Σάββατο, 27 Απριλίου 2024, 12:53:35 πμ
Τρίτη, 17 Μαρτίου 2015 08:50

Θύμα των τζιχαντιστών η αρχαία πρωτεύουσα των Ασσυρίων

Απελπιστική απώλεια για την αρχαιολογία, για τον λαό του Ιράκ και για την παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά είναι η καταστροφή των αρχαιοτήτων στη Νιμρούντ, λέει στο «Βήμα» ο Εκαρτ Φραμ, καθηγητής Ασσυριολογίας στο Πανεπιστήμιο Yale, στις ΗΠΑ.


Επικοινωνήσαμε μαζί του όταν αρχίσαμε να βλέπουμε τις εικόνες με τους βάρβαρους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους (IS) να σπάνε με βαριοπούλες τα αγάλματα και να οργώνουν με μπουλντόζες τον αρχαιολογικό χώρο στο Βόρειο Ιράκ.

Τον ρωτήσαμε τι κάνει τη Νιμρούντ τόσο μοναδική. Με λίγα λόγια; Είναι η πρωτεύουσα της πρώτης πραγματικής αυτοκρατορίας στην παγκόσμια ιστορία.


«Μεταξύ του 9ου και του 7ου αιώνα π.Χ. η Ασσυρία έγινε η πρώτη πραγματική αυτοκρατορία στην παγκόσμια ιστορία. Πόλεις της όπως η Νιμρούντ, η Χορσαμπάντ και η Νινευή ήταν τα πολιτικά κέντρα από όπου οι ασσύριοι ηγεμόνες κυβερνούσαν σε μεγάλα τμήματα της Δυτικής Ασίας.

Τα μεγαλοπρεπή παλάτια και οι ναοί που έχτισαν, με ατελείωτα ανάγλυφα, αίθουσες θρόνων, αυλές και κολοσσιαία αγάλματα, αποτελούν τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά κτίρια από την αρχαία Εγγύς Ανατολή. Η ανακάλυψή τους στον 19ο αιώνα είναι στενά συνδεδεμένη με τη γέννηση της Ασσυριολογίας.

Η καταστροφή τους θα είναι μία από τις χειρότερες απώλειες πολιτισμικής κληρονομιάς όλων των εποχών. Και για τον επιπλέον λόγο ότι η επιστημονική τους εξερεύνηση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη» τονίζει ο καθηγητής.
«Στη Νιμρούντ, για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά ανάγλυφα που δεν έχουν επαρκώς τεκμηριωθεί και επιγραφές που δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί.

Αν η ακρόπολη πραγματικά ισοπεδώθηκε, όπως είπαν ιρακινοί αξιωματούχοι, αυτό θα ήταν ιδιαίτερα τραγικό, διότι η Νιμρούντ είναι η τοποθεσία όπου ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μια καλύτερη ιδέα για το πώς ήταν στην πραγματικότητα, στον φυσικό του χώρο, ένα βασιλικό παλάτι των Ασσυρίων» προσθέτει ο Φραμ. «Οι Ασσύριοι επηρέασαν και τους Ελληνες εκείνης της εποχής» σημειώνει.


«Η αυτοκρατορική περίοδος της Ασσυρίας τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ. συμπίπτει με τη λεγόμενη "ανατολίζουσα επανάσταση" στην αρχαία Ελλάδα. Οι μελετητές έχουν συγκεντρώσει πολλά στοιχεία για τον πολιτισμικό δανεισμό κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου από τα ανατολικά, συμπεριλαμβανομένης της Ασσυρίας, στον υλικό πολιτισμό, κυρίως στην κεραμική και στη λογοτεχνία.


Υπάρχουν, για παράδειγμα, μια σειρά ενδιαφέρουσες ομοιότητες μεταξύ των ομηρικών επών και του έπους του Γκιλγκαμές της Μεσοποταμίας
, το οποίο είναι περισσότερο γνωστό στην έκδοση που έχει γραφτεί πάνω σε πήλινες πινακίδες από τη βιβλιοθήκη του βασιλιά των Ασσυρίων Σαρδανάπαλου στη Νινευή τον 7ο αι.
Ελληνες αναφέρονται επίσης σε μια σειρά βασιλικές επιγραφές και έγγραφα των Ασσυρίων - μεταξύ άλλων, βοήθησαν τον ασσύριο βασιλιά να φτιάξει στόλο το 694 π.Χ.» καταλήγει ο Φραμ.

Πολλές παγκόσμιες «πρωτιές»

Το αρχαίο Ιράκ είναι διάσημο για πολλές παγκόσμιες «πρωτιές». Η Μεσοποταμία μάς έδωσε την πρώτη γραφή, την πρώτη πόλη, τον πρώτο γραπτό νομικό κώδικα και την πρώτη αυτοκρατορία στην 1η χιλιετία π.Χ., με πρωτεύουσα τη Νιμρούντ.


Ο αρχαιολογικός χώρος της βρίσκεται 35 χιλιόμετρα νότια της σύγχρονης πόλης της Μοσούλης, στο Βόρειο Ιράκ. Εχει έκταση 3,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα με εμφανή «ακρόπολη» εντός των τειχών, στην οποία είναι συγκεντρωμένα τα κύρια διοικητικά και θρησκευτικά κτίρια.

Περιλαμβάνουν τα τεράστια παλάτια αρκετών ασσυρίων βασιλέων και τους ναούς του Νινούρτα, θεού του πολέμου, και του Νάμπου, θεού της γραφής. Το Παλάτι του Ασουρνασιρπάλ Β' (883-859 π.Χ.), επίσης γνωστό ως βορειοδυτικό ανάκτορο, ανασκάφηκε από Βρετανούς στη δεκαετία του 1840.


Κοντά στην είσοδο της αίθουσας του θρόνου ανακαλύφθηκε επιδαπέδια πέτρινη πλάκα η οποία απεικονίζει τον βασιλιά σε στάση λατρείας.

Περιλαμβάνει ένα μεγάλο κείμενο σε σφηνοειδή ασσυριακή γραφή που μιλάει για την κατασκευή του παλατιού και των γύρω κήπων. Περιγράφει επίσης ένα πολυτελές συμπόσιο για σχεδόν 70.000 άτομα που έγινε στα εγκαίνια του παλατιού.


Μεγάλα τμήματα του ανακτόρου αναστηλώθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ιράκ τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Τα κολοσσιαία αγάλματα των ταύρων που φρουρούν τις εισόδους ξαναστήθηκαν όρθια.

Είναι τα λεγόμενα Lamassu (γιγαντιαία ανθρωπόμορφα αγάλματα φτερωτών ταύρων), από τα πιο εντυπωσιακά και αναγνωρίσιμα σύμβολα των Ασσυρίων στον κόσμο. Κάποια εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λούβρο και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.


Συνδυάζουν χαρακτηριστικά σε μια σύνθετη υβριδική μορφή: ανθρώπινο κεφάλι για τη σοφία, σώμα άγριου ταύρου για τη σωματική δύναμη και φτερά αετού για την ικανότητα να πετάει ψηλά, να βλέπει μακριά και να αποτρέπει το Κακό.

Πηγή: Το Βήμα