Ο Ναπολέων Σουκατσίδης, ήρωας της ηθικής, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής , όταν του πρότεινε ο Γερμανός αξιωματικός των Ναζί, να φωνάξει άλλο όνομα, αντί για το δικό του, για να γλιτώσει την εκτέλεση, ο γίγαντας αυτός της ηθικής , δεν το έκανε. Πήγε και στήθηκε μαζί με τους 199 συντρόφους του στον τοίχο…..
Άλλοι καιροί και άλλα ήθη. Άλλο δηλαδή η ανθρωπιστική ηθική κι άλλο η νομική εντολή. Άλλο ο ηθικός νόμος του Θεού κι άλλο ο νόμος  της καταστολής του φτωχού. Άλλο ο νόμος του ακαταδίωκτου, που νομοθετείται από τον πολιτικό, κι άλλο το δωδεκάωρο που επιβάλλεται από τον ίδιο στον πολίτη.
Η θανατική ποινή είναι νόμιμη σε αρκετές Πολιτείες της Αμερικής.  Είναι όμως και ηθική;  Έχει καμία  σχέση η αποικιοκρατία με το δίκαιο; Και  οι οίκοι ανοχής έχουν άδεια. Κάνει όμως να τους επισκεφθούν όλοι ανεξαιρέτως;  Άλλο επομένως το ηθικό κι άλλο το νόμιμο.
Ο σοφότερος των σοφών, ο Βίας ο Πριηνεύς, από την Πριήνη της Ιωνίας, όταν επρόκειτο να αποδώσει δικαιοσύνη,  καταδικάζοντας κάποιον σε θάνατο, δάκρυσε. Κι όταν τον ρώτησε ένας άλλος «γιατί κλαις, αφού εσύ τον καταδικάζεις», ο σοφός απάντησε: «Είναι αναγκαίο σύμφωνα με το Νόμο να αποδώσω δικαιοσύνη,  και σύμφωνα με την ανθρώπινη φύση να δακρύσω», ξεχωρίζοντας έτσι τη νομική από την ανθρωπιστική διάσταση του νόμου. 
Όταν ο Πρίαμος πήγε στη σκηνή του Αχιλλέα να ζητήσει το πτώμα του  γιου του Έκτορα,  ο ήρωας του Τρωικού Πολέμου κάμφθηκε από τις παρακλήσεις του γέρου πατέρα. Κι αφού του παράθεσε ένα πλούσιο δείπνο, του παράδωσε μετά το πτώμα του νεκρού γιού του, αναδεικνύοντας την ηθική πλευρά και στον πόλεμο ακόμη.
Όπως βλέπουμε οι ηθικές αξίες δεν χωράνε στο αυστηρό πνεύμα του νόμου.  Είναι όπως το δελτίο της ταυτότητάς μας. Ενώ γράφει μερικά τυπικά στοιχεία, στην ουσία δεν γράφει τίποτα από τα πλέον σημαντικά. Δεν γράφει λέξη  για το ποιόν μας, το χαρακτήρα μας, την παιδεία μας, την ευαισθησία μας…  Δεν γράφει τίποτα για όσα  μας κάνουν ή δεν μας κάνουν Άνθρωπο!
Δικαιοσύνη λέει ο Σωκράτης στο Πλατωνικό έργο  «Κρατύλος» δεν υπάρχει μετά τη δύση του ήλιου. Είναι η καθολική αρετή που ενεργοποιεί όλες τις  επιμέρους αρετές: Τη σοφία, την ανδρεία  την  ευαισθησία, που αναλογούν προς τα τρία μέρη της ψυχής: λογιστικό, επιθυμητικό και θυμοειδές αντίστοιχα. Άρα, για να συγκροτηθεί Πολιτεία δικαιοσύνης, πρέπει οι πολιτικοί που θα δημιουργήσουν την Πολιτεία αυτή να διαθέτουν αρετές που συμπυκνώνουν  και ζωοποιούν τη δικαιοσύνη.
Όλα αυτά, όλα όσα τίμησε ο παγκόσμιος νους, για πολλά από τα σημερινά πολιτικά κεφάλια, είναι κεφάλαια άγνωστα. Σήμερα οι πιο σημαντικοί νόμοι είναι  οι κρυφοί νόμοι. Οι νόμοι που ψηφίζονται μεσάνυχτα, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, και που δεν  έχουν καμία σχέση με το φως του ήλιου. Να γιατί ο σκοταδισμός δεν έχει θέση στην  ευνομούμενη κοινωνία…
Οι νόμοι από την εποχή του Σόλωνα χωρίζονται, κυρίως, σε δύο κατηγορίες. Στους «ευεργετικούς» που αφορούν τους ισχυρούς και στους «τιμωρητικούς» που αφορούν τους ανίσχυρους: Αυτούς που στο θέατρο της ζωής είναι θεατές, στο στρατό είναι στρατιώτες και στην πολιτική οπαδοί. Πουθενά δεν είναι πρωταγωνιστές, στρατηγοί ή αρχηγοί.
 
 Χωρίς ηθική, παιδεία και φιλοσοφία του δικαίου  δεν μπορεί να σταθεί ευνομούμενη Πολιτεία.  Επειδή η νοοτροπία αποδεικνύεται συχνά πιο ισχυρή από την ιδεολογία κι επειδή  το «εθιμικό» δίκαιο στηρίζεται στην παράδοση,  οφείλουμε κάποιες παλιές συνήθειες και κοινωνικές παθογένειες  να τις αλλάξουμε.  Να διαγράψουμε τα «είθισται» των περασμένων δεκαετιών και να τραβήξουμε δυναμικά μπροστά ως λαός και ως χώρα.