Ο συμπολίτης μας ανέφερε ότι ΚΑΠΟΙΟΙ αποφάσισαν να πουν ΟΧΙ από άγνοια στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που αφορά την παραπάνω μετονομασία. Εδώ θα πρέπει να αναφέρω ότι αυτοί οι ΚΑΠΟΙΟΙ δεν είναι άσχετοι και ανεύθυνοι αργόσχολοι, αλλά είναι άτομα με θέση ευθύνης που συγκροτούν την Επιτροπή Ονομασίας και Μετονομασίας Συνοικιών, Οδών και Πλατειών της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς. Η δε σύνθεση της Επιτροπής δεν γίνεται με τυχαία κριτήρια αλλά καθορίζεται επακριβώς από το άρθρο 8 του ν. 3463/06, όπως αυτός τροποποιήθηκε από την παρ. 2, άρθρο 19 του ν. 4071/12. Οι νόμοι αυτοί αναφέρουν κατά λέξη ότι: «Η ονομασία συνοικιών, οδών και πλατειών γίνεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, … ΚΑΙ σύμφωνη γνώμη επιτροπής». Άρα ο νόμος ξεκαθαρίζει, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η εν λόγω επιτροπή δεν αποτελεί ένα απλό τυπικό όργανο που εγκρίνει τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, αλλά είναι ένα ουσιαστικό όργανο του οποίου οι αποφάσεις έχουν την ίδια βαρύτητα με αυτές του δημοτικού συμβουλίου σε θέματα ονομασίας και μετονομασίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με τους παραπάνω νόμους, υπάρχει και ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος για την απόρριψη της μετονομασίας. Ο νόμος καθορίζει ότι: «η μετονομασία των οδών ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ και επιτρέπεται μόνο για εξαιρετικούς λόγους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι δήμοι και κοινότητες θα μπορούσαν να προβαίνουν σε μετονομασία οδών που συνδέονται με όνομα και καταστάσεις της ΜΕΤΑΞΙΚΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ, …». Δηλ., με απλά λόγια, απαγορεύεται η μετονομασία οδών εκτός από την περίπτωση που η οδός αυτή φέρει το όνομα ανθρώπου που έχει συνδεθεί με τη μεταξική δικτατορία. Έτσι, σύμφωνα με το νόμο, καλώς η οδός Νοσοκομείου δεν μετονομάσθηκε σε οδό Χρ. Δρέλλια. Αντιθέτως, αν η οδός ονομαζόταν Χρ. Δρέλλια καλό θα ήταν να μετονομασθεί διότι ο εν λόγω Νομάρχης ήταν άτομο συνδεδεμένο με τη δικτατορία του Μεταξά.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει από τα παραπάνω είναι το εξής: όντως ο Χρ. Δρέλλιας ήταν συνδεδεμένος με οποιονδήποτε τρόπο με τη μεταξική δικτατορία; Και πώς το γνωρίζουμε αυτό; Υπάρχουν ορισμένες βιβλιογραφικές πηγές που στηρίζουν την άποψη ότι ο Νομάρχης Δρέλλιας ήταν όργανο επιβολής της μεταξικής δικτατορίας στο Ν. Κιλκίς. Μια πηγή είναι το βιβλίο «Το ημερολόγιο της Ανάφης στη δικτατορία του Μεταξά» του Κώστα Γαβριηλίδη (Εκδόσεις Εντός, Αθήνα 1997). Για την ιστορία αναφέρω, εν συντομία, ότι ο Κώστας Γαβριηλίδης ήταν ο πρώτος εκλεγμένος δήμαρχος Κιλκίς και ο οποίος μάλιστα προερχόταν από το Αγροτικό Κόμμα. Μέχρι τότε οι δήμαρχοι και οι Νομάρχες δεν εκλέγονταν από το λαό αλλά διορίζονταν από την εκάστοτε Κυβέρνηση. Ο Χρ. Δρέλλιας ήταν διορισμένος Νομάρχης. Οι δημοτικές εκλογές που εξέλεξαν τον Κ. Γαβριηλίδη έγιναν στις 26/7/1936. Πριν όμως αναλάβει τα καθήκοντά του μεσολάβησε η επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά στις 4/8/1936. Την ίδια μέρα του πραξικοπήματος ο Κ. Γαβριηλίδης μεταφέρθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα όπου του επιδόθηκε η απόφαση της Επιτροπής Ασφαλείας Κιλκίς για την εκτόπισή του (ουσιαστικά για τον εξορισμό του) στη νήσο Ανάφη για ένα χρόνο και του Β. Παπαδόπουλου στη Σίφνο για έξι μήνες. Ένας εκ των μελών που απάρτιζαν την Επιτροπή Ασφαλείας ήταν ο Νομάρχης Δρέλλιας (τα άλλα δύο μέλη ήταν ο Καλογερόπουλος, διοικητής της Αστυνομίας, και ο αντιεισαγγελέας Χατζίσκος). Και αν κάποιος μπορεί να ισχυρισθεί ότι ήταν η προσωπική ή η κομματική εμπάθεια που οδήγησαν τον Κ. Γαβριηλίδη να γράψει ψεύδη για το πρόσωπο του Νομάρχη, υπάρχει και μια άλλη πηγή, το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Στ. Α. Τέτουλα (35 χρόνια στην υπηρεσία του Ρωμέϊκου, Θεσσαλονίκη, 1979).
Ο Τέτουλας ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος της Νομαρχίας επί Δρέλλια. Στο βιβλίο του μιλάει με επαινετικά λόγια για το Χρ. Δρέλλια, χαρακτηρίζοντάς τον ως δυναμικό, με σταθερό χαρακτήρα, ανιδιοτελή, αξιοπρεπή κ.ά., αλλά επισημαίνει και τις αρνητικές πλευρές του. Αναφέρει ότι ο Νομάρχης τον απείλησε με εκτόπιση επειδή απάντησε αρνητικά όταν του προτάθηκε να εγγραφεί ως στέλεχος της Ε.Ο.Ν., μια πρόταση που έγινε από τον ίδιο τον Νομάρχη. Ο Τέτουλας για να αποφύγει την εκτόπιση αναγκάστηκε να καταφύγει στη Θεσσαλονίκη. Αργότερα, πάλι υπό τις απειλές του Δρέλλια, κατευθύνθηκε προς τη Χαλκιδική. Τελικά κατέληξε στην Καλαμάτα. Η μετακίνηση αυτή συνοδεύτηκε και από έκθεση-αναφορά του Δρέλλια. Η αναφορά αυτή έκλεινε ως εξής: «Πρόκειται περί προσώπου (σ.σ.: του Τέτουλα) ακραιφνών δημοκρατικών φρονημάτων δι’ ο ενδείκνυται η μετακίνησίς του εις τα νοτιώτερα μέρη ένθα τα πνεύματα εισίν ηρεμώτερα». Δηλαδή για το Δρέλλια τα δημοκρατικά φρονήματα ήταν μεμπτά. Το τελευταίο υποστηρίζεται και από ένα περιστατικό που αναφέρει ο Θανάσης Βαφειάδης στο βιβλίο του «Χρονικό του Κιλκίς: 1913-1940» (2012, Τόμος Β’, σελ. 405-407). Σύμφωνα με το απόσπασμα, ο Δρέλλιας τόνισε στον Κοκώνη (τότε επιθεωρητή δημοτικής εκπαίδευσης) ότι η εκπαίδευση θα έπρεπε να γίνεται με διαφορετικό τρόπο. Όταν έλαβε αρνητική απάντηση με την αιτιολογία ότι υπάρχουν νόμοι που πρέπει να τηρηθούν, ο Δρέλλιας οργισμένος είπε: «Τι θα πη νόμος; Νόμος είμαι εγώ! Κι ό,τι θέλω κάνω». Όσο δε για την άποψη ότι ο Δρέλλιας διορίστηκε πριν από τη δικτατορία του Μεταξά πρέπει να ξέρουν οι αναγνώστες ότι ο Δρέλλιας διορίστηκε από το Μεταξά, όταν αυτός ήταν πρωθυπουργός, στις 13/6/1936. Την ίδια μέρα ο Μεταξάς αντικατέστησε όλους τους νομάρχες με άτομα της απόλυτης εμπιστοσύνης του στα πλαίσια της προετοιμασίας του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος («Χρονικό του Κιλκίς: 1913-1940», 2012, Τόμος Β’, σελ. 404-405 και Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΕ’, σελ. 379).
Από όλα αυτά γίνεται αντιληπτό ότι ο Χρ. Δρέλλιας υπήρξε πρόσωπο αμφιλεγόμενο όπως, εξάλλου, είναι και κάθε ιστορικό πρόσωπο. Όπως κάθε άνθρωπος, έτσι κι αυτός είχε προτερήματα, όπως αποφασιστικότητα και ανιδιοτέλεια, αλλά είχε και ελαττώματα, όπως τη χρήση της εξουσίας για να εξορίζει συνανθρώπους του. Στο κείμενο που αποτέλεσε την αφορμή για το παρόν άρθρο δεν αναφέρθηκαν τα ελαττώματά του. Εδώ όμως είναι η ουσία του θέματος που συζητάμε: τα ελαττώματα του Χρ. Δρέλλια τον κατατάσσουν στα άτομα που συνδέθηκαν με τη μεταξική δικτατορία. Επομένως, σύμφωνα με το νόμο η επιτροπή έπραξε και ΣΩΣΤΑ και ΝΟΜΙΜΑ που αρνήθηκε τη μετονομασία.
Και κάτι τελευταίο: στο ίδιο κείμενο ζητείτο ρομφαία δικαιοσύνης. Το ίδιο ακριβώς, όμως, δεν θα ζητούσαν και τα μέλη των οικογενειών και οι απόγονοι των ανθρώπων εκείνων που στάλθηκαν στην εξορία με υπογραφή του Νομάρχη Δρέλλια, αν τελικά εγκρινόταν η μετονομασία; Αν εγκρινόταν και μπορούσαμε εμείς σήμερα να τους κοιτάξουμε στα μάτια, τι θα τους λέγαμε; Ότι καλώς εξορίστηκαν; Ότι καλώς πέρασαν δεινά και κακουχίες στην εξορία; Ότι καλώς διαλύθηκαν ή κόντεψαν να διαλυθούν οι οικογένειές τους; Ή ότι καλώς πόνεσαν και έκλαψαν οι μανάδες, οι πατεράδες, οι σύζυγοι και τα παιδιά των εξορισθέντων;

 

Δρ. Ιάσων Κωσταρόπουλος
Εκπαιδευτικός Μέσης Εκπ/σης
πρ. διδάσκων Παν/μίου Θεσσαλίας