Παρασκευή, 19 Απριλίου 2024, 2:00:12 μμ
Τρίτη, 15 Νοεμβρίου 2016 21:38

Τασος Ναούμης : Η φυματίωση πάντα επίκαιρη

Όλοι οι γονείς  γνωρίζουν  ότι  κάθε χρόνο διενεργείται  στην πρώτη δημοτικού  εμβολιασμός κατά της φυματιώσεως (BCG). Τον Ιούνιο του 2016 το υπουργείο υγείας αποφάσισε  να διακόψει τον  αντιφυματικό εμβολιασμό. 

Η απόφαση του υπουργείου ελήφθη την χρονική περίοδο   κατά την οποία περισσότεροι από 50.000 πρόσφυγες παραμένουν εγκλωβισμένοι  στην χώρα και  τα παιδιά τους  αρχίζουν δειλά-δειλά να φοιτούν στα ίδια σχολεία με τα ελληνόπουλα. Οι γονείς ανησυχούν και δικαίως, διότι κανείς  υπεύθυνος δεν υπεβλήθη στον κόπο να αιτιολογήσει, σε γονείς και δασκάλους, την απόφαση του υπουργείου. Το υπουργείο όφειλε να γνωρίζει ότι η  άγνοια προκαλεί φόβο. Ο δε φόβος οδηγεί σε παράλογες και παρορμητικές αντιδράσεις και στην προκείμενη περίπτωση  σε διαμαρτυρίες και ρατσιστικές συμπεριφορές.  
      Η φυματίωση είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Βρίσκεται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γής  και πλήττει κυρίως τους πληθυσμούς που ζουν σε  συνθήκες  φτώχειας,  ασιτίας και μεγάλου συγχρωτισμού. Κάθε χρόνο προσβάλλονται 9,6 εκατομμύρια άτομα από τα οποία 1 εκατομμύριο είναι παιδιά.  Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή ασθένεια που δύσκολα διαγιγνώσκεται και  δύσκολα θεραπεύεται, καθότι απαιτεί πολύμηνη θεραπεία ( 6-9 μήνες) με ταυτόχρονη λήψη τριών έως τεσσάρων φαρμάκων. Γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι η πολύμηνη θεραπευτική αγωγή απαιτεί  μια σταθερή υγειονομική υποδομή που να μπορεί  να εξασφαλίζει εύκολη πρόσβαση σε γιατρούς,  φθηνά φάρμακα και μια αδιάληπτη πολύμηνη ιατρική παρακολούθηση. Χωρίς πρόσβαση σε γιατρούς η φυματίωση παραμένει αδιάγνωστη και χωρίς  φάρμακα  μένει αθεράπευτη. Η αθεράπευτη  φυματίωση σκοτώνει. Υπολογίζεται ότι  κάθε χρόνο 1,8 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από αυτήν την ασθένεια, εκ των οποίων τα 170.000 είναι παιδιά. Η φυματίωση μπορεί να προσβάλει διάφορα όργανα, συχνότερα από όλα τον πνεύμονα. Ο ενήλικας  φυματικός που βήχει είναι  εξαιρετικά μεταδοτικός και αυτός είναι που μεταδίδει την αρρώστια στο περιβάλλον του. Εκτιμάται ότι ένας ενήλικας που βήχει μπορεί να μολύνει μέσα σε ένα χρόνο μέχρι και 15 άτομα. Το παιδί με φυματίωση σπάνια μεταδίδει την νόσο. Επομένως δεν υπάρχει κίνδυνος μεταδόσεως φυματιώσεως από τα προσφυγόπουλα στα σχολεία, υπάρχει όμως κίνδυνος μεταδόσεως μέσα στα στρατόπεδα προσφύγων, από τους ενήλικες. Τους αναζήτησε μέχρι σήμερα κανείς;    
Το 1882 ανακαλύφθηκε ότι η αρρώστια οφείλεται σε μικρόβιο και η πρώτη απόπειρα  εμβολιασμού έγινε σαράντα χρόνια αργότερα, το 1921. Στην Ελλάδα  ο αντιφυματικός εμβολιασμός ξεκίνησε μετά από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, με πρωτοβουλία του Ερυθρού Σταυρού, μέχρι που το 1960  το ελληνικό κράτος  ανέλαβε, με νόμο, την αποκλειστική ευθύνη του αντιφυματικού αγώνα  με  τον μαζικό εμβολιασμό των ελληνοπαίδων στα σχολεία.
    Το εμβόλιο όμως προβληματίζει. Είναι σίγουρο ότι προλαμβάνει σε ποσοστό 80 % τις δύο βαρύτερες μορφές φυματιώσεως δηλαδή την εντόπιση στον εγκέφαλο (φυματιώδη μηνιγγίτιδα) και μια άλλη μορφή που προσβάλει ταυτοχρόνως  διάφορα όργανα  (την λεγόμενη κεγχροειδή φυματίωση). Αυτές οι σοβαρές μορφές εμφανίζονται κυρίως σε παιδιά με ηλικία < 5 ετών.   Παραδόξως η  προστασία που παρέχει το εμβόλιο στην πνευμονική φυματίωση των παιδιών  είναι  χαμηλή, δεν ξεπερνά το 50% και δεν γνωρίζουμε ποια είναι η διάρκεια προστασίας του. Το χειρότερο είναι ότι η προστασία είναι ακόμη χαμηλότερη στις τροπικές χώρες  δηλαδή  στις χώρες  που το έχουν περισσότερο ανάγκη.  Επίσης το εμβόλιο δεν φαίνεται να αποτρέπει  ούτε την  πνευμονική φυματίωση των ενηλίκων καθώς η προστασία που προσφέρει ποικίλει από 0-80%  (!)  ανάλογα με τις μελέτες. Επομένως γίνεται αντιληπτό ότι το εμβόλιο προστατεύει τα βρέφη αλλά δεν μπορεί να εξαφανίσει την κύρια πηγή μεταδόσεως της ασθένειας που είναι ο άρρωστος ενήλικας που βήχει.
Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας συστήνει την διακοπή του καθολικού εμβολιασμού στις χώρες που πληρούν ένα από τα παρακάτω κριτήρια: 1) Ετήσιο κίνδυνο μολύνσεως <0.1%  ή 2) μέση ετήσια αναφερόμενη επίπτωση φυματιώδους μηνιγγίτιδος σε παιδιά μικρότερα των πέντε ετών  < 1/10 εκατομμύρια πληθυσμού για 5 χρόνια ή 3)  μέση ετήσια αναφερόμενη επίπτωση πνευμονικής φυματιώσεως < 5/100.000 κατοίκους για 3 χρόνια.
Στην Ελλάδα  διαθέτουμε ελλιπή στατιστικά στοιχεία και δεν μπορούμε να έχουμε ακριβή εικόνα για την φυματίωση. Τα διαθέσιμα όμως στοιχεία από τα μεγάλα νοσοκομεία  δείχνουν 1) έναν ετήσιο κίνδυνο μολύνσεως  < 0,1%  που αφορά κυρίως μετανάστες με 0.346% και Έλληνες μουσουλμάνοι με 0,145%.  2) μέση ετήσια επίπτωση φυματιώδους μηνιγγίτιδος στα παιδιά  0,58/10 εκατομμύρια πληθυσμού 3) μέση ετήσια επίπτωση πνευμονικής φυματιώσεως 1-1,5/100.000 κατοίκους. Σε αυτά τα όχι απολύτως τεκμηριωμένα στοιχεία στηρίχθηκε το υπουργείο και ορθώς διέκοψε τον καθολικό εμβολιασμό των παιδιών στα σχολεία. Ο εμβολιασμός θα είναι  εφ’ εξής επιλεκτικός. Θα εμβολιάζονται μόνο τα άτομα υψηλού κινδύνου (μετανάστες, πρόσφυγες και τσιγγάνοι). Πότε;  μετά την  γέννηση ή σε όποια άλλη  ευκαιρία. Η ερώτηση είναι εάν πράγματι ξεκίνησε ο  επιλεκτικός εμβολιασμός και σε ποιες ομάδες   πχ εμβολιάστηκαν με BCG τα προσφυγόπουλα στο Χέρσο ή την Νέα Καβάλα;  ή τουλάχιστον εμβολιάστηκαν με BCG τα παιδάκια που γεννήθηκαν  το 2016 από γονείς πρόσφυγες;  Από την στιγμή που ο εμβολιασμός θα γίνεται στοχευμένα, σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, μήπως  θα έπρεπε να γίνεται μόνο από το κράτος;  Η απάντηση μοιάζει προφανής,  όμως το υπουργείο σιωπά. Ούτως ή άλλως το εμβόλιο BCG είναι, μέχρι σήμερα,  κρατικό είδος και δεν πωλείται  στα φαρμακεία.  
      Υπάρχει όμως και ένα ακόμη θέμα.  Στα σχολεία δύο ημέρες πριν από το εμβόλιο BCG γινόταν  η περίφημη δοκιμασία Mantoux.  Δεν πρόκειται για εμβόλιο αλλά για ένα  διαγνωστικό εργαλείο που εντοπίζει  αυτούς που προσβλήθηκαν από το μικρόβιο της φυματιώσεως και δεν έχουν νοσήσει ακόμη. Μία θετική Mantoux σε ανεμβολίαστο άτομο δηλώνει ασθένεια  που απαιτεί θεραπεία και εξονυχιστική έρευνα για να εντοπιστεί αυτός που μόλυνε τον ασθενή.   Το υπουργείο συστήνει  να γίνεται Mantoux  σε όλα τα βρέφη και σε όλα τα παιδιά που φοιτούν σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία. Σωστά τα λέει. Είναι ο μοναδικός τρόπος  για να εντοπίζονται τυχόν νέα κρούσματα. Όμως χρειάζονται πολλές χιλιάδες δόσεις Mantoux,  το προϊόν  είναι δυσεύρετο, το διαθέτει σε μικρές ποσότητες μόνο  το ινστιτούτο Παστέρ της Αθήνας  και δεν πωλείται στα φαρμακεία.
      Το υπουργείο όφειλε πρώτα να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες φυματίνης (για να γίνει η Mantoux), να οργανώσει το δίκτυο αυτών που θα την κάνουν, να ορίσει με ποιόν τρόπο και  ποιες  διαδικασίες θα γίνεται και φυσικά να εκπαιδεύσει το ανάλογο προσωπικό. Στην συνέχεια θα έπρεπε να αρχίσει τον επιλεκτικό εμβολιασμό των ομάδων που προαναφέραμε και αφού εξασφαλίσει  όλα τα προαναφερόμενα τότε θα έπρεπε να ενημερώσει τους γονείς και να σταματήσει  τον καθολικό εμβολιασμό στα σχολεία.
      Τα προσφυγόπουλα που βρίσκονται στον νομό μας δεν ελέγχθηκαν και δεν εμβολιάστηκαν για φυματίωση, όπως δεν εμβολιάστηκαν ούτε για τέτανο, διφθερίτιδα, πολιομυελίτιδα, κοκκύτη, πνευμονόκοκκο, μηνιγγιτιδιόκοκκο C και αιμόφιλο της ινφλουέντζας.  Ευτυχώς ο εμβολιασμός  για ιλαρά, ερυθρά, παρωτίδα (και για ηπατίτιδα στην Νέα Καβάλα) βρίσκεται σε εξέλιξη.
      Οι υπεύθυνοι καθησύχασαν τους ανήσυχους γονείς  των μαθητών λέγοντας   ότι τα προσφυγόπουλα είναι εμβολιασμένα.  Πρόκειται για προφανέστατο ψέμα. Όμως τα ψέματα δεν θωρακίζουν την δημόσια υγεία ούτε ενισχύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος.

πηγή:http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs104/en/

Πρόσθετες Πληροφορίες

  • Υπότιτλος: ΤΑ ΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ