Παρασκευή, 26 Απριλίου 2024, 12:11:59 μμ
Πέμπτη, 11 Φεβρουαρίου 2016 08:50

Οι «Peko» και η εποχή των μεγάλων λαΐκιστών ηγετών

ΤΟ ΒΗΜΑ - The Project Syndicate

Η Δύση υφίσταται ισχυρή πίεση. Αυτή τη φορά, η πρόκληση δεν είναι πρωτίστως οικονομική: είναι η άνοδος πολιτικών ηγετών, οι οποίοι απολαμβάνουν τις συγκρούσεις και περιφρονούν το εθνικό, το διεθνές δίκαιο και τις δημοκρατικές διαδικασίες.

Αποκαλώ τέτοιους ηγέτες «Peko» από τα αρχικά των τεσσάρων πιο χαρακτηριστικών παραδειγμάτων του είδους: τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον Πολωνό πολιτικό Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, και τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βικτόρ Ορμπαν.

Οι «Peko» δεν βλέπουν την πολιτική ως διαχείριση συλλογικών αντιλήψεων για να επιτευχθούν ευρείς πολιτικοί στόχοι: ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη, πιο δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, μεγαλύτερη εθνική ασφάλεια, ισχύς και κύρος. Αντ 'αυτού, θεωρούν την πολιτική ως μια ατελείωτη αλυσίδα από δολοπλοκίες και εκκαθαρίσεις που αποσκοπούν στη διατήρηση προσωπικής δύναμης και προνομίων.

Γι 'αυτούς, η πολιτική δεν είναι ένα μέσο για έναν σκοπό, αλλά ο αέρας που αναπνέουν, και οι πολιτικές είναι απλώς τα μέσα στον ατελείωτο αγώνα τους για να μείνουν ζωντανοί.

Αλλά θα ήταν λάθος να σκεφτούμε τους «Peko» σαν το σημερινό ισοδύναμο των «Μεγάλων Δικτατόρων» της δεκαετίας του 1930. Οι «Peko» μπορεί να είναι εθνικιστές, αλλά οι απόψεις τους θα ταίριαζαν στα σαλόνια της Ευρώπης πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί για τους Ναζιστές ή για την ισπανική Φάλαγγα).

Ούτε είναι η οικονομική τους προσέγγιση αναγκαστικά κρατικιστική. Ο Πούτιν έχει σίγουρα ισχυρή τάση κατευθυντηρίου, αλλά αν ο Ορμπαν και ο Κατσίνσκι είναι άξιοι του προσωνυμίου, το ίδιο ήταν και ο Γάλλος πρόεδρος Σαρλ ντε Γκωλ. Ο Ερντογάν έχει διαλύσει τον κεμαλικό κρατισμό στην Τουρκία και εισήγαγε πολιτικές της ελεύθερης αγοράς.

Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των Μεγάλων Δικτατόρων και των «Peko» είναι ότι οι τελευταίοι πρέπει τακτικά να αντιμετωπίζουν τους ψηφοφόρους τους. Πράγματι, η συγκρουσιακή πολιτική τους είναι το κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής για την επιβίωσή τους. Ο καθένας τους έχει κερδίσει (ή έχει διατηρήσει) την εξουσία πολώνοντας την κοινωνία και κινητοποιώντας την εκλογική βάση του.

Αυτή η πολιτική στρατηγική είναι αναμφίβολα αποτελεσματική. Στη Ρωσία, για παράδειγμα, οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά περισσότερο από 9% το 2015, ενώ το ποσοστό των ρωσικών οικογενειών που δεν έχουν χρήματα για επαρκή τροφή ή ρούχα έχει αυξηθεί από 22% σε 39%. Και όμως, η δημοτικότητα του Πούτιν παραμένει στο 80%.

Η άνοδος των «Peko» αποτελεί πραγματική απειλή - ιδιαίτερα καθώς αρχίζουν να εφαρμόζουν την συγκρουσιακή προσέγγισή τους σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης.

Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ανησυχούν ιδιαίτερα. Εχοντας εξαπλώσει τις δραστηριότητές τους σε όλο τον κόσμο μετά την πτώση του κομμουνισμού, εξαρτώνται από την σταθερότητα που βασίζεται σε κανόνες και από την οικονομική ενοποίηση. Η τύχη τους θα καθορίζεται όλο και περισσότερο από την ανάπτυξη στρατηγικών για την αποφυγή (ή τουλάχιστον για την μείωση) των νέων κινδύνων που τίθενται από τους «Peko».

Ακόμα χειρότερα: το φαινόμενο «Peko» φαίνεται ικανό να εξαπλώνεται ακόμη και στην καρδιά της Δύσης. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τους εθνικιστές της Σκωτίας και της Καταλονίας και Βρετανούς πολιτικούς που κάνουν εκστρατεία για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκείνοι που υπερασπίζονται αυτές τις ιδέες αδιαφορούν σοκαριστικά για την τεράστια οικονομική ζημιά που είναι πιθανό να προκαλέσουν οι προτάσεις τους στις κοινωνίες των χωρών τους.

Ομοίως, σε τουλάχιστον δύο μεγάλες δυτικές δημοκρατίες, υποψήφιοι για το υψηλότερο αξίωμα ενεργούν σαν «Peko» : ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και η ηγέτις του γαλλικού Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, η οποία θα διεκδικήσει την προεδρία της χώρας της το 2017. Αν πετύχουν οι απόπειρές τους για εξουσία, ο κίνδυνος για την παγκόσμια σταθερότητα θα αυξηθεί κατακόρυφα.

* Ο Γιάτσεκ Ροστόφσκι ήταν υπουργός Οικονομικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός της Πολωνίας το διάστημα 2007-2013.

Πηγή: Το Βήμα