Στο πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Παιονίας παρόντες ήταν και μεγάλος αριθμός υπαλλήλων του δήμου με επικεφαλής συνδικαλιστή του χώρου τους. Σκοπός της παρουσίας τους το γνωστό θέμα της αξιολόγησης με αίτημα την στήριξη του νέου δημοτικού συμβουλίου. Ειπώθηκαν ένθεν, και ένθεν, πολλά και διάφορα επί μια και πλέον ώρα. Τελικά έγινε και η σχετική ψηφοφορία της οποίας το αποτέλεσμα δεν ξέρεις ποιον θα ωφελήσει. Δεν είναι όμως αυτό το θέμα μου.
Θα αναφερθώ στις προσπάθειες δύο συμβούλων της πλειοψηφίας, οι οποίοι τάχθηκαν ξεκάθαρα υπέρ της αξιολόγησης. Ο κ. Φράγκος Γεώργιος αναφέρθηκε, στην παρέμβαση του, στην πληθυσμιακή ομοιότητα μεταξύ Φινλανδίας και της Ελλάδας αλλά και στην μεγάλη διαφορά τους στο θέμα των δημοσίων υπαλλήλων και παρ’ ότι μέχρι πρότινος και ο ίδιος δημόσιος υπάλληλος τάσσεται υπέρ της αξιολόγησης.
Ανάλογη ήταν και τοποθέτηση του δεύτερου συμβούλου του κ. Θ. Απουσίδη, ο οποίος είπε «… αξιολόγηση υπήρχε ακόμη από τα μαθητικά μου χρόνια, τότε που ο ερχομός του επιθεωρητή στο σχολείο κοινοποιούσε τους πάντες ο θεσμός βέβαια του επιθεωρητή όπως και κάθε άλλη αξιολόγηση, σε αντίθεση με τον ιδιωτικό τομέα, στα μεταπολιτευτικά χρόνια έχει καταργηθεί…».
Όμως εκείνο που ξάφνιασε προς στιγμή όλους, ήταν όταν απευθυνόμενος στον εισηγητή και συνδικαλιστή κύριο Καραβιώτη του ζήτησε να σηκωθεί όρθιος, κάτι που έγινε, και είπε στον κύριο Καραβιώτη (με το πουκάμισο απ’ έξω): « αυτήν τη στιγμή σάς αξιολογώ στο κομμάτι που αφορά την εμφάνισή σας, η οποία δεν είναι η πρέπουσα απέναντι στο δημοτικό συμβούλιο»
Είναι αλήθεια πως αυτή η αναφορά του κ. Απουσίδη δημιούργησε από την πλευρά των υπαλλήλων έντονη αντίδραση και σχόλια, ίσως και κάποια σύγκριση με εκείνο το αμίμητο «εγέρθητι» . Όμως όλως συμπτωματικά στην «Καθημερινή» της Κυριακής (19 Οκτωβρίου) ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς στο εβδομαδιαίο του άρθρο από τις «επιφυλλίδες» είχε θέμα την ενδυμασία, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως η γλώσσα του ενδύματος διαφοροποιεί το ατομικό, ενέργημα από το κοινωνικό λειτούργημα.
Ας δούμε εν συντομία τι έγραψε ο κ. Γιανναράς, απευθυνόμενος στον κ. Τσίπρα και τους βουλευτές, αλλά και σε όσους ασκούν κάποιο κοινωνικό λειτούργημα, παροτρύνοντας τους μάλιστα να διαβάσουν (ή να ξαναδιαβάσουν με προσοχή) τη σοφή συμβουλή που δίνει η αλεπού στον «Μικρό Πρίγκηπα» στο αριστουργηματικό παραμύθι του Autoine de Sainy «Θα ήταν καλύτερο, λέει η αλεπού να έρχεσαι κάθε μέρα την ίδια ώρα. Αν έρχεσαι για παράδειγμα, στις τέσσερις το απόγευμα, εγώ θα αρχίσω από τις τρεις να είμαι ευτυχισμένη. Όσο θα προχωράει η ώρα, τόσο πιο ευτυχισμένη θα αισθάνομαι. Στις τέσσερις πια θα είμαι ταραγμένη και ανήσυχη, θα πληρώνω το κόστος της ευτυχίας. Ενώ όταν έρχεσαι όποτε τύχει, δεν θα ξέρω ποια ώρα να φορέσει η καρδιά μου τα γιορτινά της, είναι αναγκαίο το τελετουργικό.
- Τι θα πει τελετουργικό; ρώτησε ο μικρός πρίγκιπας.
- Είναι κάτι εντελώς πια ξεχασμένο, λέει η αλεπού.
Είναι αυτό που κάνει μια μέρα να διαφέρει από την άλλες μέρες, μια ώρα να διαφέρει από τις άλλες ώρες».
Το συμβολικό παραμύθι θέλει να θυμίσει στους βουλευτές και σε πολλούς άλλους ότι, καθόλου τυχαία, αυτή η ανάγκη έχει ρίζες που χάνονται στα βάθη της προϊστορίας.
Κάποια ορατά σημάδια (υλικά και καθόλου ιδεαλιστικά) να πραγματώνουν και να φανερώνουν τη διαφορά ανάμεσα στην καθημερινότητα και στη γιορτή, στη ρουτίνα και στο εξαιρετικό στο αλισβερίσι και στον έρωτα. Κάποιο ορατό σημάδι να φανερώνει τη διαφορά ανάμεσα σε ένα ατομικό ενέργημα και στην επιτέλεση μιας αποστολής: μια τιμητικής ανάθεσης κοινωνικού λειτουργήματος.
Σε κάποιες «προηγμένες» κοινωνίες, που δίκαια της λογαριάζουμε πρωτοπόρες σε εκσυγχρονισμό και πρόοδο, οι δικαστές όταν δικάζουν, φοράνε τήβενο ή και περούκα. Τα εμφανή διακριτικά κατά την άσκηση ενός κοινωνικού λειτουργήματος σώζουν (και στον λειτουργό και στους πολίτες) τη συνείδηση της επιτέλεσης μιας αποστολής για το «κοινό συμφέρον».
Και συνεχίζει ο κ. Γιανναράς, … «ακόμη και σήμερα που μας επιβάλλεται ψυχαναγκαστικά η εξάλειψη κάθε κοινωνικής παραμέτρου στους μηχανισμούς της κρατικής λειτουργίας, μας είναι δύσκολο ή και αδύνατο να διανοηθούμε ένα νοσοκομείο με γιατρούς και νοσοκόμες χωρίς τη λευκή περιβολή – και το λευκό ένδυμα, σίγουρα, δεν υπηρετεί μόνο εντυπώσεις «καθαριότητας».
Η σοφή λοιπόν αλεπού, θέλει να πει και στους βουλευτές, να μην ανεβαίνουν στο βήμα της Βουλής χωρίς γραβάτα ή με το αμπέχωνο. Όχι για να υποδουλωθούν στο νεκροφόρο φορμαλισμό του «συντηρητισμού», αλλά για να ζήσουν (και οι ίδιοι και η κοινωνία που τους εξέλεξε) τη διάκριση του ατομικού ενεργήματος από την επιτέλεση μιας αποστολής.
Όταν συνεδριάζουν και αγορεύουν σε οποιοδήποτε κομματικό «όργανο»., ας πηγαίνουν με τα εσώρουχα ή μασκαρεμένοι σε Τσε Γκεβάρα. Αλλά όταν τολμούν να ανέβουν στο βήμα του Κοινοβουλίου, οφείλουν να δηλώνουν έμπρακτα (όχι μόνο με τη γλώσσα του ενδύματος, αλλά οπωσδήποτε και με αυτήν) τον σεβασμό και την τιμή που οφείλουν στους εντολείς ψηφοφόρους τους. Το δημοκρατικό πολίτευμα (έστω και η σαρδανάπαλη παραποίηση του από τα πρασινογάλαζα Συντάγματα) απαιτεί να πραγματώνεται και να φαίνεται η διαφορά της έκθεσης ατομικών γνωμών, απόψεων, πεποιθήσεων, από τον λόγο που εκφέρεται εξ ονόματος των πολιτών για να υπηρετήσει τις δικές τους ανάγκες, απαιτήσεις, προσδοκίες.
Και καταλήγει ο κ. Χρήστος Γιανναράς.
Ρεαλιστική ελπίδα ανάκαμψης από τη θανατερή παρακμή θα υπάρξει μόνο αν εμφανισθεί στον πολιτικό ορίζοντα κόμμα ή ηγέτης με αίσθηση της σημασίας που έχει το «τελετουργικό» προκειμένου να λειτουργήσει η ζωή.
