεταλλικό (Γιάνες) και περνούσε δίπλα από τον Ιερό Ναό, που τον ονόμασαν ναό των Πεντεκαίδεκα Μαρτύρων, στη σημερινή οδό Ελευθερίου Βενιζέλου. Και στα 1929 η Κοινότητα μετονομάζει την οδό σε Λεωφόρο Νίκης. Διαμαρτύρονται οι Στρωμνιτσιώτες, επιμένει στην αλλαγή η κοινοτική αρχή, αλλά δίνεται το όνομα των Αγίων στην οδό που περνά πίσω από το ναό των Αγίων και οδηγεί στα νεκροταφεία -και παραμένει η ονομασία έως σήμερα.

Οδός Δημοκρατίας. Η ονομασία δόθηκε στην τότε οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου και σημερινή Εθνικής Αντίσταση στα 1928, αλλά εξαλείφθηκε στα 1935 με την παλλινόρθωση της βασιλείας και ξαναέγινε οδός βασιλέως Κωνσταντίνου. Στα πρόσφατα χρόνια (2005) ξαναδόθηκε το όνομα της Δημοκρατίας στο τμήμα της εισόδου στην πόλη για τον ερχομό από Θεσσαλονίκη και από τα φανάρια της περιφερειακής οδού μέχρι το Εθνικό Στάδιο της πόλης.
Η έννοια της Δημοκρατίας γεννήθηκε στην Ελλάδα και εφαρμόστηκε στη χώρα μας στα αρχαία χρόνια. Η λέξη είναι σύνθετη από τις λέξεις δήμος=λαός και κρατώ=εξουσιάζω. Άρα η λέξη σημαίνει εξουσία του λαού, των πολλών και όχι του ενός ή των ολίγων (βασιλιάς, τύραννος, ευγενείς). Θα μου επιτρέψετε να δώσω τον ορισμό της Δημοκρατίας, όπως τον διασώζει ο Θουκυδίδης στον περίφημο “Επιτάφειο του Περικλέους”: “Και όνομα μεν (η πολιτεία=το πολίτευμα) δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται (Β,37) και η απόδοση του χωρίου κατά μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου: “Και καλείται μεν το πολίτευμά μας δημοκρατία, λόγω του ότι η κυβέρνησις του κράτους ευρίσκεται όχι εις χείρας των ολίγων, αλλά των πολλών”.

Οδός Θεσσαλονίκης. Αρχικά ήταν η σημερινή οδός Καραολή-Δημητρίου. Στα 1930 εξαλείφεται και γίνεται οδός Ακ Αλάν. Σε λίγο ξαναμπαίνει το όνομά της στην οδό και στα 1956 παραχωρεί το όνομα στους ήρωες της Κύπρου Καραολή και Δημητρίου και παίρνει το όνομα της οδού Αγοράς ως σήμερα.

Οδός Κανάρη. Ήταν ένας από τους δρόμους στα Στενημαχίτικα, που πότε εξαλείφθηκε το όνομά του δεν ξέρουμε, ούτε ποιό ήταν το διάδοχο όνομα. Ωστόσο από αρκετά παλιά, οδός Κανάρη ονομάζεται η σημερινή μ’ αυτό το όνομα, που βρίσκεται στην περιοχή του Νοσοκομείου.

Οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ποιά οδός είχε  το όνομα του ένδοξου Μακεδόνα βασιλιά δεν ξέρουμε -αναφέρεται κατά τον Βαφειάδη στα αρχεία του Δήμου στις αρχές της δεκαετείας του 1930. Πότε εξαλείφθηκε δεν ξέρουμε: Ωστόσο αρκετά πρόσφατα, ίσως επί δημαρχίας Τερζίδη (1998 ώς σήμερα (2009)), δόθηκε το όνομα του στο τμήμα της περιφερειακής οδού στα νότια της πόλης από το τέλος της οδού Μεσημβρίας ως τη συμβολή της με τη Λυκούργου (στα παλιά Χηράδικα) και με την Κωστή Παλαμά στην επέκταση της πόλης -περνάει η οδός από τα πλαϊνά της εκκλησίας της Παναγίας και από το 5ο Δημοτικό Σχολείο.

Οδός Μεσημβρίας. Στα 1929 ζήτησαν οι Μεσημβρινοί πρόσφυγες να δοθεί το όνομα της γενέτειράς τους σε κεντρικό δρόμο της πόλης, αυτόν που ως τότε ονομαζόταν οδός Νέας Αγοράς. Η αίτηση έγινε αποδεκτή, αλλά επί δημαρχίας Ιωσήφ Κτενίδη στα 1947 ή 1948 στην οδό Μεσημβρίας δόθηκε το όνομα του Γεργίου Καπέτα και Μεσημβρίας ονόμασαν τη σημερινή, που τμήμα της αποτελεί και τον περιφερειακό δρόμο στα νότια του Κιλκίς από το Σαλάτς ως τη συμβολή των οδών Αισχύλου και Ηπείρου στα νοτιοανατολικά του Α’ Δημοτικού Σχολείου -πώς λεγόταν οι δρόμοι που αντικατέστησε μάς είναι άγνωστο.

Οδός Σμύρνης. Στα αρχεία του Δήμου (βλέπε Βαφειάδη σελ. 103) με χρονολογία 1930 αναφέρεται οδός Σμύρνης. Πού ήταν δεν ξέρουμε· πότε απαλείφθηκε το όνομά της, με ποιό όνομα αντικαταστάθηκε δεν ξέρουμε. Σήμερα ξαναμπήκε οδός Σμύρνης στην επέκταση της πόλης στα νότια, πέρα από το Α’ Δημοτικό Σχολείο.

Η κατά είδος κατανομή της ονομασίας
των υπαρχουσών οδών της πόλης
α. Οδοί Αγίων: 1. Αγίου Γεωργίου, 2. Αγίου Δημητρίου, 3. Αγίου Τρύφωνος, 4. Δεκαπέντε Μαρτύρων, 5. Προφήτη Ηλίας, 6. Ταξιαρχών.
β. Οδοί Ιεραρχών: 1. Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου Γ’, 2. Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη, 3. Μητροπολίτη Κιλκίς Ιωακείμ, 4. Μητροπολίτη Κιλκίς Φωτίου, 5. Μητροπολίτη Κιλκίς Χαρίτωνος, 6. Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού.
γ. Οδοί θεών αρχαίς Ελλάδος: 1. Διονύσου, 2. Ποσειδώνος.
δ. Οδοί αξιωματικών Μάχης του Κιλκίς (και Λαχανά και Δοϊράνης): 1. Διαλέττη, 2. Καμπάνη, 3. Καραγιαννοπούλου, 4. Καμάρα, 5. Κουτήφαρη, 6. Λέκκα, 7. Παπαθεοφίλου, 8. Παπακυριαζή (Λαχανά), 9. Παπαλουκά (Δοϊράνης), 10. Τασοπούλου, 11. Χατζοπούλου (Λαχανά).
ε. Οδοί Κιλκισιωτών: 1. Γαβριηλίδη, 2. Γιαλαμίδη, 3. Ευθυμιάδου Ειρήνης, 4. Σιδέρη, 5. Τσούντα.
στ. Οδοί ευεργετών Κιλκίς: 1. Βογιατζή, 2. Καλούδη, 3. Μοσκώφ, 4. Ουτσκούνη, 5. Παναγιώτου (αδελφών), 6. Ταμπάκη, 7. Τριανταφυλλίδου.
ζ. Οδοί στρατιωτικών: 1. Καπέτα, 2. Λεοναρδοπούλου, 3. Μαρτιάδη, 4. Ρεγκούκου
ή Οδοί Μακεδονομάχων: 1.(καπετάν) Άγρα, 2. Αργυρίου (Κυπραίου), 3. (καπετάν) Γαρέφη, 4. (καπετάν) Μακούλη, Μανωλάκη, 6. Μελά (Παύλου), 7. (καπετάν) Νικοτσάρα, 8. Παπαγιαννάκου, 9. (καπετάν) Ράμναλη, 10. Τσιρογιάννη, 11. Τσιτσίμη (Δημητράκη).
θ. Οδοί πιροσωπικοτήτων της αρχαίας Ελλάδος: 1. Αισχύλου, 2. Αισώπου,3. (Μεγάλου) Αλεξάνδρου, 4. Αριστείδου, 5. Αριστοτέλους, 6. Αριστοφάνη, 7. Δημοκρίτου, 8. Διογένους, 9. Ηροδότου, 10. Θουκυδίδη, 11. Λυκούργου, 12. Μιλτιάδου, 13. Ξενοφώντος, 18. Πύρρου, 19. Σόλωνος, 20. Σοφοκλέους, 21. Σωκράτους, 22. Φιλίππου.
ι. Οδός Βυζαντινού αυτοκράτορος: 1. Παλαιολόγου (Κωνσταντίνου)
ια. Οδοί ηρώων ελληνικής Επανάστασης 1821: 1. Ανδρούτσου, 2. Βύρωνος (Λόρδου), 3. Κανάρη, 4. Καποδίστρια, 5. Καραϊσκάκη, 6. Κολοκοτρώνη, 7. Μακρυγιάννη, 8. Μαυρογένους (Μαντώς), 9. Μιαούλη, 10. Παπαφλέσσα, 11. Υψηλάντου (Αλεξάνδρου), 12. (Ρήγα) Φεραίου, 13. Φιλικής Εταιρείας.
ιβ. Οδοί Κυπρίων αγωνιστών: 1. Αυξεντίου (Γρηγορίου), 2. Ισαάκ (Τάσου), 3. Καραολή και Δημητρίου, 4. Σολωμού (Σολωμού).
ιγ. Οδοί Επετείων: 1. Γοργοποτάμου, 2. Εθνικής Αντίστασης, 3. 25ης Μαρτίου, 4. 21ης Ιουνίυ, 5. Πολυτεχνείου.
ιδ. Οδοί αλησμόνητων πατρίδων: 1. Ακ Αλάν, 2. Ανατολικής Ρωμυλίας, 3. Βυζαντίου, 4. Καυκάσου, 5. Μελενίκου, 6. Μεσημβρίας, 12. Στρωμνίτσης, 13. Τραπεζούντος, 14. Φιλιππουπόλεως, 15. Χάλκης, 16. Χαριουπόλεως.
ιε. Οδοί τοπωνυμίων: 1. Αγράφων, 2. Αθηνών,3. Ακροπόλεως, 4. Αρκαδίας, 5. Γρεβενών, 6. Δοϊράνης, 7. Έβρου, 8. Ελλησπόντου, 9. Επτανήσου, 10. Ευρώπης, 11. Ηπείρου, 12. Θερμοπυλών, 13. Θεσσαλονίκης, 14. Θηβών, 15. Θράκης, 16. Κλειστού, 17. Κορίνθου, 18. Κρήτης, 19. Κύπρου, 20. Λέσβου, 21. Μακεδονίας, 22. Ολύμπου, 23. Πεολοποννήσου, 24. Ροδόπης, 25. Σαλαμίνος, 26. Σκρά, 27. Σπάρτης, 28. Ύδρας, 29. Χαλκιδικής, 30. Χίου.
ιστ. Οδοί πολιτικών: 1. Βενιζέλου (Ελευθερίου), 2. Δημάδη, 3. Δραγούμη, 4. Καραμανλή, 5. Λαμπράκη, 6. Μερκούρη (Μελίνας), 7. Μπαλτατζή, 8. Πάλμε (Ούλοφ), 9. Παπαναστασίου, 10. Παπανδρέου (Ανδρέα), 11. Τρικούπη (Χαριλάου).
ιζ. Οδοί μεγάλων επιστημόνων: 1. Καραθεοδωρή (Κωνσταντίνου), 2. Παπανικολάου (Γεωργίου), 3. Παστέρ, 4. Φλέμιγκ (Αλεξάνδρου).
ιη. Οδοί Ελλήνων λογοτεχνών: 1. Βάρναλη, 2. Δέλτα (Πηνελόπης), 3. Ελύτη (Οδυσσέα), 4. Καβάφη (Κωνσταντίνου), 5. Καζαντζάκη (Νίκου), 6. Κοραή (Αδαμαντίου), 7. Παλαμά (Κωστή), 8. Παπαδιαμάντη (Αλεξάνδρου), 9. Ρίτσου, 10. Ρώτα (Βασιλείου), 11. Σαμαράκη, 12. Σεφέρη (Γιώργου,13. Σικελιανού (Άγγελου), 14. Σολωμού (Διονυσίου). 15. Σουρή (Γεωργίου),  16. Ψαθά (Δημητρίου).
ιθ. Οδοί ακατάτακτες: 1. Αμπέλων, 2. Δημητράκου, 3. Δημοκρατίας, 4. Επιτρόπου (Αθανασίου), 5. Ερυθρού Σταυρού, 6. Μεταμορφώσεως (του Σωτήρος), 7. Μητροπόλως, 8. Νοσοκομείου, 9. Στέρνας.