Το σχολείον είνε μικτόν. Λόγω της ανωμάλου καταστάσεως και της καταστροφής της πόλεως ένεκα της οποίας ήτο αδύνατος η εξεύρεσις οικημάτων δια Παρθεναγωγείον και Αρρεναγωγείον ελήφθη το μέτρον όπως συγχωνευθώσιν αι δυο αύται σχολαί και εγκατασταθώσιν εις το αυτό οίκημα. Εις τα μεν στενόχωρα οικήματα διδάσκονται αι τάξεις Α έως ΣΤ η δε αίθουσα χρησιμοποιείται ως νηπιαγωγείον». Έτσι περιέγραφε την οικτρή κατάσταση της σχολικής στέγης στην πόλη μας ένα δημοσίευμα του ΑΣΤΕΩΣ στις 14-3-1914. Η ίδια κατάσταση, όσον αφορά τις κτιριακές υποδομές, επικρατούσε και μετά από δέκα χρόνια, μόνο που το πρόβλημα τώρα ήταν οξύτερο, αφού είχε αυξηθεί σημαντικά οι αριθμός των μαθητών και των μαθητριών.
Το κοινοτικό συμβούλιο προσπαθώντας να δώσει λύση αποφάσισε την επισκευή του κτηρίου «Δάνεφ» σε ένα τμήμα του οποίου θα φιλοξενούνταν το κοινοτικό κατάστημα, ενώ τα υπόλοιπα διαμερίσματα θα χρησιμοποιούνταν ως διδακτήρια.
Ποιός όμως ήταν ο Ντάνεφ που το όνομα του συνόδευε για πολλές δεκαετίες το σχολείο αυτό; Ο Στογιάν Ντάνεφ με καταγωγή από το Κιλκίς ήταν ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, που διαδέχθηκε τον μετριοπαθή Γκέσωφ λίγες μέρες πριν ξεσπάσει ο Β΄Βαλκανικός πόλεμος. Το σπίτι του Ντάνεφ υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια της μάχης του 1913 και έτσι μισοκατεστραμμένο το περιέγραψε ο ανταποκριτής της ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στις 21-8-1913: «Μου έδειξαν και το σπήτι του … Δάνεφ, δηλ, τα ερείπιά του. Είνε ένα ψηλό σπίτι τριώροφο, χρωματισμένο με ένα γλυκύ χρώμα μωβ. Είνε – δηλ. θα ήτο – από τας ολίγας ωραίας οικοδομάς και εσχάτως θα είχεν ενοικιασθή ως δημόσιο γραφείο αν κρίνη κανείς από μερικά στελέχη διπλοτύπων, που εσώθησαν εκεί μέσα».
Μετά την επισκευή του το Ντάνεφ έμελε να γίνει το πιο διάσημο σχολικό κτήριο του Κιλκίς. «Χτισμένο σε περίοπτη θέση», όπως έγραφε ο Σταύρος Λίβας, «με τα θεμέλια του γερά ριζωμένα στα βράχια του Αη Γιώργη, δέσποζε με τη θωριά του σ’ ολόκληρη την πόλη δίνοντας την εικόνα «ανακτόρου» ανάμεσα στα άλλα χαμηλά και φτωχικά προσφυγικά σπίτια. Όταν ερχόταν κανείς από τη Θεσσαλονίκη το πρώτο κτίριο που αντίκρυζε από μακριά, λίγο πιο κάτω από την εκκλησία του Αη Γιώργη, ήταν το Ντάνεφ». Λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους το κτήριο εμφανιζόταν διώροφο στην βορεινή του πλευρά, όπου βρίσκονταν και η κύρια είσοδος επί της Μητροπόλεως και τριώροφο στη νότια όπου βρίσκονταν η είσοδος του ισογείου. Η επικοινωνία μεταξύ των ορόφων γινόταν με ευρεία ξύλινη κλίμακα ενώ ξύλινα ήταν και τα δάπεδα, που όπως γράφει ο Λύσανδρος Φάσσος «σε κάθε διάλειμμα τα καταβρέχανε για να κατακάθεται η σκόνη που έκαναν τόσες εκατοντάδες λασπωμένα παπούτσια». Οι ευρύχωρες ψηλοτάβανες αίθουσες με τα μεγάλα παράθυρα στους ορόφους προορίζονταν για τους μαθητές του δημοτικού ενώ οι δυο μικρές αίθουσες του ισογείου στέγαζαν το νηπιαγωγείο με τα «μικρά» και τα «μεγάλα» νήπια. Στο υπόγειο στοιβάζονταν τα καυσόξυλα, που ήταν υποχρεωμένοι να φέρνουν οι μαθητές, για να εξασφαλίζεται η θέρμανση το χειμώνα. Ανατολικά του κτηρίου ήταν η κυρίως αυλή, χώρος παιχνιδιού στα διαλείμματα και γυμναστικών επιδείξεων στο τέλος της σχολικής χρονιάς, που οριοθετούνταν βόρεια από τα κάθετα πρανή του λαξευμένου βράχου και νότια από συρματόπλεγμα στο χείλος σχεδόν κατακόρυφου γκρεμού. Η πρόσβαση από την 21ης Ιουνίου γινόταν από ένα ανηφορικό δρομάκι δυτικά είτε από τους βράχους ανατολικά στους οποίους σκαρφάλωναν οι τολμηρότεροι.
Στο Ντάνεφ φοίτησαν εκατοντάδες μαθητές και δίδαξαν δεκάδες δάσκαλοι μέχρι το 1978, οπότε και κατεδαφίστηκε λόγω των σημαντικών βλαβών που προκλήθηκαν από το σεισμό της 20 Ιουνίου 1978.
Όσοι περάσαμε από αυτό το σχολείο διατηρούμε περισσότερο ή λιγότερο αμυδρά την εικόνα του και την εσωτερική του διαρρύθμιση: την πρώτη αίθουσα δεξιά από την κύρια είσοδο της Μητροπόλεως που ήταν το γραφείο του διευθυντή και των δασκάλων, τη φαρδιά σκάλα που οδηγούσε στον όροφο και έτριζε από το «ποδοβολητό» μας, τη μεγάλη αίθουσα στο δεύτερο όροφο που χρησιμοποιούνταν για τις γιορτές και τις εκδηλώσεις, όπου οι μαθητές, άλλοι συνεσταλμένοι και άλλοι θαρραλέοι απήγγειλαν τα ποιήματά ή επιδείκνυαν το θεατρικό τους ταλέντο προς τέρψιν των παρακολουθούντων γονέων. Ποιος δε θυμάται και τα μεγάλα ξύλινα θρανία με την ελαφρά κεκλιμένη επιφάνεια τους και το αυλάκι για να τοποθετούνται τα μολύβια, τον μαυροπίνακα με το σφουγγάρι και τις κιμωλίες, τους χάρτες και το εποπτικό υλικό που θα έκαναν τους σημερινούς μαθητές με τα τάμπλετ να ξεκαρδίζονται; Οι πιο ζωηροί έχουν βέβαια να θυμούνται πιο έντονα τις «παιδαγωγικές» μεθόδους της εποχής με τα χαστούκια που άστραφταν, τα στριφογύρισμα του αυτιού και φυσικά τη βίτσα, που χωρίς ενοχή κατέβαζαν οι δάσκαλοι στις παλάμες μας θεωρώντας, όπως και ο δάσκαλος του Καζαντζάκη, ότι «με αυτό το εργαλείο θα γίνουμε άνθρωποι».
Το αγαπημένο μέρος ήταν η αυλή, ο τόπος του παιχνιδιού στα διαλείμματα, με το κουτσό, το κυνηγητό και φυσικά το άλμα εις τριπλούν στο σκάμμα με την άμμο, που ήταν το αγαπημένο άθλημα των μαθητών του 2ου δημοτικού. Και φυσικά η κυρίαρχη μορφή της αυλής ήταν η καλόκαρδη καθαρίστρια κυρά Λένη με τα κουλούρια της, που σε αυτήν τρέχαμε πρώτα στο πρώτο διάλειμμα.
Όσο για τους αγαπημένους συμμαθητές μου, άλλους από τους οποίους συνεχίζω να βλέπω, άλλους που τα ίχνη τους έχω χάσει από καιρό και δυο που δεν μπορώ να πιστέψω ότι τους χάσαμε πρόωρα, τους θυμάμαι όλους με τα πιο τρυφερά συναισθήματα, που δυστυχώς δεν διαθέτω τη συγγραφική δεινότητα για να τα περιγράψω. Οι συμμαθητές μου, λοιπόν, στην έκτη δημοτικού το σχολικό έτος 1974-75 ήταν οι:
Αμπεριάδου Τούλα
Αποστολάτου Νόπη
Γιούργας Γιάννης
Δανιηλίδου Άννα
Διαμαντοπούλου Χρύσα
Δουλκερίδου Μαρία
Ζιούτα Ελευθερία
Θωμαΐδης Ανέστης
Θωμαΐδου Μαρία
Ιωαννίδου Γεωργία
Καλογιάννη Ρούλα
Καναρόπουλος Χρήστος
Κανελέας Γιάννης
Κερμενίδης Χρυσόστομος
Κωνσταντινίδης Χρήστος
Λαζαρίδου Χριστίνα
Μαυρομάτης Βασίλης
Μιχαηλίδου Σοφία
Μπουζή Καλλιόπη
Μπουφίδου Νικολέτα
Ναλμπάντης Θόδωρος
Παναγιωτίδης Σωκράτης
Πάτρας Δημήτρης
Σαράφογλου Νέλλη
Στεφούδης Γιώργος
Τατάρογλου Κοκκώνα
Τσομίδου Δέσποινα
Χατζηαθανασιάδου Ρένα
Χατζηβασιλείου Βίκυ
Χριστοφορίδου Δέσποινα
Μην παραλείψετε να δείτε από το υλικό που παραθέτω τους καταλόγους με τα ονόματα των μαθητών της Α’ τάξης των σχολικών ετών 1934-35, 1937-38, 1939-40. Πιθανόν, κάποιοι από σας να βρείτε τα ονόματα των παππούδων ή των πατεράδων σας καθώς και το βαθμό του απολυτηρίου τους.
Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες από το νομό Κιλκίς θα βρείτε στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου k4s tation.
