Στην επιστολή του ο κος καθηγητής, με επιχείρημα την ενδεχομένως βουλγαρική (τουρκική;) προέλευση, επιζητεί για την πόλη μας ονοματοδοσία προερχόμενη από το αδιαμφισβήτητο ιστορικό παρελθόν της περιοχής, που κληροδοτήθηκε από την αρχαιοελληνική γραμματεία, όπως: «Μόρρυλος», «Κρηστωνία», «Αμυδώνα» , «Αμφαξία» κ.λ.π.
Επειδή τα ονοματολογικά θέματα αποτελούν αντικείμενο εξειδικευμένης επιστημονικής ενασχόλησης της Ονοματολογίας (ως ανεξάρτητου κλάδου της Γλωσσολογίας), δηλώνουμε κατ΄ αρχήν την αναρμοδιότητά μας, ως μη ειδικοί, επί του θέματος. Οφείλουμε ωστόσο να εκφράσουμε θερμές ευχαριστίες προς τον κ.καθηγητή για την τιμή να απευθυνθεί στον Ομιλο μας και για την ευκαιρία που μας έδωσε να διατυπώσουμε δημόσια την άποψή μας.
Η ονοματοθεσία αποτελεί ‘’στρατηγική’’ πολιτικής προσέγγισης με ενσωματωμένη κοινωνική, εθνογραφική και ιστορική πληροφόρηση, που εξυπηρετεί συγκεκριμένες σε κάθε περίπτωση σκοπιμότητες, που δεν συνδέονται κατ΄ ανάγκη, με την εθνογλωσσική σύνθεση ανθρώπων, πόλεων, οικισμών περιοχών κλπ. Μετά την προσάρτηση νέων επαρχιών από τους Βαλκανικούς πολέμους στον εθνικό κορμό, αλλά και την απώλεια των αλησμόνητων πατρίδων της Μικρασιατικής καταστροφής οι ονοματοδοτήσεις οικισμών -ιδίως των προσφυγικών- καθώς και τα τοπωνυμικά, αντιμετωπίσθηκαν με ιδιαίτερη μέριμνα από την Ελληνική πολιτεία.
Οι ονοματοδοτικές πράξεις προέκυπταν με δημοσιεύσεις στα ΦΕΚ, μετά από γνωμοδοτικές συστάσεις επιτροπής εμπειρογνωμόνων αποτελούμενης από επιφανείς γλωσσολόγους και ιστορικούς της εποχής, αποσκοπώντας στην περιφρούρηση των νέων επαρχιών και στην τόνωση της εθνικής ομοιογένειας, εκφράζοντας την πολιτική βούληση και τις ιδεολογικές αντιλήψεις της Μεσοπολεμικής περιόδου.
Αποτιμώντας την ιστορία, συνειδητοποιούμε ότι αυτό που αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου είναι η νοηματοδότηση ονομάτων και λέξεων και η αίσθηση που αυτές προκαλούν. Σήμερα στον τοπωνυμικό χάρτη της Ελλάδος διαπιστώνουμε ότι αποτυπώνονται ονόματα ποικιλώνυμης προέλευσης και διαφορετικών ιστορικών πολιτισμικών παραδόσεων, όπως π.χ. Μέτσοβο, Αράχωβα, Κόνιτσα κλπ., που προσδιορίζουν τις διαφορετικές πολιτιστικές φάσεις της ιστορίας των επιμέρους τόπων της χώρας μας, καθώς και ονομάτων με ιδιαίτερη ιστορική βαρύτητα για το εθνικό αφήγημα και την ιστοριογραφία.
Για την ονοματοθεσία / τοπωνυμία των προσφυγικών οικισμών, καθώς αντιπροσωπεύονταν ιστορικές και πολιτικές συνθήκες κοινοτήτων, επιλέχθηκαν τρόποι αντιμετώπισης, είτε με επιλογή πολυλεκτικών ονομάτων, με πρόταξη του επιθέτου ‘’Νέος +’’, ‘’Νέα +’’, ως υπενθύμιση των περιοχών προέλευσης των προσφύγων, είτε με αναζήτηση αρχαιοελληνικών ονομασιών πόλεων θέσεων, επιβεβαιωμένων ή με αρκετές πιθανότητες, ως μέσο σύνδεσης με το ιστορικό παρελθόν της περιοχής (Στην προσπάθεια αυτή συνέδραμαν κυρίως οι συσταθείσες επιτροπές με σημαντικότατο έργο ταύτισης ονομάτων και αρχαιολογικών χώρων ανά την Επικράτεια).
Το όνομα της πόλης του «Κιλκίς» συνδέεται με την ένδοξη, νικηφόρα, πλην αιματοβαμμένη μάχη της νεότερης ελληνικής ιστορίας, με την έκβασή της οποίας ως αφετηριακό ορόσημο, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την μετέπειτα εξέλιξη του Ελληνικού κράτους. Το τοπωνυμικό ‘’Κιλκίς’’ είναι βαρύνουσας ιστορικής σημασίας και προέρχεται από παραφθορά του ονόματος του τόπου αυτού και ήταν σε χρήση κατά το παρελθόν, ίσως από την μεγαλύτερη πλειοψηφική ομάδα κατοίκων στην περιοχή, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο και ανιχνεύσιμο συμβολισμό.
Η αναπάντεχη πρόταση ‘’αναψηλάφησης’’ της ονομασίας του Κιλκίς, εν μέσω μάλιστα της πρωτόγνωρης παγκόσμιας κρίσης του κορωνοϊού, μας εξέπληξε, γιατί θεωρούμε τη χρονική συγκυρία, ανεπίκαιρη και αναιτιολόγητη.. Πιθανή δυνατότητα επανεξέτασης του θέματος, δικαιολογημένη και απολύτως θεμιτή, θα μπορούσε να είχε ανακύψει κατά τη διάρκεια των σχετικά πρόσφατων διοικητικών διεργασιών και συζητήσεων, κατά τις μεγάλες αυτοδιοικητικές μεταρρυθμίσεις του 1997 με τον ‘’Ι. Καποδίστρια’’ και του 2010 με τον ‘’Καλλικράτη’’ ταυτόχρονα με πλήθος άλλων παρεμφερών ονοματοδοτικών προβληματισμών που σημειώνονταν ανά την επικράτεια. Την εποχή εκείνη είχαν διαμορφωθεί συνθήκες για την αντιμετώπιση των προβληματικών τοπωνυμικών, στο πλαίσιο της αναζήτησης κοινά αποδεκτών ονομασιών για τους υπό διαμόρφωση διευρυμένους δήμους.
Μετά από τα παραπάνω είναι σαφές ότι δεν επικροτούμε τον ονοματολογικό αναθεωρητισμό του Κιλκίς, γιατί όπως αναφέρει και ο τραυματίας στη μάχη του Κιλκίς Στρατής Μυριβήλης. «μερικά ονόματα, είναι πολύ γεμάτα από περιεχόμενο, από θρύλο, από ιστορία, από υπερφυσικές ιδιότητες, από μυθολογία» Η αναίτια ανακίνηση του θέματος αποκαλύπτει έλλειψη εθνικής αυτοπεποίθησης, φοβικά σύνδρομα και ανασφάλεια, τα οποία εμείς ως Όμιλος, δεν συμμεριζόμαστε.
Πιστεύουμε ότι η πολιτεία ορθώς ενσωμάτωσε το ‘’ηρωικόν Κιλκίς’’ στη δέλτο των ιστορικών τοπωνυμικών της και ο Κωστής Παλαμάς απέτισε φόρο τιμής με απαγγελία ποιήματος κατά τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου στο λόφο της μάχης, το 1928.
Για την επιστημονική διερεύνηση του θέματος της ονομασίας ίσως θα ήταν σκόπιμη, αν κριθεί αναγκαία από τους αρμόδιους τοπικούς φορείς η διοργάνωση ημερίδας ή συνεδρίου, στο οποίο ο Όμιλος για την Ιστορία και τον Πολιτισμό του Κιλκίς, μπορεί να συμμετέχει και να προσφέρει υπηρεσίες. Ερμηνευτικές προτάσεις για την ετυμολογία του ονόματος του Κιλκίς καθώς και στοιχεία την ιστορία, από τη σύσταση του Δήμου μέχρι σήμερα, μπορούν να αναζητηθούν στον περιεκτικό οδηγό με τίτλο: ’’Κατάλογος των αρχαιολογικών και πολιτιστικών μνημείων της περιοχής του Δήμου Κιλκίς’’ που εκδόθηκε με τη συμμετοχή της Περιφέρειας Κεντρικής Mακεδονίας, της Περιφερειακής ενότητας Κιλκίς και του Δήμου Κιλκίς το 2016, στο πλαίσιο του προγράμματος με τίτλο: «Προστασία και ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στη διασυνοριακή περιοχή των Δήμων Strumica και Κιλκίς , HERITAGE PROTECT».
Τέλος καλούμε όλους τους ενδιαφερομένους να ενημερώνονται από την ιστοσελίδα (http://2lyk-kilkis.kil.sch.gr/oipk/) και να συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του ομίλου μας:
Ευχαριστούμε την έγκριτη εφημερίδα σας για τη φιλοξενία

Με εκτίμηση
Όμιλος για την Ιστορία και τον Πολιτισμό του Κιλκίς