«Νόστος Ρίζα μ’ και κλαδί μ’», είναι ο τίτλος του Θεατρικού έργου που παρουσιάστηκε  την Τετάρτη 1η Ιουλίου, 2020,  στον υπαίθριο χώρο του Κυβερνείου (Παλατάκι) της Θεσσαλονίκης, μπροστά σ’ ένα πολυάριθμο κοινό, ανήμπορο πολλές στιγμές από τη συγκίνηση να συγκρατήσει τα δάκρυά του.
Η επιλογή του Κυβερνείου έγινε, γιατί ο χώρος εκτός του είναι ανοιχτός, χωρά και πολύ κόσμο, αλλά και για έναν ακόμη λόγο, επειδή απέχει λίγα μόνο μέτρα από το χώρο της αποβίβασης των Προσφύγων, τα γνωστά Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς για τους Πρόσφυγες του Καυκάσου, του Πόντου της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Ρωμυλίας.
Σκηνοθέτης της παράστασης είναι ο πολυτάλαντος Τάκης Βαμβακίδης, ο οποίος με τη βοήθεια της σκηνικής εικόνας έδειξε τα βάσανα και τις κακουχίες, τον πόνο και το θάνατο του δύστηνου ελληνισμού του Πόντου στα χρόνια του ξεριζωμού και της Γενοκτονίας, με αναφορά το ιστορικό δράμα μιας ποντιακής οικογένειας.
Το ρόλο του πρωταγωνιστή τον ενσάρκωσε ο Τάκης Βαμβακίδης με μια μοναδική  ψυχική μέθεξη στα δρώμενα και στα λεγόμενα του θεατρικού έργου, «Νόστος Ρίζα μ’ και κλαδί μ’», γραμμένου αριστουργηματικά και σε γνήσια ποντιακά από τον Δημήτρη Πιπερίδη.
Κύριο θέμα του έργου είναι η ιστορία μιας οικογένειας πλούσιων εμπόρων της Τραπεζούντας που ζει σ’ ένα μικρό διαμέρισμα του Βατούμ σε αναμονή να πάρει το Βαπόρι για την Ελλάδα και με τη μεγάλη αγωνία συνάμα να δει τι απέγινε ο μεγάλος τους γιος.
Ο πόνος του πατέρα, (Τάκη Βαμβακίδη,) που χάνει το γιο του, σημαίνει και το χάσιμο της δικής του ζωής, που δεν έχει πια καμία αξία.  Η μάνα (Μέγδα Πένσου) με σπαραξικάρδια φωνή θρηνεί το γιο της ώσπου δεν αντέχει άλλο το θάνατό του και πεθαίνει κι αυτή.
Μόνη σωτηρία για το δεύτερο γιο (Αλέξη Παρχαρίδη) και για τη συζύγό του (Έλενα Νεανίδη) είναι να πάρουν τον πατέρα τους, να ανεβούν στο Βαπόρι και να ρθουν στην Ελλάδα.
Την τελευταία στιγμή ο Τάκης Βαμβακίδης (ο πατέρας) αρνείται. Δεν θέλει να εγκαταλείψει τη γη που φιλοξενεί τα κόκκαλα των δικών του. Αυτή τη γη αγάπησε κι αυτή ένιωσε για πατρίδα.  Δεν μπορεί να την εγκαταλείψει. Δεν μπορεί να αγνοήσει το σιωπηλό κάλεσμα των νεκρών του και να φύγει. Επιλέγει να μείνει εκεί μαζί τους. Μέρος της φύσης είναι και ο άνθρωπος. Ριζώνει στη γη που γεννήθηκε και γίνεται ένα με αυτήν. Κάθε ξεριζωμός είναι κι ένας βίαιος θάνατος και προτιμά να μείνει εκεί, που έχει θαμμένους τους δικούς του.
Δίνει όλες του τις οικονομίες στο μικρό γιο του και στη νύφη του και τους εύχεται καλό ταξίδι…
Είναι η στιγμή μιας παράξενης χαρμολύπης, ο χωρισμός της οικογένειας. Η χαρά και σπάραγμα ανταμώνουν. Πίκρα κι ελπίδα ζευγαρώνουν. Στον ελεγειακό  σκοπό της λύρας τα κόκκαλα στους προγονικούς τάφους αναρριγούν, τα βουνά χαμηλώνουν.
Τα αγκωνάρια στις εκκλησίες ραγίζουν τα πουλιά σωπαίνουν και στεγνώνει κάθε ψυχή.
Οι ερμηνείες της μάνας, Μάγδας Πένσου και της κόρης Έλενας Νεανίδη καταπληκτικές, εισέπραξαν το εγκάρδιο χειροκρότημα των θεατών.
Ο Αλέξης εκτός από υπέροχος τραγουδιστής απόδειξε για μια ακόμη φορά πως είναι και ηθοποιός εξαιρετικός.
Ο συγγραφέας του έργου, πέτυχε στο μήνυμα που ήθελε να περάσει. Ξεδίπλωσε την ιστορία του ματωμένου Πόντου, καλύτερα από πολλά βιβλία, μέσα από τη δύναμη του ποντιακού λόγου και της εξαιρετικής παράστασης όλων των συντελεστών.
Όσο για τον πρωταγωνιστή Τάκη Βαμβακίδη, κάθε περιγραφή τον αδικεί. Ζούσε το ρόλο του κάθε στιγμή. Συνειρμικά με πήγε στον Κατράκη όταν με ανάρια λόγια και με ανοιχτά τα χέρια αγκάλιασε το ανθρώπινο πόνο. Με κινήσεις αργές σαν από ταινία Αγγελόπουλου, απέδειξε πως εκτός από μεγάλος ηθοποιός είναι κι αγνός και τρανός Πόντιος.
Συνδιοργανωτής της εκδήλωσης ήταν η Ένωση των Ποντίων Καλαμαριάς, με το δραστήριο πρόεδρό της, Κώστα Ζώης.
Ο καταξιωμένος μουσικός Χρήστος Παπαδόπουλος, μέλος των «Παιδιών της Πάτρας, με την ως τώρα πορεία και δημιουργία του, και με την πρόσφατη επιτυχία στο «Κόκκινο Ποτάμι» λειτούργησε με τη μουσική του ως ανάσα οξυγόνου στις φλεγόμενες ψυχές των ηθοποιών της Παράστασης «Νόστος», και μαζί με τον πρωταγωνιστή Τάκη Βαμβακίδη αποτέλεσαν στις κορυφαίες στιγμές του έργου ένα ταιριαστό δίδυμο,που έδενε όπως ο καρπός με τη φλούδα του.
Ο Νίκος Κασαπάκης, ένας από τους κορυφαίους σκηνογράφους της Ελλάδας αποτύπωσε αυθεντικά, με παλιά αντικείμενα, φερμένα από τον Πόντο, την ερημιά και την ερήμωση του ταπεινού δωματίου, όπου φιλοξενούνταν η προσφυγική οικογένεια, αξιοποιώντας συνάμα σπάνια οικιακά σκεύη. Κορυφαίο όλων σε συναισθηματική αξία, από το αρχείο του Θεόφιλου Γεωργιάδη (Ραγιάν), η ραγισμένη και ταλαιπωρημένη λύρα, 110 ετών, που πάνω στις βασανισμένες της χορδές ταξίδεψε το κλάμα και ο πόνος της προσφυγιάς.
Η εξαιρετική ενδυματολόγος Μαρία Μαγγίρα, από το «Κόκκινο Ποτάμι» έδωσε αυθεντικά το χρώμα και τη χροιά της πολυτάραχης εκείνης εποχής. Ο κομμωτής Νίκος Σούρας με το δημιουργικό του ταλέντο σχετικά με την επιμέλεια χτενισμάτων και μακιγιάζ μετάλλαξε τους ηθοποιούς προσθέτοντας στην παράσταση νότες αλλοτινών καιρών. Το τραγούδι της έναρξης σε μουσική Σταύρου Παζαρέντζη και σε στίχους Ιμπραήμ Ιμπραήμογλου, αποδόθηκε μαγευτικά από τον εξαίρετο τραγουδιστή, με τη μελωδική φωνή, του Κώστα Τσαχουρίδη. Ο φωτισμός και η ηχοληψία του Γιάννη Καπράρα δημιούργησαν ένα μαγευτικό τοπίο. To Video Art ήταν του εξαιρετικού μοντέρ Μιχάλη Μηνακούλη. Τέλος να αναφέρουμε ότι τα βίντεο της παράστασης ήταν από το αρχείο του Ομότιμου Καθηγητή Ιστορίας, Κώστα Φωτιάδη κι αποτελούσαν ιστορικά ντοκουμέντα από τα γεγονότα της μάχης του Σαρίκαμις.
Ιστορικός Σύμβουλος της παράστασης είναι ο ομότιμος καθηγητής ιστορίας του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Κώστας Φωτιάδης, ο οποίος μετά το τέλος  της παράστασης είπε πως το θεατρικό κείμενο είναι δυνατό, όπως και η ερμηνεία των ηθοποιών και του Τάκη Βαμβακίδη. Και  τόνισε: «εγώ έγραψα 24 βιβλία για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και ο Δημήτρης Πιπερίδης, με ένα θεατρικό κείμενο τα έδωσε όλα».
Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο, το αφιερώνει  ο συγγραφέας του Δημήτρης Πιπερίδης σ’ ένα εφτάχρονο κοριτσάκι, που τα κόκαλά του είναι θαμμένα, εγγύς του χώρου των απολυμαντηρίων της Καλαμαριάς. 

Στο τέλος της παράστασης το κατάστημα του Θεόφιλου Γεωργιάδη ΡΑΓΙΑΝ προσέφερε παραδοσιακά ποντιακά εδέσματα, ως «αντίδωρο» στη μνήμη όλων όσων χάθηκαν στα χρόνια του ξεριζωμού και της γενοκτονίας.

Ταυτότητα παράστασης.
Κείμενα: Δημήτρης Πιπερίδης. Σκηνοθεσία: Τάκης Βαμβακίδης. Ιστορικός Σύμβουλος: Κώστας Φωτιάδης. Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος. Τραγούδι έναρξης. Ερμηνεία: Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης. Μουσική: Σταύρος Παζαρέντζης. Στίχοι: Ιμπραήμ Ιμπραήμογλου. Σκηνικά: Νίκος Κασαπάκης. Κοστούμια: Μαρία Μαγγίρα. Ήχος - Φωτισμοί: Γιάννης Καπράρας. Επιμέλεια χτενισμάτων: Νίκος Σούρας. Προβολή Επικοινωνία: Μαρίνα Γεωργιάδου -Ντόρα Χάλαρη. Creativedirector: Μιχάλης Μηνακούλης. Δημόσιες σχέσεις ΜΜΕ: Άννα Σεβαστιάδου.
Πηγή: Εύξεινος Πόντος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

- Ο Τάκης Βαμβακίδης, η Έλενα Νεανίδη, η Μάγδα Πένσου και ο Αλέξης Παρχαρίδης. Φωτογραφία ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ. Φόρης Πεταλίδης.

- Μερική άποψη των θεατών της παράστασης στο Κυβερνείο και στο βάθος φαίνεται η παραλία της Θεσσαλονίκης. Φωτογραφία ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ. Φόρης Πεταλίδης.

- Οι θεατές της παράστασης στην αποχώρησή τους απόλαυσαν ποντιακά εδέσματα από τον Θεόφιλο Γεωργιάδη και τη σύζυγό του Ελένη. Φωτογραφία ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ. Φόρης Πεταλίδης