Το Σύστημα Υγείας μιας χώρας είναι η αντανάκλαση της ιδεολογικής, πολιτισμικής και πολιτικής της συγκρότησης. Από τον 20ο αιώνα, τα συστήματα υγείας κατέχουν ήδη κεντρική θέση στην ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους. Οι απαιτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου αυξάνουν αλματωδώς, η πρόκληση μεγαλώνει και τα διλλήματα γίνονται όλο και δυσκολότερα. Η μελέτη των διεθνών συστημάτων υγείας, αποτελεί μια χρήσιμη άσκηση και για την μελέτη της πορείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), αλλά και για την άντληση διδαγμάτων σχετικά με την μελλοντική του ανάπτυξη.
Το ΕΣΥ, αποτελείται από υπηρεσίες υγείας που διαρθρώνονται σε τρία επίπεδα: το Πρωτοβάθμιο, το Δευτεροβάθμιο και το Τριτοβάθμιο.
Η σωστή οργάνωση ενός συστήματος υγείας προϋποθέτει τη λειτουργική διασύνδεση και των τριών επιπέδων. Η λειτουργική διασύνδεση επιτρέπει την καλύτερη ιατρική αντιμετώπιση του ασθενή αυξάνοντας την ικανοποίηση του, περιορίζοντας τον χρόνο και τις δαπάνες περίθαλψης.
Ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε από το 2011 με στόχο την ενοποίηση των Ασφαλιστικών Ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΠΑΔ, ΟΑΕΕ, ΤΥΔΚΥ) και αφορούσε το 85% των ασφαλισμένων της χώρας, δηλαδή 9,5 εκατ. πολίτες. Τελικά απέτυχε να ικανοποιήσει τις υγειονομικές ανάγκες του ελληνικού λαού.
Με τον νόμο 4238/18-2-2014, ο ΕΟΠΥΥ γίνεται ΠΕΔΥ δηλαδή Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας και ορίζεται η υπαγωγή του συνόλου των δημοσίων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας στις υγειονομικές περιφέρειες (Υ.Π.Ε). Το ΠΕΔΥ περιλαμβάνει τις Μονάδες Υγείας του ΕΟΠΥΥ και Κέντρα Υγεία, τα οποία θα λειτουργούν επτά ημέρες την εβδομάδα, όλο το 24ωρο. Οι αλλαγές του Νέου Θεσμού είναι:
• Η καθιέρωση του οικογενειακού γιατρού, ο οποίος είναι υποχρεωτικός για όλους τους ασφαλισμένους στον ΕΟΠΥΥ.
• Η θέσπιση του Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας. Το εγχείρημα του ΠΕΔΥ είναι σε εξέλιξη.
Όμως, η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας, η γήρανση του πληθυσμού και οι υψηλές προσδοκίες των πολιτών αυξάνουν ολοένα τη ζήτηση ποιοτικά βελτιωμένων υπηρεσιών υγείας.
Η Υγεία ως ιδιωτικό αγαθό «εμπόρευμα» ή ως κοινωνικό, δημόσιο αγαθό;
Σύμφωνα με την φιλελεύθερη προσέγγιση, η υγεία είναι το αποτέλεσμα προσφοράς και ζήτησης υπηρεσιών, όπως δηλαδή λειτουργεί η αγορά. Καταναλωτές και πελάτες είναι οι ασθενείς, φορείς προσφοράς είναι οι επαγγελματίες υγείας και τα μέσα παροχής είναι υγειονομικές μονάδες, τα ιδιωτικά ιατρεία και τα διαγνωστικά κέντρα.
Το κράτος- πρόνοια είναι κράτος που προσφέρει στον πολίτη όλες τις παροχές και υπηρεσίες που χρειάζεται χωρίς επιπλέον κόστος. Αυτό είναι το Ιδανικό Μοντέλο που θα εξυπηρετούσε όλους τους πολίτες στον μέγιστο βαθμό με κριτήριο την ανάγκη (Σουηδία, Γερμανία κλπ). Όμως το κράτος – πρόνοια έχει πολλά μειονεκτήματα και προβλήματα τα οποία προέρχονται κυρίως λόγω της ελλιπούς χρηματοδότησης. Το ελληνικό κράτος χαρακτηρίζεται από μεγάλου βαθμού γραφειοκρατία, είναι ράθυμο, άθυμο, σπάταλο, πολύ δαπανηρό, γιατί οι υπηρεσίες κοστίζουν πολλαπλάσια σε σχέση με άλλα κράτη και στερεί από τους πολίτες το δικαίωμα της επιλογής. Έτσι το κράτος μετατράπηκε σε δυνάστη και κρίνεται αναποτελεσματικό. Αυτό το σπάταλο κράτος είναι πολύ δαπανηρό αυξάνοντας συνεχώς την φορολογία (άμεση, έμμεση, ακινήτων, φορολογικοί συντελεστές επιχειρήσεων κλπ) ενώ οι υπηρεσίες που παρέχονται τελικά δεν διέπονται από την σχέση κόστους- οφέλους, όπως λέμε στην μικρο- οικονομία και κρίνονται αναποτελεσματικές.
Το κράτος- πρόνοια κατέληξε να παίζει ρόλο αντίθετο από αυτόν που σχεδιάστηκε, δημιουργώντας κοινωνικές ανισότητες και παθογένειες, προάγοντας την φτώχεια του λάου! Λόγω έλλειψης ανταγωνισμού, οι υπηρεσίες κοστίζουν πολύ και οι φτωχοί δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτές. Έτσι αναπτύσσονται πελατειακές σχέσεις μεταξύ κράτους (κυβερνητικοί παράγοντες, κοινοβουλευτικοί, αυτοδιοικητικοί, διοικήσεις, γιατροί κλπ) και πολιτών εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το παραπάνω Μοντέλο οδήγησε πολλούς εμπλεκόμενους επιτήδειους στην συναλλαγή, στην κατευθυνόμενη και υπερβολική συνταγογράφηση, στις προμήθειες, στη δωροδοκία ‘‘φακελάκι’’, τελικά στην διαφθορά!
Και βέβαια η υγεία είναι κοινωνικό, δημόσιο αγαθό και πρέπει να έχουν πρόσβαση σ’ αυτό, όλοι οι πολίτες και όχι ορισμένοι, όπως καθορίζεται από οικονομικά κυρίως κριτήρια.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ως γνωστόν η χώρα διανύει τον 6ο χρόνο οικονομικής κρίσης, εφαρμόζονται όλες οι αντιλαϊκές πολιτικές των Μνημονίων και των Εφαρμοστικών Νόμων της Τρόικα (Δ.Ν.Τ.- Ε.Ε.- Ε.Κ.Τ.) και κατά τα φαινόμενα η πατρίδα μας θα αργήσει πολύ να γίνει μια ‘‘κανονική’’ χώρα από την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Τόσο το momentum, όσο και η ‘‘μεταμνημονιακή’’ εποχή που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση μας, μας επιτρέπει να δώσουμε Λύση- Πρόταση και στον χώρο της Υγείας με κατεύθυνση και προοπτική την ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών, μοντέλο το οποίο έχει ακολουθήσει μέχρι στιγμής η Μεγάλη Βρετανία και οι Η.Π.Α. Την τάση αυτή φαίνεται ότι μπορεί να υιοθετήσει και η Ελλάδα! Στην Ελλάδα έχουν γίνει περικοπές των κοινωνικών δαπανών και έχει ξεκινήσει η μερική ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών. Τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να γίνει Νομοθετική Ρύθμιση για την μετατροπή των Νοσοκομειακών Μονάδων και των υπαγόμενων σ’ αυτά Κέντρων Υγείας από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) αλλά και ορισμένα Νοσοκομεία Τριτοβάθμιας, κυρίως, περίθαλψης να γίνουν Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.).
Στην Νέα ‘‘Μεταμνημόνιο’’ Εποχή οι πηγές χρηματοδότησης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) θα παραμένουν οι ίδιες:
• Ο Κρατικός Προϋπολογισμός (φορολογία)
• Η Κοινωνική Ασφάλιση (ταμεία υγείας)
• Οι Ιδιωτικές Πληρωμές (διαθέσιμο ατομικό εισόδημα ή ιδιωτική ασφάλιση)
Όμως η περίθαλψη θα προσφέρεται από ανεξάρτητους και αυτόνομους οργανισμούς Υγείας που θα λειτουργούν με γνώμονα τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, την αξιολόγηση, την ικανοποίηση των ασθενών και τον ανταγωνισμό, ο οποίος προεξοφλεί τα παραπάνω.
Αυτό είναι το νέο μελλοντικό-ρεαλιστικό, μεταρρυθμιστικό Πλαίσιο Λειτουργίας των Μονάδων Υγείας στην πατρίδα μας.
