Σάββατο, 27 Απριλίου 2024, 8:45:27 πμ
Παρασκευή, 09 Φεβρουαρίου 2024 09:12

Η σκαπάνη των χαρακωμάτων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην υπηρεσία των Αρχαιολόγων

Γράφει ο Ευάγγελος Μαυρογόνατος.

Την 6 ε.ε. πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και με αθρόα προσέλευση, η παρουσίαση του εξαίρετου πονήματος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ν. Κιλκίς στην αίθουσα της πρώην καπνοθήκης Κιλκίς, με τίτλο : “ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΟ ΚΙΛΚΙΣ, ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΣΤΑ ΣΚΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ.”

Το πόνημα αναφέρεται στην περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί και ως πόλεμος των χαρακωμάτων. Είναι αλήθεια ότι στον πόλεμο αυτόν ανοίχθηκαν  εκατοντάδες έως χιλιάδες μέτρα χαρακωμάτων όπου άφησαν τη ζωή τους εκατομμύρια Αξιωματικοί και στρατιώτες.

Την παρουσίαση του πονήματος επιμελήθηκε η Διευθύντρια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Κιλκίς μαζί με  όλη την, εξαίρετη ομάδα εργασίας , Επιστημόνων - καθηγητών και στρατιωτικού.

Προσωπικά συγχαίρω όλες και όλους όσους συνέταξαν αυτό το έργο, το οποίο προβάλλει τον Νομό μας, ένας Νομός παραμελημένος, αλλά πλούσιος σε Αρχαία και Νεότερη Ιστορία, την οποία έφερε στην επιφάνεια η σκαπάνη  των στρατιωτών με το άνοιγμα των χαρακωμάτων  και τώρα με τη σκαπάνη των Αρχαιολόγων μας.

Τώρα απομένει να διαφημιστεί ο Νομός μας και ειδικά η πόλη μας τόσο για την Αρχαία ιστορία της, όσο και για τη Νεότερη και ειδικά αυτή της μάχης Κιλκίς, της πιο αιματηρής των Βαλκανικών Πολέμων με 8828 απώλειες σε τρείς ημέρες,  από 21 – 23 Ιουνίου 1913.

Για να γίνει αυτό θα πρέπει επιτέλους να συνδεθεί με προαστιακό η πόλη μας με τη Θεσσαλονίκη και να αξιοποιηθούν νεοκλασικά κτίσματα που είναι έτοιμα να καταρρεύσουν και να γίνει κάποιο μουσείο, επισκέψιμο από όμορους Νομούς και όχι μόνο.

Με την ευκαιρία αυτή  θα αναφερθώ συνοπτικά και για αυτόν τον αιματηρό πόλεμο.

Ξεφυλλίζοντας λοιπόν κάποιος την ιστορία από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο του 1815 στην Ευρώπη και μετά  τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1871,  καμιά από τις Μεγάλες Δυνάμεις δεν είχε στείλει τους στρατιώτες της σε κάποια επιχείρηση ενάντια σε μια άλλη. Πέρασε σχεδόν ένας αιώνας.

Πόλεμοι φυσικά συνέχιζαν να υπάρχουν αλλά, οι Μεγάλες Δυνάμεις διάλεγαν και διαλέγουν μέχρι και σήμερα τα θύματα ανάμεσα στους αδύναμους και έξω από τον Ευρωπαϊκό κόσμο λαούς.  Και δεν ήταν λίγες οι φορές που τα στρατεύματά τους είχαν βρεθεί αντιμέτωπα σε κάποια μακρινή αποικία. H προοπτική, όμως, ενός μεγάλου ευρωπαϊκού πολέμου έμοιαζε πολύ απίθανη μέχρι τον Αύγουστο του 1914.

Για την άρχουσα τάξη οι τελευταίες δεκαετίες ήταν δεκαετίες θριάμβου αφού  η οικονομία είχε βγει δυναμωμένη από τη μεγάλη ύφεση του 1870-1880, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν άλματα και η κυριαρχία τους απλωνόταν σε ολόκληρο τον πλανήτη.

H εμπιστοσύνη τους στο μέλλον ήταν απεριόριστη. Η  Ωραία Εποχή, σίγουρα θα συνεχιζόταν για πάντα.

O πόλεμος δεν είχε καμιά θέση μέσα σε αυτόν τον ονειρικό παράδεισο. Το 1912 ο Nόρμαν Έιντζελ, ένας φιλελεύθερος δημοσιογράφος, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «H Mεγάλη Xίμαιρα»,  όπου προανήγγειλε το οριστικό τέλος των πολέμων.

« H παγκοσμιοποίηση, έλεγε, έχει κάνει πλέον καθαρή παραφροσύνη για τις άρχουσες τάξεις τον πόλεμο».

Οι Άγγλοι βιομήχανοι δεν είχαν κανένα συμφέρον να βομβαρδίσουν τις θυγατρικές τους στη Γαλλία.

Οι Γάλλοι τραπεζίτες επίσης για κανένα λόγο ήθελαν να ανατινάξουν τα μεγάλα έργα που χρηματοδότησαν στη Γερμανία , και να χάσουν έτσι τους τόκους και τα κεφάλαιά τους.

Αλλά δεν ήταν μόνο οι φιλελεύθεροι που αντιμετώπιζαν με τόση αισιοδοξία και τόση βεβαιότητα το μέλλον. Το πνεύμα της τότε Ωραίας Εποχής, είχε επηρεάσει ακόμα και την ίδια την αριστερά (σύμπτωση με το σήμερα;).

H αίσθηση ότι ο κόσμος «πήγαινε μπροστά» και θα συνέχιζε να πηγαίνει μπροστά για πάντα,  είχε τρυπώσει βαθιά στα μυαλά ακόμα και των ηγετών των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, των κομμάτων που υποτίθεται ότι είχαν σαν στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση μια σοσιαλιστικής κοινωνίας. O Kαρλ Kάουτσκι, ο «Πάπας του Mαρξισμού»  έλεγε: «Τα συμφέροντα των καπιταλιστών εξυπηρετούνται πλέον σήμερα πολύ καλύτερα από την συνένωση και τη διεθνή συνεργασία παρά από τον ανταγωνισμό και τον πόλεμο».

Ακόμα και την τελευταία στιγμή, τον Ιούλιο  του 1914, όταν η Αυστρία είχε πια κηρύξει τον πόλεμο στη Σερβία, οι ηγέτες των σοσιαλιστικών κομμάτων ήταν πεισμένοι ότι ένας γενικευμένος πόλεμος ήταν αδύνατος και ότι σίγουρα θα βρισκόταν κάποια ειρηνική λύση στην κρίση.  Όμως όλες αυτές οι ευοίωνες προβλέψεις διαψεύσθηκαν , αφού μετά από ημέρες  οι Μεγάλες Δυνάμεις θα έριχναν 19 εκατομμύρια στρατιώτες στη μάχη.

Τα αποτελέσματα σε ανθρώπινες ψυχές τραγικά.

Ο «Μεγάλος Πόλεμος» τελείωσε στις 11 Νοεμβρίου 1918 με την υπογραφή συνθηκολόγησης στο δάσος της Κομπιένης στη Γαλλία. Κράτησε περισσότερο από τέσσερα χρόνια και πήραν μέρος 65 εκατομμύρια άνθρωποι. Τα οκτώ σκοτώθηκαν, τα 21 τραυματίστηκαν. Οι υλικές καταστροφές ανά τον κόσμο ήταν ανυπολόγιστες. Οι απώλειες της Ελλάδας στον Στρατό ήταν: 834 αξιωματικοί και στρατιώτες σκοτώθηκαν, 3.790 τραυματίστηκαν, 671 εξαφανίστηκαν. Χάθηκαν 205 εμπορικά πλοία και το χρέος της χώρας ήταν τεράστιο.

Σήμερα, δύο αιώνες μετά , όπως και τότε βιώνουμε πάλι αυτή την κατάσταση της υποτιθέμενης συνένωσης και της διεθνούς συνεργασίας και της «Ωραίας Εποχής». Με σύνθημα «η παγκοσμιοποίηση  στην υπηρεσία των λαών» όλα φαντάζουν ρόδινα (τουλάχιστον έτσι θέλουν να μας τα παρουσιάσουν) και ότι πράττεται τον πρέπον,  για το καλό της ανθρωπότητας. Και πάλι η άρχουσα τάξη και οι περί αυτής έχει βγει κερδισμένη, τα οικονομικά συμφέροντα έχουν διεισδύσει παντού, απομυζώντας την μεσαία τάξη η οποία έχει πτωχεύσει και οι πτωχοί έχουν εξαθλιωθεί.   

Τα κόμματα δεν έχουν πλέον ιδεολογίες αλλά εξυπηρετούν συμφέροντα ατομικά, κομματικά ή οικονομικά. Οι Κυβερνήσεις εναλλάσσονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, σχεδόν κάθε δύο χρόνια,  δίδοντας έτσι παράταση στις ελπίδες των δοκιμαζομένων λαών, ότι θα έρθει κάτι καλύτερο. Δυστυχώς όμως αντί για καλύτερο έρχεται πάντα το χειρότερο και η ελπίδα σβήνει.

Οι όποιες αντιδράσεις είναι κατευθυνόμενες από τα εντεταλμένα προς τούτο όργανα, προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίσθημα των λαών ότι αγωνίζονται, ασχέτως αν δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, αφού οι αποφάσεις είναι ειλημμένες, από τα διάφορα κέντρα εξουσίας και οικονομικής διαχείρισης του πλούτου των χωρών.

Μέσα σε όλα αυτά έχει προστεθεί και το μεταναστευτικό, ένα τεράστιο πρόβλημα το οποίο ανοίγει περισσότερο  τις οικονομικές πληγές των χωρών της Ε.Ε.( και όχι μόνο)  κυρίως δε  αυτών του πτωχού Νότου, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας. Ένα πρόβλημα το οποίο θα έχει πολλές επιπτώσεις στο διηνεκές, πέραν του οικονομικού, επιβεβαιώνοντας έτσι τις προβλέψεις πολλών ιστορικών και Διεθνολόγων Ελλήνων και ξένων εδώ και δεκαετίες, περί του «περιβόητου Μουσουλμανικού τόξου».

Μετά από όλα τα παραπάνω, θα πρέπει ως ελληνική κοινωνία, να είμαστε έτοιμοι για τις όποιες  δυσμενείς  εξελίξεις έρχονται,  να τις αντιμετωπίσουμε και να τις ξεπεράσουμε όσο ποιο ήπια και ανώδυνα γίνεται (όσο φυσικά περνά από το χέρι μας). Και αυτό θα το πετύχουμε κοιτάζοντας πίσω στην ένδοξη ιστορία μας, ενωμένοι ως κοινωνία, αντιδρώντας δυναμικά, συντονισμένα, όχι κομματικά, όχι διχαστικά και με το ΕΓΩ, αλλά με το ΕΜΕΙΣ και ως πραγματικοί  ΕΛΛΗΝΕΣ.

Με το να θεωρούμε ότι, όλα τα γεγονότα που διαδραματίζονται στα Βαλκάνια και στις άλλες χώρες,  δεν θα  ακουμπήσουν και εμάς πλανώμεθα οικτρώς. Από την στιγμή που παίρνει φωτιά το σπίτι του γείτονα, κινδυνεύει άμεσα και το δικό σου. Και να έχουμε υπόψη μας ότι, οι πυροσβέστες «φίλοι μας» της Ε.Ε. (δεν μας αγάπησαν ποτέ) και των λοιπών μεγάλων Δυνάμεων, αντί ύδατος ρίπτουν πάντα λάδι στην φωτιά.