Σάββατο, 27 Απριλίου 2024, 4:08:55 πμ
Σάββατο, 12 Νοεμβρίου 2022 13:21

Καπναποθήκες του Κιλκίς (μέρος ΙΙ)

Γράφει ο Θανάσης Βαφειάδης, τοπογράφος, συγγραφέας.

ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ.

Βρισκόταν στο Ο.Τ 192, επί της οδού 21ης Ιουνίου αρ.26 και ήταν ένα τριώροφο κτίριο, που ανεγέρθηκε το 1923. Οι διαστάσεις του ήταν 15Χ30 μ. και οι όψεις του λιτές χωρίς κανένα διάκοσμο. Η τοιχοποιία ήταν από λιθοδομή και πλινθοδομή και η στέγη ξύλινη με επικάλυψη κεραμιδιών. Το δάπεδο του ισογείου ήταν στρωμένο με σκυρόδεμα και τα μεσοπατώματα ήταν ξύλινα, το ίδιο και η εσωτερική σκάλα.

 

Ιδιοκτήτες της επιχείρησης ήταν ο Παύλος Σιδηρόπουλος με τον αδελφό του Σάββα και τον Πολύκαρπο Ιασωνίδη. Οι καπναποθήκες λειτούργησαν ουσιαστικά μέχρι το 1940 και απασχολούσαν 120 εργάτριες και 15 στοιβαδόρους. Κάθετα στην καπναποθήκη υπήρχε διώροφη κατοικία που στη διάρκεια της κατοχής λειτούργησε σαν νοσοκομείο, αφού το κτήριο του νοσοκομείου είχε επιταχθεί από τους Γερμανούς. Μετά τη μάχη της 4ης Νοεμβρίου 1944 φυλακίστηκε στην καπναποθήκη μεγάλος αριθμός αιχμαλώτων που συνέλαβε ΕΛΑΣ και η πολιτοφυλακή, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Αργότερα η κατοικία χρησιμοποιήθηκε ως ιδιωτική κλινική ενώ τα τελευταία χρόνια πριν την κατεδάφισή τους το 1988 τα δυο κτήρια είχαν εγκαταλειφθεί.

 

Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ

Η καπναποθήκη βρίσκονταν στο Ο.Τ. 32, στη διασταύρωση των οδών 25ης Μαρτίου και Θεσσαλονίκης. Κτίστηκε γύρω στο 1930 από τον Στέφανο Στεφανίδη που καταγόταν από τα Κοτύωρα του Πόντου και πριν εγκατασταθεί στην Ελλάδα είχε καπνεμπορική επιχείρηση στο Σοχούμ της Μαύρης Θάλασσας. Ο Στέφανος ήρθε για πρώτη φορά στο Κιλκίς το 1913 για να διερευνήσει τις δυνατότητες μετεγκατάστασης του, όμως η άσχημη οικονομική κατάσταση του τόπου τον αποθάρρυνε και επέστρεψε στο Σοχούμ. Ο γιος του Παύλος σπούδασε στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή της Μόσχας και προοριζόταν να αναλάβει την οικονομική διαχείριση της καπνεμπορικής επιχείρησης. Με την οριστική εγκατάστασή του στο Κιλκίς ο Στ. Στεφανίδης όπως ήταν φυσικό ασχολήθηκε ξανά με το καπνεμπόριο.

Η καπναποθήκη είχε ορθογωνική κάτοψη με διαστάσεις 10Χ20μ, και ήταν κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από λιθοδομή. «Ήταν τόσος ο όγκος του οικοδομικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή», μου είχε η Παυλίνα Αφεντουλίδου, «ώστε όταν το ξεφόρτωσαν, οι πέτρες απλώθηκαν και γέμισαν όλο το δρόμο μέχρι το φαρμακείο Ιωσηφίδη». Το δάπεδο του υπογείου ήταν στρωμένο με τσιμεντοκονία ενώ τα πατώματα των ορόφων ήταν ξύλινα. Μια ξύλινη σκάλα οδηγούσε στο δεύτερο όροφο ενώ στα παράθυρα για λόγους ασφαλείας υπήρχαν σιδερένια κιγκλιδώματα.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου χρησιμοποιήθηκε από το στρατό σαν αποθήκη ιματισμού. Ως καπναποθήκη λειτούργησε μέχρι το 1956-57 και στην τελευταία αυτή περίοδο απασχολούσε γύρω στα 30 άτομα. Μετά νοικιάστηκε από τη Μητρόπολη μέχρι την κατεδάφισή της μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1978.

 

Η ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΤΑΝΤΑΝΑΣΗ

Η καπναποθήκη βρισκόταν στο Ο.Τ. 118Β, στη διασταύρωση των σημερινών οδών Τσιρογιάννη και Ρώτα, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το πολυκατάστημα της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Κιλκίς. Το αρχικό κτίσμα ανήκε στον Στάθη Τριαρίδη και αγοράστηκε το 1933 από τον Θεοχάρη Ταντανάση. Σύμφωνα με πληροφορίες του Κώστα Ταντανάση η καπναποθήκη ήταν διώροφη και απασχολούσε γύρω στους 100 εργάτες που συμπλήρωναν ετησίως από 60 μέχρι 100 μεροκάματα. Το κτίριο μεταβιβάστηκε στην Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Κιλκίς το 1952 οπότε και κατεδαφίστηκε.

 

ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ ΤΣΙΤΣΙΜΗ

Βρίσκονταν επί της οδού Ν. Παναγιώτου στη θέση που είναι σήμερα το Ειρηνοδικείο. Το συγκρότημα αποτελούσαν δυο κτίρια καπναποθηκών που για τη λειτουργία τους πριν το 1913 δεν έχουμε σαφείς πληροφορίες. Το 1914 ο Δημήτριος Τσιτσίμης, που είχε διακριθεί ως μακεδονομάχος στη Στρώμνιτσα, αγόρασε το συγκρότημα από τον παλιό ιδιοκτήτη του ο οποίος μετά το 1913 είχε μεταναστεύσει στη Βουλγαρία.

Στην καπναποθήκη γινόταν επεξεργασία καπνών που προμηθεύονταν από τους καπνοπαραγωγούς της επαρχίας Κιλκίς και στη συνέχεια πωλούνταν στις μεγάλες καπνεμπορικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης. Η Κούλα Μουλά, η μητέρα του σπουδαίου συμπατριώτη μας Παναγιώτη Μουλά, που έμενε απέναντι από την καπναποθήκη μου είχε πει: «Οι καπναποθήκες ήταν δυο με έναν όροφο η κάθε μια. Οι περισσότερες εργάτριες ήταν από το Γκιρμπασέλ. Ερχόταν στο Κιλκίς γιατί δεν έβρισκαν που αλλού να δουλέψουν. Μάλιστα τα βράδια κοιμόταν στην καπναποθήκη σε στρώματα που τα έβαζαν σε μια γωνιά του σαλονιού. Πηγαίναμε και τις κάναμε συντροφιά και βλέπαμε πως δουλεύανε τα καπνά».

Μέχρι 1940 η πορεία της επιχείρησης ήταν ανοδική και απασχολούσε σημαντικό αριθμό εργατριών. Τη συνέχεια και το τέλος της επιχείρησης περιγράφει ο Γιάννης Τσιτσίμης σε κείμενο του που δημοσιεύθηκε στο ΠΡΙΣΜΑ το 1998 : «Το 1943, άντρες της Π.Α.Ο επιτάσσουν τις καπναποθήκες, θέλοντας προφανώς να δώσουν το τελειωτικό οικονομικό χτύπημα στην επιχείρηση του Τσιτσίμη, που έτσι κι αλλιώς ήταν έτοιμη να κλείσει κι αυτό γιατί με τις συγκρούσεις Ε.Λ,Α.Σ, Γερμανών και ΠΑΟτζηδων στην περιοχή, οι αγροτικές οικογένειες μετακινήθηκαν στο Κιλκίς για να σωθούν από τη μανία του εμφυλίου. Έτσι οι αποθήκες αυτές έγιναν καταλύματα για τις οικογένειες αυτές, αν και οι άνδρες της Π.Α.Ο φαίνεται πως πρόσεχαν ο πληθυσμός αυτός να είναι προέλευσης τουλάχιστον δεξιάς. Το 1946, από λόγο άγνωστο, οι καπναποθήκες αρπάζουν φωτιά και καίγονται ένα ολόκληρο βράδυ σαν λαμπάδα. Οι οικογένειες που κατοικούσαν εκεί, πρόλαβαν να βγουν έξω και δεν υπήρξαν νεκροί. Αλλά καθώς δεν υπήρχε τότε στο Κιλκίς Πυροσβεστική Υπηρεσία και κουβαλούσαν νερό με τους κουβάδες από τη γειτονιά το πρωί οι καπναποθήκες ήταν παρελθόν.

Ποιος έβαλε τη φωτιά; Τυχαία από κάποια απροσεξία των προσωρινών ενοίκων της; Αριστεροί που θελαν να δημιουργήσουν αναταραχή; Δεξιοί για να τα ρίξουν στους αριστερούς; Χάθηκε η αιτία της φωτιάς μέσα στα χιλιάδες γιατί της εμφύλιας διαμάχης».

Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου K4station.

Έκθεση εικόνων