1. Σε μια μεγαλειώδη σκηνή της Αποκαλύψεως ο ευαγγελιστής Ιωάννης είδε με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος ένα αναρίθμητο πλήθος λευκοφόρων θριαμβευτών ενώπιον του θρόνου του Θεού και του Αρνίου. Ποιοί ήταν εκείνοι οι θριαμβευτές; Ήταν “όσοι πέρασαν το μεγάλο διωγμό, έπλυναν την στολή τους και την λεύκαναν με το αίμα του Αρνίου. Γι’ αυτό στέκονται μπρος στο θρόνο του Θεού... και το Αρνίο που είναι στη μέση του θρόνου θα τους κατευθύνει σαν βοσκός και θα τους οδηγήσει στην πηγή της ζωής” (Αποκ. 7, 9-17). Το Αρνίο που μοιράζεται τη δόξα του Θεού, το συγκάθεδρο με τον Θεό, είναι ο σταυρωμένος και αναστημένος Κύριός μας, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Και οι λαμπροντυμένοι θριαμβευτές είναι οι Άγιοι.
Σύμβολο αυτής της αποκαλυπτικής κι εσχατολογικής εικόνος είναι ο ανθοστολισμένος δίσκος που περιφέρουμε σήμερα σε κάθε Εκκλησία, την Τρίτη Κυριακή των Νηστειών, οδεύοντες προς την Μεγάλη Πέμπτη της Σταυρώσεως του Σωτήρος ημών Θεού. Ο Σταυρός είναι το σημείο του Θεανθρώπου, και τα άνθη είναι εκείνοι που μυροβολούν “ευωδία Χριστού”.
Σ’ αυτόν τον δίσκο συνάζεται συμβολικά ολόκληρη η Εκκλησία, που είναι ο μυστικός και συγχρόνως καινούριος Παράδεισος. Όπως τότε στο κέντρο του Παραδείσου βρισκόταν το δένδρο της γνώσεως, έτσι τώρα βρίσκεται ο πανάγιος και ζωοποιός Σταυρός, με τον οποίο μας χαρίσθηκε η θεογνωσία και η θεοκοινωνία. Πάνω στο Σταυρό ο Κύριος άπλωσε τις άχραντες παλάμες Του και αγκάλιασε όλο τον κόσμο ως λυτρωτής από το θάνατο και αναδημιουργός και σωτήρας.
Όταν μας έπλασε, μας χάρισε το δώρο της ζωής. Από τότε που μας ξαναέπλασε με το σώμα και το αίμα Του, μας δώρησε πλουσιοπάροχα τη δωρεά της αιώνιας ζωής, που είναι ο Ίδιος. Κι όπως στη δημιουργία έχουμε την φανέρωση της ανενδεούς κι ασύλληπτης αγάπης του Τριαδικού Θεού, έτσι και στην αναδημιουργία έχουμε: την εκπλήρωση του θελήματος του Πατρός, τον δοξασμό του Μονογενούς και το αγαλλίαμα του Αγίου Πνεύματος. “Ο Σταυρός είναι θέλημα του Πατρός, δόξα του Υιού κι αγαλλίαμα του Αγίου Πνεύματος” λέει ο ιερός Χρυσόστομος.
Γι’ αυτό κι εμείς οι χριστιανοί, για να κάνουμε το σημείο του Σταυρού (μια ιερή συνήθεια από τα πρώτα μαρτυρικά χριστιανικά χρόνια), σχηματίζουμε με τέτοιον τρόπο τα δάκτυλά μας, ώστε να μας θυμίζουν την Αγία Τριάδα και τις δύο φύσεις του Κυρίου μας. Κάθε φορά, λοιπόν, που σχηματίζουμε το σταυρό, ομολογούμε ότι χάρη στη σταυρική θυσία του Σωτήρος είμαστε οικείοι του Τριαδικού Θεού. Γι’ αυτό και φέρουμε πάνω μας την ζωοποιό σφραγίδα Του, καυχώμενοι για τον Σταυρό σαν τον απόστολο Παύλο (Γαλ. 6, 14).
2. Αλλά ο Σταυρός είναι σημαία νίκης πορφυρωμένη από το άχραντο αίμα του Χριστού μας. Αυτό ακριβώς μας καθοδηγεί να αντιληφθούμε και το χρέος μας ως χριστιανών. “Η οδός του Θεού είναι σταυρός καθημερινός” λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος. Κι αυτό είναι φυσική συνέπεια της σταυρικής θυσίας του Κυρίου. “Αφού ο Χριστός πέθανε για χάρη μας ως άνθρωπος, κι εμείς πρέπει να οπλισθούμε με το ίδιο φρόνημα, γιατί όποιος πέθανε ως προς τον παλαιό άνθρωπο, έπαψε να ζει μέσα στην αμαρτία” (Α´ Πέτρ. 4, 1). Με άλλα λόγια, ο Σταυρός που κάνουμε πρέπει να έχει αντίκρισμα στη ζωή μας, για να έχει αντίκρισμα και στον Θεό. Δεν έχει σημασία αν είναι μεγάλος η μικρός ο Σταυρός που θα σχηματίσουμε εξωτερικά στο σώμα μας· σημασία έχει πρωτίστως, αν ζούμε με χριστιανική συνέπεια την σταυρική ζωή της προσωπικής θυσίας και αυτοπροσφοράς, της κενώσεως από κάθε ατομικό δικαίωμα και συμφέρον, χάριν της υπακοής στον Θεό και της αγάπης στον πλησίον.
Κι εδώ ακριβώς οι Πατέρες μας, ερμηνεύοντας θεοκίνητα την Αγία Γραφή, εκθέτουν τις διάφορες φανερώσεις η πτυχές της σταυρικής ζωής. Κάθε πιστός, γράφει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, συσταυρώνεται με τον Χριστό ανάλογα με την δύναμη που έχει και με την συνήθεια και την ποιότητα της αρετής που υπάρχει μέσα του. Έτσι, άλλος παύει να ενεργεί τις αμαρτωλές πράξεις, άλλος σβήνει και τα πάθη, άλλος διώχνει ακόμη και τις φαντασίες που γεννιούνται από τα πάθη, άλλος προφυλάσσει τον εαυτόν του ακόμη και από τους εμπαθείς λογισμούς και τις επιθυμίες κ.ο.κ.
3. Συνοψίζοντας οφείλω να τονίσω δύο πράγματα, δύο συντεταγμένες της σταυρικής ζωής. Πρώτον, τον λόγο του αποστόλου Παύλου: “έχω πεθάνει πάνω στο Σταυρό μαζί με τον Χριστό· δεν ζω πλέον εγώ, αλλά στο πρόσωπό μου ζει ο Χριστός· και η σημερινή σωματική μου ζωή είναι ζωή βασισμένη στην πίστη μου στον Υιό του Θεού” (Γαλ. 2, 19-20). Αυτό σημαίνει ότι η σταυρική ζωή δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά είναι η μόνη οδός κοινωνίας με τον Χριστό.
Δεύτερον, τον λόγο του αγίου Ισαάκ του Σύρου που είναι περίληψη της αγιογραφικής διδαχής: “σταυρώσου αντί να σταυρώσεις”, που δείχνει ακριβώς τον (μόνο αυθεντικό) κοινωνικό χαρακτήρα της σταυρικής ζωής, η οποία είναι ζωή αυτοθυσίας και ανιδιοτελούς αγάπης κατά το υπόδειγμα του Χριστού μας.
4. Όλα αυτά, βεβαίως, δεν συγκινούν τους πολλούς· δεν βρίσκουν απήχηση σε κείνους που με καλπάζοντα ρυθμό καταναλώνουν τις βιωτικές ανέσεις και απολαύσεις· φαίνονται ως παράδοξες και εξωπραγματικές θρησκευτικές ιδέες που δεν εγγίζουν τον σύγχρονο εξελιγμένο άνθρωπο. Αλλά η Εκκλησία δεν θαμπώνεται από τις εξωτερικές συνθήκες της ξέφρενης κοσμικής ζωής ούτε μπορεί να κενώσει το κήρυγμά της, για να πει πράγματα που θα ακούγονται ευχάριστα. Η Εκκλησία ευαγγελίζεται τον σταυρωθέντα και αναστάντα Χριστό, που είναι ο μοναδικός Σωτήρας, και μας δείχνει τον δρόμο της αληθινής ζωής που οφείλουμε να βαδίσουμε και να δώσουμε νόημα στην πεζότητα του βίου μας.
Γι’ αυτό ακριβώς, η Εκκλησία σήμερα μας δείχνει τη μοναδική θύρα του μοναδικού Παραδείσου, τον Σταυρό του Χριστού. Είναι η απόδειξη της πιο μεγάλης αγάπης, της αγάπης που έχει και που έδειξε ο Θεός για μας.-
Ο Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής & Κιλκισίου
† Ο Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
