Σύμφωνα με τον David Kessler (ειδικό σε θέματα πένθους και συγγραφέα μαζί με την Elisabeth Kübler Ross του“on grief and grieving»), ο άνθρωπος πριν ή μετά από κάθε απώλεια, περνάει από 6 στάδια πένθους. Στην δύσκολη παρούσα συγκυρία πανδημίας με τον ιό (COVID-19), μιλάμε για απώλεια ή φόβο επερχόμενης απώλειας: της υγείας (δικής μας ή άλλων ανθρώπων), της ζωής (δικής μας ή άλλων ανθρώπων), της κανονικότητας, της αίσθησης ασφάλειας, βεβαιότητας, ελέγχου κτλ. Το πρωτόγονο μυαλό μας, μας λέει πως μια καταιγίδα έρχεται και προκαταβολικά πενθεί. Το να αναγνωρίσουμε ότι πενθούμε, να ονοματίσουμε τα αρνητικά συναισθήματα ευαλωτότητάς μας, που μοιάζουν με αυτά που αισθανόμασταν ως παιδιά σε έναν απρόβλεπτο κόσμο, που δεν ελέγχαμε, και να αφεθούμε να τα νιώσουμε, σημαίνει πως προχωράμε με ενήλικο και ώριμο τρόπο στα στάδια επούλωσής τους. Αντιθέτως εσφαλμένα πιστεύουμε πως αν τα αποφύγουμε, αυτά από μόνα τους θα ξεχαστούν. Παρακάτω ακολουθούν τα στάδια του πένθους, δεν σημαίνει παραταύτα, ότι όλοι περνούν υποχρεωτικά από όλα αυτά, αλλά ούτε κι ότι τα περνούν διαδοχικά, με τη σειρά:
1ο ΣΤΑΔΙΟ: ΆΡΝΗΣΗ: «Αυτός ο ιός δεν θα με επηρεάσει»
Είναι το πρώτο στάδιο πένθους, όπου το άτομο επιστρατεύει μια ψυχολογική άμυνα προκειμένου να προστατευτεί από τον πόνο και το άγχος της οδυνηρής πραγματικότητας.
2ο ΣΤΑΔΙΟ: ΘΥΜΟΣ: «Αυτός ο ιός με κάνει να μένω σπίτι υποχρεωτικά και να στερούμαι τις δραστηριότητές μου!»
Το άτομο θυμώνει όταν συνειδητοποιεί το άδικο της οδυνηρής πραγματικότητας. Πονάει, νιώθει ευάλωτο, προδομένο, όμως ο ψυχικός πόνος δεν είναι εύκολο να γίνει κατανοητός. Έτσι θυμώνει, προσπαθώντας να βρει ποιος έχει την ευθύνη.
3Ο ΣΤΑΔΙΟ: ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ/ΠΑΖΑΡΕΜΑ: «Οκ, θα κάτσω 2 βδομάδες ή έναν μήνα σπίτι, αλλά μετά όλα θα αρχίσουν να βελτιώνονται, σωστά;»
Το άτομο αρχίζει να αναρωτιέται τί θα μπορούσε να αλλάξει για να αποτρέψει την δυσάρεστη έκβαση. Δοκιμάζει τα πάντα.
4Ο ΣΤΑΔΙΟ: ΛΥΠΗ: «Δεν ξέρω τελικά πότε όλο αυτό θα τελειώσει, τρώω συνέχεια»
Το άτομο αρχίζει και συνειδητοποιεί τη μονιμότητα της οδυνηρής πραγματικότητας κι έρχεται σε επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Συνήθεις σκέψεις είναι παρόμοιες με αυτές ενός μικρού παιδιού «είμαι μόνος, ευάλωτος, χωρίς έλπιδα για το μέλλον, το οποίο φοβάμαι γιατί είναι αβέβαιο και ανασφαλές, δεν θα μπορέσω να χαρώ ξανά πράγματα που χαιρόμουν. Έχω υπαρξιακό άγχος. Νιώθω ανηδονία, σα να μου πήραν το οξυγόνο, κατάθλιψη, είμαι ευσυγκίνητος, έχω διαταραχές ύπνου, όρεξης με ανορεκτικές ή βουλιμικές τάσεις, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, προσοχής. Με βοηθάει η παρηγοριά από φίλους»
5Ο ΣΤΑΔΙΟ:ΑΠΟΔΟΧΗ: «Μου συμβαίνει, δεν μπορώ να το αλλάξω, πρέπει να προσαρμοστώ, να δω τί μπορώ να κάνω, τί να ελέγξω στην καθημερινότητά μου παρά την χαοτική πραγματικότητα αυτό το διάστημα, να κάνω ένα πρόγραμμα και να έχω έναν μικρό στόχο, ένα κίνητρο για την κάθε μέρα μου στο σπίτι (πνευματικό, συναισθηματικό, οικογενειακό, σχέσεων, εργασιακό, φυσικής κατάστασης). Πχ. να διαβάσω βιβλία που ήθελα καιρό, να κάνω δραστηριότητες για να δεθώ με το παιδί μου, να μιλήσω μέσω ίντερνετ για να δεθώ με φίλους μου, να κάνω πιο προσεκτική διατροφή κτλ».
Το άτομο δεν τρέφει ελπίδες ότι μπορεί να αλλάξει κάτι. Αποφασίζει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να συνεχίσει να ζει. Πνευματικά και Σωματικά ανακτά δυνάμεις
6ο ΣΤΑΔΙΟ: ΝΟΗΜΑ: «Τί διδάχτηκα και τί υπαρξιακό νόημα έβγαλα από αυτή την «καταιγίδα»; Κοίταξα μέσα μου; Τί έχει σημασία στη ζωή μου; Δεσμός με εαυτό μου και με ανθρώπους γύρω μου;»
Το άτομο ψάχνει απαντήσεις, μεταμορφώνει το πένθος και τη σκιά του θανάτου σε ευκαιρία για ζωή.
ΠΗΓΗ: SCOTT BERINATO, David Kessler , Harvard Business Review
