Η επιλογή του κτιρίου αυτού για τη στέγαση του Μουσείου των Βαλκανικών Πολέμων δεν ήταν βέβαια τυχαία. Στο κτίριο αυτό εγκαταστάθηκε το Γενικό Στρατηγείο το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου 1912 ερχόμενο από τα Γιαννιτσά και το Άδενδρο και παρέμεινε έως τα χαράματα της 27ης Οκτωβρίου.
Οι τρεις αυτές ημέρες υπήρξαν καθοριστικές για την έκβαση του πολέμου, αλλά και γενικότερα για την τύχη της Μακεδονίας.
Εκεί χαράχτηκαν τα τελικά επιτελικά σχέδια που οδήγησαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στον χώρο αυτό έγιναν οι διαπραγματεύσεις µε τους Τούρκους και μεταδόθηκε η χαρμόσυνη είδηση.
Εκεί μέσα και οι τοίχοι έχουν ιστορία, ενώ πολλά αντικείμενα αποπνέουν κάτι από τη μεγαλειώδη ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών.
Όταν στις 5 Οκτωβρίου του 1912 η Ελλάδα, κήρυξε επίσημα τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κανείς, ούτε οι πλέον αισιόδοξοι, δεν ανέμεναν την ταχεία κατάρρευση του τουρκικού στρατού και τη μεγαλειώδη προέλαση των Ελλήνων στρατιωτών.
Ελασσόνα, Σαραντάπορο, Σέρβια, Κοζάνη, Βέροια, Νάουσα, Κατερίνη, η µια μετά την άλλη οι μακεδονικές πόλεις υποδέχονταν τον ελευθερωτή ελληνικό στρατό.
Έσχατη γραμμή αμύνης των Τούρκων στάθηκε η ιερή για τους Τούρκους πόλη των Γιαννιτσών, η οποία σε µία επική μάχη στις 19 και 20 Οκτωβρίου απελευθερώθηκε και αυτή.
Ο δρόμος για τη Θεσσαλονίκη έδειχνε πλέον ορθάνοικτος, αλλά από τη µια οι κακές καιρικές συνθήκες και από την άλλη η φυσιολογική κούραση δημιουργούσαν προσκόμματα και διλήμματα στην κίνηση των ελληνικών Μεραρχιών.
Ταυτόχρονα οι ειδήσεις που έφταναν από το στρατόπεδο των συµµάχων µας, σε εκείνο τον πόλεμο, Βουλγάρων, φανέρωναν πως οι Βούλγαροι αξιωματικοί σχεδίαζαν την, µε κάθε µέσο, κατάληψη της Θεσσαλονίκης πριν από τον ελληνικό στρατό.
Οι στιγμές ήταν κρίσιμες, αλλά η πατρίδα µας ευτύχησε να έχει την περίοδο εκείνη άξια πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.
Με συντονισμένες ενέργειες του Μηχανικού επετεύχθη μέσα σε µια νύχτα η διάβαση του Αξιού ποταμού. Ο δρόμος για τη Θεσσαλονίκη ήταν πλέον ορθάνοιχτος.
Τους έδωσε μάλιστα διορία έως την 6η πρωινή της 26ης Οκτωβρίου.
Τα χαράματα της 26ης Οκτωβρίου η τουρκική αντιπροσωπεία επέστρεψε εκ νέου θέτοντας ως νέο όρο την διατήρηση 5.000 τυφεκίων για τις ανάγκες των νεοσύλλεκτων του τουρκικού στρατού.
Ο Διάδοχος οργισμένος απέρριψε και πάλι τα αιτήματα των Τούρκων δίνοντας τους αυτή τη φορά δίωρη προθεσμία για να απαντήσουν.
Επειδή όμως ο χρόνος πέρασε χωρίς να φτάσει καμία τουρκική απάντηση, το Επιτελείο εξέδωσε επείγουσα διαταγή προς τις ελληνικές Μεραρχίες για άμεση κατάληψη της Θεσσαλονίκης.
Τελικά στις 2 το µεσηµέρι της 26ης Οκτωβρίου 1912, ανήμερα του πολιούχου της πόλης Αγίου Δημητρίου, η τουρκική αντιπροσωπεία επέστρεψε για τρίτη φορά στο κτίριο αυτό και έκανε γνωστό πως ο Ταξίν Πασάς είχε δεχτεί να παραδώσει άνευ όρων την Θεσσαλονίκη.
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης είχε βαθύτατα συμβολικό χαρακτήρα.
Πραγματικά, µε συντονισμένες και γενναίες ενέργειες τόσο η Στρατιά Μακεδονίας όσο και η Στρατιά Ηπείρου απελευθέρωσαν το χειμώνα του 1912-13 την Ήπειρο, τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, καθώς και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίο.
Ο Ελληνικός στρατός για µια ακόμη φορά κλήθηκε να προασπίσει τα πατρώα εδάφη. Εξορμώντας αστραπιαία από την Κεντρική Μακεδονία κατάφερε συντριπτικά πλήγματα σε βάρος του Βουλγαρικού στρατού.
Οι μάχες, του Κιλκίς – Λαχανά και της Δοϊράνης, η διάβαση των στενών της Κρέσνας στο Βουλγαρικό έδαφος και η συντριβή του Βουλγαρικού στρατού στη μάχη του Σιμπιλή προσέθεσαν στην ελληνική ιστορία και νέες σελίδες δόξας.
Το σπουδαιότερο κέρδος όμως ήταν η επίτευξη της εθνικής ομοψυχίας και η αποκατάσταση της εθνικής υπερηφάνειας.
Σε ότι αφορά το Μουσείο των Βαλκανικών Πολέμων «ΤΟΨΙΝ», χώρος είναι επισκέψιμος για το κοινό, στις ώρες λειτουργίας του. Υπεύθυνο είναι το Συγκρότημα Στρατηγικών Μεταφορών (Σ.Σ.Μ.) με έδρα τη Χαλκηδόνα.
Στο χωριό Γέφυρα "ΤΟΨΙΝ" Θεσσαλονίκης, αγοράστηκε μια ιστορική έπαυλη από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας το 1999 για να αξιοποιηθεί ως Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων.
Η επιλογή του κτιρίου αυτού για τη στέγαση του Μουσείου των Βαλκανικών Πολέμων δεν ήταν βέβαια τυχαία. Στο κτίριο αυτό εγκαταστάθηκε το Γενικό Στρατηγείο το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου 1912 ερχόμενο από τα Γιαννιτσά και το Άδενδρο και παρέμεινε έως τα χαράματα της 27ης Οκτωβρίου.
Κι όμως ο ελληνικός στρατός µε επικεφαλής τον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο και µε Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο πέτυχε σε είκοσι µόνο ημέρες αυτό που λίγα χρόνια νωρίτερα φάνταζε ως όνειρο, δηλαδή την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
Υπό το βάρος των εξελίξεων αυτών το µεσηµέρι της 25ης Οκτωβρίου αντιπροσωπεία του Τούρκου διοικητή της Θεσσαλονίκης Χασάν Ταξίν πασά, συνοδευμένη από τους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων έφτασε σιδηροδρομικώς στο κτίριο αυτό για να διαπραγματευτεί µε τον Διάδοχο την παράδοση της Θεσσαλονίκης.
Οι Τούρκοι έθεσαν ως όρο την παραμονή του τουρκικού στρατού στην περιοχή του Καραµπουρνού έως το τέλος του πολέμου, αλλά ο Διάδοχος απέρριψε το αίτημά τους αξιώνοντας την άνευ όρων παράδοση των Τούρκων στρατιωτών.
Τελικά στις 2 το µεσηµέρι της 26ης Οκτωβρίου 1912, ανήμερα του πολιούχου της πόλης Αγίου Δημητρίου, η τουρκική αντιπροσωπεία επέστρεψε για τρίτη φορά στο κτίριο αυτό και έκανε γνωστό πως ο Ταξίν Πασάς είχε δεχτεί να παραδώσει άνευ όρων την Θεσσαλονίκη.
Η σύγκρουση τελικά αποφεύχθηκε µε τη συγκατάθεση της τουρκικής ηγεσίας για την χωρίς όρους παράδοση, σύμφωνα µε το πρωτόκολλο που υπογράφηκε, παραδόθηκαν συνολικά 25.000 στρατιώτες και 1.000 περίπου αξιωματικοί.
Η είσοδος του ελληνικού στρατού στο προπύργιο του Ελληνισμού αναπτέρωσε το ηθικό των απανταχού Ελλήνων και έδειξε ξεκάθαρα πως, παρά τις επιβουλές των γειτονικών κρατών, η Μακεδονία επρόκειτο τελικά να περιέλθει την Ελλάδα.
Η συνθήκη του Λονδίνου το Μάιο του 1913 τερμάτισε προσωρινά τις εχθροπραξίες του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου και πιστοποίησε και τυπικά την ήττα των Οθωμανών και την αποχώρησή τους από τη Βαλκανική Χερσόνησο.
Αλλά οι έριδες των βαλκανικών κρατών συνεχίσθηκαν, πρωταγωνίστησε η Βουλγαρία, η οποία εντελώς απροειδοποίητα κήρυξε τον Ιούνιο του 1913 τον πόλεμο ενάντια στους παλαιούς συµµάχους της, την Ελλάδα και τη Σερβία.
Τελικά η συνθήκη του Βουκουρεστίου, τον Ιούλιο του 1913, τερμάτισε τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο επικυρώνοντας τις ελληνικές επιτυχίες.
Στην Ελλάδα περιήλθαν και τυπικά η Ήπειρος, η Μακεδονία έως τον ποταμό Νέστο, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και η Κρήτη.
Η επιφάνεια του Ελληνικού κράτους σχεδόν διπλασιάσθηκε, ενώ οι κάτοικοι του από 2.631952 ανήλθαν σε 4.718221.
Στην έπαυλη ο επισκέπτης μπορεί να αισθανθεί τις συγκλονιστικές στιγμές του 1912 -13, αγγίζοντας την ιστορία μέσα από τα παλιά έπιπλα τους πίνακες, τα ξίφη τα παράσημα, τα όπλα, τις σάλπιγγες και τα άλλα κειμήλια των Βαλκανικών Πολέμων του Ελληνικού, Τουρκικού, Βουλγαρικού, Σερβικού, Μαυροβούνιου και Ρουμανικού Στρατού.
