Με τις συνήθεις αντιδράσεις κυρίως από την πλευρά των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών τους φορέων έγινε δεκτή η εξαγγελία της κυβέρνησης για συνένωση των ΔΕΥΑ (φορέων ύδρευσης) όλης της χώρας σε μια ανά Περιφέρεια ή εν πάσι περιπτώσει σε ευρύτατο περιορισμό της ισχύουσας διάχυσής τους ανά δήμο.
Ο εν λόγω «Καποδίστριας» στον χώρο της υδροδότησης για το ν. Κιλκίς ο οποίος διαθέτει δυο ΔΕΥΑ σε Κιλκίς και Παιονία σημαίνει αναγκαστικά και βάσει όλων των δυνατών κριτηρίων τη συνένωση με τη ΕΥΑ Θεσσαλονίκης.
Γεωγραφικά λόγω της εγγύτητας του Κιλκίς προς τη συμπρωτεύουσα και υδρολογικά λόγω της απόληξης στη Θεσσαλονίκη των δυο υδρολογικών λεκανών του Αξιού και του Γαλλικού.
Το αρχικό σχέδιο προνοεί για μια ΔΕΥΑ ανά περιφέρεια. Ωστόσο ήδη στο παρασκήνιο βρίσκονται σε εξέλιξη διεργασίες για τη σύμπτυξη των ΔΕΥΑ στη βάση ελαστικότερων κριτηρίων. Στο πλαίσιο αυτό διατυπώνονται εναλλακτικές προτάσεις για μια επιχείρηση ύδρευσης σε επίπεδο των νομών Πέλλας, Πιερίας, Ημαθίας και μια δεύτερη επιχείρηση για τους ν. Σερρών, Καβάλας και Δράμας.
Σε κάθε περίπτωση η επιλογή – μονόδρομος για το Κιλκίς είναι η Θεσσαλονίκη για τους λόγους που εξηγήσαμε.
Το μεγάλο αγκάθι του χρέους
Υπενθυμίζοντας ότι το νερό είναι ανταποδοτικό αγαθό στη λειτουργία των ΔΕΥΑ και ύστερα από την ενεργειακή κρίση η οποία εκτίναξε την τιμή της ενέργειας στα ύψη όλες οι ΔΕΥΑ της χώρας έχουν επωμιστεί τεράστια χρέη τα οποία είναι αδύνατον να αποπληρωθούν και να εξυπηρετηθούν χωρίς παρέμβαση του κράτους.
Ένα παράδειγμα θα ήταν απολύτως διαφωτιστικό: Για να καταθέσει προϋπολογισμό η ΔΕΥΑ Κιλκίς υπακούοντας στη διάταξη νόμου η οποία υποχρεώνει σε έλλειμα έως 5% και επομένως κατά 95% τουλάχιστον να είναι ανταποδοτικές οι υπηρεσίες της ΟΦΕΙΛΕΙ να υπερδιπλασιάσει την τιμή του νερού για τους καταναλωτές-δημότες. Και το ίδιο θα όφειλε να πράξει και η ΔΕΥΑ Παιονίας με χρέος που αγγίζει τα 3 εκατ. (2,9 εκατ. ευρώ)
Κι αυτή είναι μια κατάσταση διάσπαρτη σε όλη την χώρα με μικρές αποκλίσεις καθώς η κρίση ενέργειας έπληξε οριζόντια όλες τις (ενεργοβόρες ούτως ή άλλως) επιχειρήσεις ύδρευσης.
Η λύση του διπλασιασμού της τιμής του νερού δεν συνιστά επιλογή λόγω τους τεράστιου κοινωνικού αντίκτυπου και μάλιστα σε όλη την χώρα, οπότε αναμένεται κυβερνητική παρέμβαση. Ίσως μάλιστα η ενοποίηση των μικρών ΔΕΥΑ σε μεγαλύτερες επιχειρησιακές μονάδες επιτρέπει την ευχερέστερη κυβερνητική παρέμβαση η οποία πάντως πρέπει να αναληφθεί ταχέως καθώς εκκρεμεί η σύνταξη των προϋπολογισμών των ΔΕΥΑ.
Μια πιθανή λύση θα είναι η παρακράτηση πιστώσεων των ΚΑΠ για την εξυπηρέτηση των χρεών προς τη ΔΕΗ. Άμεσα δεν επιβαρύνονται οι δημότες, έμμεσα ωστόσο η επιβάρυνση είναι προφανής καθώς οι δήμοι θα αποστερηθούν πολύτιμων πόρων για έργα υπέρ των δημοτών.
Η καλύτερη για τους δήμους λύση θα ήταν να αυξηθούν ισόποσα οι ΚΑΠ ώστε να καλυφθεί η παρακράτηση. Έμμεση χρηματοδότηση της αύξησης του κόστους ενέργειας των ΔΕΥΑ.
Οι πλέον (ή αθεράπευτα) αισιόδοξοι δύνανται να την αναμένουν.
Εργαζόμενοι στις ΔΕΥΑ: Το νερό ανήκει στις τοπικές κοινωνίες, στην αυτοδιοοίκηση
Σαφώς αρνητικοί στις συνενώσεις και το συνολικό κυβερνητικό σχέδιο είναι οι εργαζόμενοι στις ΔΕΥΑ, οι οποίοι βγήκαν πρόσφατα στους δρόμους.
Σε ανακοίνωσή τους αναφέρουν:
Εμείς, οι εργαζόμενοι των ΔΕΥΑ, βγήκαμε στους δρόμους σήμερα για να διαδηλώσουμε ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης να αφαιρέσει το βασικότερο κοινωνικό αγαθό, το νερό, από την τοπική αυτοδιοίκηση και να το χαρίσει στα μεγάλα συμφέροντα.
Η κυβέρνηση με προχειρότητα και νεφελώδεις εξαγγελίες καταργεί τις Δ.Ε.Υ.Α., που αποτελούν περιουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τις Δ.Ε.Υ.Α., που εξαιτίας της λειτουργίας και της τοπικής τους δράσης έχουν προσφέρει διαχρονικά τα μέγιστα στις τοπικές κοινωνίες με παροχή ποιοτικών υπηρεσιών (βιολογικοί καθαρισμοί, καθαρό και πόσιμο νερό) που δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα από τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή τη μεγάλη κατάκτηση της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία, όπως είναι γνωστό, λειτουργεί ανταποδοτικά και όχι κερδοσκοπικά, η κυβέρνηση αποφάσισε εν μία νυκτί και με επίκληση τα οικονομικά προβλήματα μεγάλου αριθμού των Δ.Ε.Υ.Α., ότι προτιμότερο είναι να τις καταργήσει, να αφαιρέσει ουσιαστικά τη συγκεκριμένη αρμοδιότητα από τους Ο.Τ.Α. και σταδιακά να τις ιδιωτικοποιήσει.
Η πολιτεία μέσω των συναρμόδιων υπουργείων επιχειρεί μια μεταρρύθμιση, η οποία θα εξελιχθεί σε απορρύθμιση. Και η απορρύθμιση αυτή θα έχει επιπτώσεις, κυρίως, στους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες, διότι οι ΔΕΥΑ παρέχουν νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης σε 5 εκ πολίτες της περιφέρειας της χώρας μας. Η πολιτεία φαίνεται ότι αδικαιολόγητα αγνοεί και υποτιμά την πορεία των Δ.Ε.Υ.Α. από το 1980 έως σήμερα, ενώ δεν γνωρίζει σε βάθος την υφιστάμενη κατάσταση του τομέα υδάτων, αλλά και το αντικείμενο των Δ.Ε.Υ.Α. που έχει ιδιαιτερότητες που συνδέονται με τις τοπικές συνθήκες.
Οι 126 Δ.Ε.Υ.Α. από την ίδρυσή τους στη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα έχουν εκτελέσει έργο, που υπερβαίνει τα 20 δις ευρώ στους τομείς της δραστηριότητάς τους. Το έργο αυτό εκτελέσθηκε με πολλές δυσκολίες και πολλά προβλήματα, οικονομικά, οργανωτικά, θεσμικά. Το έργο αυτό συνεχίζεται, αφού σήμερα οι ΔΕΥΑ εκτελούν έργα ύψους 2 δις, ενώ στην επόμενη προγραμματική περίοδο θα χρηματοδοτηθούν για έργα και δράσεις, που υπερβαίνουν τα 4 δις.
Χάρη στις ΔΕΥΑ, οι πολίτες της περιφέρειας της χώρας μας πίνουν ασφαλές, υγιεινό και φθηνό νερό, ενώ με τους βιολογικούς καθαρισμούς, που κατασκεύασαν οι ΔΕΥΑ προστατεύεται και το περιβάλλον, σε μια χώρα που τα προβλήματα του περιβάλλοντος ολοένα και οξύνονται, με την κλιματική κρίση που πλήττει σφοδρά την Μεσόγειο. Πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Θεσσαλίας και του ‘Έβρου.
Το αντικείμενο των Δ.Ε.Υ.Α., όμως, περιλαμβάνει και μια καθημερινή διαχείριση, που αφορά σε παρεμβάσεις δίπλα και κοντά στον πολίτη και στα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν από τη διαχείριση του πόσιμου νερού, και όχι απρόσωπους και συγκεντρωτικούς οργανισμούς, που αγνοούν τις τοπικές συνθήκες και δεν μπορούν να δράσουν ευέλικτα και αποτελεσματικά και σύμφωνα με τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Με λίγα λόγια η διαχείριση του αντικειμένου των ΔΕΥΑ μόνο στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης μπορεί να είναι αποδοτική και ωφέλιμη για τις τοπικές κοινωνίες.
Βεβαίως, οι ΔΕΥΑ σήμερα έχουν πολλά προβλήματα και δυσκολίες όπως η υποστελέχωση κι ένα υψηλό χρέος στους παρόχους ενέργειας και κυρίως στη ΔΕΗ, για το οποίο, όμως, δεν ευθύνονται, αφού δεν επιδοτήθηκαν σύμφωνα με το ενεργειακό τους προφίλ, ενώ δεν υφίστανται οι συνθήκες και λείπουν οι προϋποθέσεις για την ενεργειακή τους αυτάρκεια, όπως ο «χώρος» στο ηλεκτρικό δίκτυο και οι απαιτούμενες χρηματοδοτήσεις.
Γενικά οι ΔΕΥΑ και ιδίως οι μικρές ΔΕΥΑ από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και μετά, και αφού εφαρμόσθηκε το σχέδιο «Καλλικράτης» χωρίς προσωπικό, πόρους και εξοπλισμό πλαγιοκοπήθηκαν και αφυδατώθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να πάψουν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Φαίνεται, ωστόσο, ότι η πολιτεία σχεδιάζοντας το μέλλον αγνοεί το παρελθόν κι αυτό θα κάνει την επιχειρούμενη μεταρρύθμιση όχι μόνο ατελέσφορη, αλλά και καταστροφική. Ταυτόχρονα, θα πληγούν και οι τοπικές οικονομίες, αφού οι μικρές τοπικές επιχειρήσεις, που συνεργάζονται με τις ΔΕΥΑ θα χάσουν σημαντικό μερίδιο της συνεργασίας τους και άρα θα πληγεί και η τοπική απασχόληση και οικονομία.
Με νόμο πλέον και με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ουσιαστικά δημιουργεί τις προϋποθέσεις ιδιωτικοποίησης και ξεπουλήματος των νερών και μάλιστα σε λίγους εκλεκτούς της. Όπως ακριβώς έκανε και με την ενέργεια στη χώρα μας, την οποία παρέδωσε σε πέντε παρόχους οι οποίοι κερδοσκοπούν ασύστολα σε βάρος του λαού και μάλιστα με τις ευλογίες της.
Το ελεγχόμενο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας που θα συσταθεί, θα κατευθύνει όλα τα έργα ύδρευσης αποχέτευσης βιολογικών καθαρισμών αξίας πολλών δις ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, στις γνωστές μεγάλες εταιρίες με ΣΔΙΤ (συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα) με συμβόλαια διαχείρισης των δικτύων από τις εταιρίες για τουλάχιστον τριάντα χρόνια.
Μόλις μερικοί μήνες πέρασαν από τις μεγάλες κινητοποιήσεις των εργαζομένων τον περασμένο Μάρτιο, ενάντια στο νομοσχέδιο για την ρυθμιστική αρχή υδάτων, το οποίο θεωρούσαμε ότι ήταν προάγγελος της ιδιωτικοποίησης και του ξεπουλήματος των νερών. Η Κυβέρνηση και οι υπουργοί της διαρρήγνυαν τα ιμάτια τους, ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει και διαβεβαίωναν όλοι μαζί Κυβέρνηση και βουλευτές της πλειοψηφίας, ότι τα νερά δεν πωλούνται. Το σχέδιο νόμου που πέρασε πριν λίγες ημέρες από το υπουργικό συμβούλιο είναι η συνέχεια της προηγούμενης νομοθετικής ρύθμισης.
Οι εργαζόμενοι των Δ.Ε.Υ.Α. θα αγωνιστούν με κάθε μέσο να παραμείνει το νερό στην τοπική αυτοδιοίκηση, στις τοπικές κοινωνίες, γιατί εκεί ανήκει. Θα αγωνιστούμε με κάθε μέσο για τις θέσεις εργασίας και τα εργασιακά μας δικαιώματα.
