Σάββατο, 27 Απριλίου 2024, 1:25:42 πμ
Κυριακή, 17 Οκτωβρίου 2021 21:19

Αγνωστες Μάχες της Επανάστασης του 1821: Η Μάχη της Γράνας

Του Νίκου Κουζίνη.

Η μάχη της Γράνας εντάσσεται στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου Κολοκοτρώνη για την κατάκτηση της Τριπολιτσάς, δηλ. για κτύπημα του εχθρού «στο κεφάλι», δεδομένου ότι η πόλη αυτή ήταν το διοικητικό κέντρο των κατακτητών και η έδρα του πασά της Πελοποννήσου.

Ο στρατηγικός αυτός στόχος άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή αμέσως μετά την έκρηξη της Επανάστασης. Αυτός ήταν ο λόγος που από την πρώτη στιγμή τα διάφορα «ορδιά» (στρατόπεδα) που δημιουργήθηκαν πήραν θέση γύρω από την Τριπολιτσά, ώστε να περισφίγγουν την πόλη και να δυσκολεύουν την έξοδο των πολιορκημένων. Ιδιαίτερα μετά τις νίκες στο Λεβίδι, στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και στα Δολιανά, ο κλοιός γύρω από την πόλη άρχισε να γίνεται ασφυχτικότερος.
Φαίνεται ότι αφορμή για τη κατασκευή της γράνας στάθηκε η φήμη ότι ο πλούσιος άρχοντας Κιαμίλμπεης με 500 συντρόφους σκόπευε να μεταβεί στην Κόρινθο περνώντας από το Μύτικα, το στενό που υπάρχει στα βόρεια της Τριπολιτσάς, στο δρόμο προς Κάψια και Λεβίδι. Η απόσταση από τον Μύτικα μέχρι την απέναντι πλευρά, την Καπνίστρα, είναι περίπου ένα μίλι. Εκρίθη λοιπόν ότι αν μπορούσε να σκαφτεί μία τάφρος από τον Μύτικα μέχρι την Καπνίστρα, θα αποτελούσε ένα χρήσιμο αμυντικό οχύρωμα προς απόκρουση της εξόδου του Κιαμίλμπεη. Πράγματι, αφού εδόθησαν οι απαραίτητες οδηγίες, οι χωρικοί των γύρω χωριών με τσάπες και κασμάδες κατάφεραν μέσα σε τρεις τέσσερες ημέρες να σκάψουν ένα μικρού βάθους και πλάτους χαντάκι από τη μια άκρη του στενού μέχρι την άλλη.
Την νύχτα της 29 Ιουλίου 1821 μερικοί Τούρκοι βγήκαν από την Τριπολιτσά για συγκέντρωση ζωοτροφών. Είδαν υπό το σεληνόφως το σκαμμένο χαντάκι και άρχισαν να περιγελούν τους Έλληνες: «Οι ανόητοι γκιαούρηδες, ακόμα δεν ελευθερώθηκαν και χωρίζουν τα σύνορα»! Από εκεί περνούσαν οι Τούρκοι που έβγαιναν από το κάστρο της Τρίπολης και πήγαιναν για πλιάτσικο στα γύρω χωριά των καταφρονεμένων ραγιάδων! Επίσης περνούσαν και πολλοί Τούρκοι από την περιφέρεια και έμπαιναν στο κάστρο για περισσότερη ασφάλεια. Που να ‘ξεραν τι τους περίμενε!
Εδώ ο αρχηγός των πολιορκητών Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εφάρμοσε στρατήγημα που είχε αποτέλεσμα τη μεγάλη νίκη των Ελλήνων. Με εντολή του οι Έλληνες άνοιξαν ένα όρυγμα, μια γράνα που δεν είχε μεγάλο βάθος και πλάτος, από το Μύτικα μέχρι την Καπνίστρα, εκτός από ένα κομμάτι πενήντα μέτρων περίπου και αυτό δεν το έσκαψαν σκόπιμα.
Στο τέλος Ιουλίου οι Τούρκοι, πεζοί και καβαλαραίοι με αρχηγό τον ίδιο τον Κεχαγιάμπεη βγήκαν από την Τρίπολη για πλιάτσικο στα γύρω χωριά (εφόδια για να ζήσουν), αφού πέρασαν από το μικρό άσκαφτο μέρος, δίπλα από τη γράνα.
Όμως καθ΄ οδόν χωρίστηκαν σε δύο ισοδύναμα τμήματα και άλλαξαν κατεύθυνση. Το ένα τμήμα θα πήγαινε στου Λουκά για λαφυραγωγία, το άλλο θα πέρναγε από το στενό Καπνίστρας-Μύτικα και θα πήγαινε κι αυτό προς την ίδια κατεύθυνση από άλλο δρόμο. Τους πεζούς και το ιππικό ακολουθούσαν γύρω στα 600 υποζύγια για να κουβαλήσουν τα λάφυρα.
Μετά από λίγες ημέρες, στις 10 Αυγούστου επέστρεψαν με πλούσιο πλιατσικολόγημα! Ο Κολοκοτρώνης στο μεταξύ είχε οχυρώσει επαναστάτες μέσα στη γράνα οι οποίοι έκοψαν το δρόμο στους Τούρκους. Επειδή όμως ήσαν λίγοι, κατάφεραν να προσπεράσουν περίπου τριακόσιοι Τούρκοι καβαλαραίοι. Ο Κολοκοτρώνης ενίσχυσε τη δύναμη των Ελλήνων στη γράνα οι οποίοι σε διάταξη  «πλάτη με πλάτη»  ή όπως περιγράφουν οι ιστορικοί,  «αντίνωτοι», ντουφέκιζαν κατά το ένα μέρος τους τριακόσιους καβαλαραίους που είχαν περάσει τη γράνα και από το αντίθετο μέρος τους χίλιους καβαλαραίους που είχαν μείνει πίσω. «Δίζυγον πυρ» λέει ο Φωτάκος αυτή τη διάταξη των πολεμιστών στη «Μάχη της Γράνας». Οι ντόπιοι όπως τους αρέσει να διηγούνται, λένε πως ο Κολοκοτρώνης από ένα καταράχι στο Μύτικα, κατηύθυνε τους πολεμιστές φωνάζοντας: «Έλληνεεες, κώλο με κώλοοο»!
Τότε ο Γέρος του Μωριά έκανε μια ψευτοεπίθεση στην Τριπολιτσά, δηλαδή εφάρμοσε ένα ακόμη στρατήγημα. Οι χίλιοι Τούρκοι μαχητές καβαλαραίοι και οι πεζούρα με τα εκατοντάδες φορτωμένα με το πλιατσικολόγημα μουλάρια κι άλλα ζωντανά, πανικόβλητοι στην προσπάθειά τους να πάνε σύντομα στη Τριπολιτσά, προσπάθησαν να περάσουν από το άσκαφτο στενό μέρος δίπλα από τη γράνα. Φράκαραν όμως στο στένωμα και πολλοί έπεσαν στη γράνα, στους Έλληνες με αποτέλεσμα να υποστούν συμφορά, πανωλεθρία με εκατοντάδες νεκρούς!