Παρασκευή, 19 Απριλίου 2024, 8:23:12 μμ
Τετάρτη, 18 Μαϊος 2011 19:19

Η θεωρία του κηπουρού

floridis«Βεβαίως είναι προνομία του πρωθυπουργού να ορίζει τους υπουργούς του. Αλλά το Σύνταγμα δεν επιτρέπει στον πρωθυπουργό να ορίζει υπουργό τον κηπουρό του…»
Κάπως έτσι πέταξε την …βόμβα του ο Γιώργος Φλωρίδης, στην βραδινή συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά στο ΣΚΑΙ.
Κι όταν ο Παπαχελάς τον ρώτησε αν εννοεί την σημερινή συγκυρία, ο ημέτερος βουλευτής το στρογγύλεψε το πράμα, τονίζοντας πως αναφέρεται στην ιστορία..
Εδώ που τα λέμε όμως μερικοί από τους υπουργούς του Παπανδρέου, όπως πλέον αντιλήφθηκαν όλοι οι Έλληνες, δεν διαφέρουν και πολύ από τους κηπουρούς του Μεγάρου Μαξίμου.
***
Και μια που μιλούσε για την ιστορία ο Γιώργος Φλωρίδης, να υπενθυμίσουμε ότι η διαβόητη θεωρία του κηπουρού, σήμαινε ότι ο ανώτατος άρχοντας – βασιλιάς ή Πρόεδρος Δημοκρατίας- μπορούσε να διορίζει πρωθυπουργό ακόμα και τον κηπουρό του. Η θεωρία γνώρισε ημέρες δόξας μέχρι το 1865, όταν υποτίθεται η Ελλάδα μετατράπηκε σε συνταγματική μοναρχία. Ωστόσο ο Γεώργιος ο Α’ κράτησε για τον εαυτό του το προνόμιο να διορίζει όποιον ήθελε πρωθυπουργό. Ο επόμενος σταθμός ήταν το 1875 όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης υποχρέωσε τον βασιλιά σε λόγο του να δεσμευτεί στην αρχή της δεδηλωμένης, δηλαδή να διορίζει πρωθυπουργό που θα απολαμβάνει τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής.
Και η δέσμευση αυτή όμως χρησιμοποιήθηκε κατά το δοκούν από τον ανώτατο άρχοντα σε περιόδους πολιτικών κρίσεων και είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του 1955, όταν ο τότε Βασιλιάς Παύλος διόρισε πρωθυπουργό στη θέση του αποβιώσαντος Παπάγου, σε μια μοντέρνα εκδοχή της θεωρίας του κηπουρού, τον υπουργό τότε Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνο Καραμανλή κι όχι έναν εκ των δυο αντιπροέδρων της κυβέρνησης Παπάγου (Στέφανο Παπαδόπουλο, Παναγιώτη Κανελλόπουλο), και του 1965 όταν ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος διόριζε πρωθυπουργούς κατά βούληση μέχρι να εξασφαλιστεί – με επώδυνους για την πολιτική ζωή της χώρας τρόπους- κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η ληξιαρχική πράξη ενταφιασμού της θεωρίας του κηπουρού συνέβη με το Σύνταγμα του 1975 με το οποίο ο ανώτατος άρχων έχει περιοριστική αρμοδιότητα κατά την διαδικασία απόδοσης της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης (στους αρχηγούς των τριών πρώτων κομμάτων, επανάληψη της ίδιας διαδικασίας σε οριζόμενο χρόνο και διάλυση της Βουλής εφόσον ύστερα από έξι διερευνητικές εντολές δεν προκύψει πλειοψηφία 151 βουλευτών)
Πάντως όλα αυτά αφορούν τη θεωρία του κηπουρού κατά την εφαρμογή της σε πρωθυπουργούς. Για υπουργούς δεν προβλέπεται ανάλογη θεωρία. Εκεί όντως  ο πρωθυπουργός έχει εκ του Συντάγματος την ευχέρεια να διορίζει όποιον θέλει υπουργό. Αρκεί να μην προκαλεί το κοινό αίσθημα.
Αλλά αρκετά με τη …θεωρία