Παρασκευή, 26 Απριλίου 2024, 12:13:11 μμ
Κυριακή, 21 Μαρτίου 2021 15:20

Έτος 1822: Η Ανάσταση της Ελλάδας!

Γράφει ο Παναγιώτης Αδάμος.

Η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε, βέβαια, το 1821. Η χρονιά, όμως, κατά την οποία τέθηκαν τα πραγματικά θεμέλια της ελληνικής ανεξαρτησίας είναι, κατά τη γνώμη μου, η επόμενη, το 1822. Κι αυτό διότι τότε σημειώθηκαν τέσσερα κρίσιμα γεγονότα που άνοιξαν τον δρόμο για την επιτυχή έκβαση της Επανάστασης.


1.    Το σπουδαιότερο από τα γεγονότα αυτά είναι η απόκρουση του οθωμανικού στρατού που, με επικεφαλής τον Δράμαλη Πασά, επιχείρησε να καταστείλει την Επανάσταση το καλοκαίρι εκείνου του έτους. Οι δυνάμεις του Δράμαλη ήσαν, από αριθμητική άποψη, η σημαντικότερη προσπάθεια του Σουλτάνου να καταπνίξει την ελληνική εξέγερση. Η στρατιωτική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη, το θάρρος των απλών μαχητών και η παλλαϊκή συμμετοχή των κατοίκων της Πελοποννήσου στην υποστήριξη της πολεμικής προσπάθειας, είχαν ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη επιτυχία της Επανάστασης στο πεδίο της μάχης (Δερβενάκια, Ιούλιος 1822). Το τουρκικό εκστρατευτικό σώμα εξοντώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Ο ίδιος ο Δράμαλης, που θεωρείτο ένας από τους σημαντικότερους στρατιωτικούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, μαζί με τα υπολείμματα του στρατού του, αποκλείστηκε από τους νικητές στην Κόρινθο και πέθανε εκεί μετά από τρεις μήνες, από τύφο ή εγκεφαλική συμφόρηση (οι πηγές διαφωνούν). Αυτή η σπουδαία νίκη προκάλεσε κατάπληξη στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις της εποχής και, το σημαντικότερο: ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Τζωρτζ Κάνιγκ, αντιλαμβανόμενος την αδυναμία των Τούρκων να καταστείλουν την Επανάσταση, πραγματοποίησε την πρώτη στροφή ευρωπαϊκής κυβέρνησης υπέρ των Ελλήνων! Το παράδειγμά του παρέσυρε και τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ρωσίας, οι ηγεσίες των οποίων ανησύχησαν από το ενδεχόμενο να αποκτήσουν οι Άγγλοι μονοπωλιακή επιρροή στον ελληνικό χώρο.
2.      Έναν μήνα πριν την παραπάνω νίκη στα Δερβενάκια, τον Ιούνιο του 1822, ο Κωνσταντίνος Κανάρης πραγματοποίησε το μεγάλο του κατόρθωμα: ανατίναξε, στο λιμάνι της Χίου, τη ναυαρχίδα του οθωμανικού στόλου, σκοτώνοντας, με αυτό το χτύπημα, και το ναύαρχο Καρά Αλή. Τα αποτελέσματα ήταν κρίσιμα: ο ‘’αποκεφαλισμένος’’ οθωμανικός στόλος, υπό την επήρεια του σοκ, δεν τόλμησε να πλεύσει τις επόμενες εβδομάδες προς την Πελοπόννησο προκειμένου να εφοδιάσει τον Δράμαλη με τρόφιμα, όπως προέβλεπε το αρχικό τουρκικό σχέδιο. Αυτό στάθηκε μία από τις αιτίες της  ήττας του τουρκικού στρατού, καθώς ο Κολοκοτρώνης είχε εφαρμόσει την τακτική της ‘’καμένης γης’’, με αποτέλεσμα οι δυνάμεις του Δράμαλη να υποφέρουν από μεγάλες ελλείψεις πριν την οριστική τους ήττα στα Δερβενάκια. Ο Κολοκοτρώνης και ο Κανάρης, χωρίς κανέναν συντονισμό ή συνεννόηση μεταξύ τους, είχαν κατορθώσει να συνδυάσουν τις κατάλληλες ενέργειες ώστε να ‘’βραχυκυκλώσουν’’ τις επιχειρήσεις των οθωμανικών δυνάμεων σε στεριά και θάλασσα και να σώσουν την Επανάσταση.
3.      Στις 30 Νοεμβρίου-πάντα στα 1822-αυτοκτονεί ο Χουρσίτ Πασάς. Ο εν λόγω αξιωματούχος είχε καταστείλει την εξέγερση του Αλή Πασά λίγους μήνες πριν, καθώς και την εξέγερση των Σέρβων στα 1809. Θεωρείτο ο κορυφαίος στρατηγός της αυτοκρατορίας εκείνη τη στιγμή. Οι πηγές δεν συμφωνούν για τις αιτίες της αυτοκτονίας του (άλλες αναφέρουν μεγάλα ψυχολογικά προβλήματα και άλλες θεωρούν ότι είχε μπει στο στόχαστρο του Σουλτάνου με την κατηγορία ότι είχε καταχρασθεί τους θησαυρούς του ηττημένου Αλή, κάτι που τον οδήγησε να δώσει τέλος στη ζωή του προκειμένου να αποφύγει τα βασανιστήρια και την εκτέλεση). Όπως και να’ χει, η αυτοκτονία του ήταν ένα ευτυχές για την Επανάσταση γεγονός, διότι, σύμφωνα με τις διαδόσεις που κυκλοφορούσαν, ο ικανότατος Χουρσίτ προοριζόταν να τεθεί επικεφαλής της επόμενης προσπάθειας καταστολής της. Ακόμη κι αν αυτό δεν γινόταν άμεσα, είναι μάλλον βέβαιο ότι ο Χουρσίτ, αν ζούσε, θα αξιοποιείτο κάποια στιγμή εναντίον των Ελλήνων.
Στα τέλη, λοιπόν, του 1822, οι επαναστάτες είχαν κατορθώσει να διαλύσουν μια μεγάλη οθωμανική στρατιά (Δερβενάκια) και να σκοτώσουν δύο κορυφαίους αξιωματούχους της αυτοκρατορίας (τον Δράμαλη Πασά και το ναύαρχο του τουρκικού στόλου Καρά Αλή). Η δε αυτοκτονία του Χουρσίτ τούς απάλλασσε από έναν πολύ επικίνδυνο αντίπαλο.
4.      Το τέταρτο και εξίσου κρίσιμο γεγονός είναι η κήρυξη πολέμου, το φθινόπωρο του 1822, μεταξύ οθωμανικής αυτοκρατορίας και Περσίας. Αυτός ο πόλεμος δέσμευσε σημαντικές τουρκικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα, τα επόμενα δύο χρόνια (1823 και 1824) να μην μπορέσει ο Σουλτάνος να στείλει εναντίον των Ελλήνων μεγάλες αριθμητικά δυνάμεις, ανάλογες εκείνων που είχε στείλει με τον Δράμαλη.
Έτσι, το 1822 αποδείχτηκε έτος-σταθμός στην πορεία για την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Παρατηρούμε, σχετικά με τα παραπάνω γεγονότα, ότι τα δύο εξ αυτών οφείλονταν σε ελληνικές προσπάθειες (η νίκη στα Δερβενάκια και η ανατίναξη της ναυαρχίδας του οθωμανικού στόλου), ενώ τα άλλα δύο (η αυτοκτονία του Χουρσίτ και η κήρυξη του τουρκο-περσικού πολέμου) ήσαν, απλά, ευνοϊκές για τους Έλληνες εξελίξεις. Όμως, ως γνωστόν, η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς. Καμία ευτυχής συγκυρία δεν θα είχε νόημα ή σημασία, αν οι Έλληνες δεν είχαν τολμήσει, τον Μάρτιο του 1821 να ξεκινήσουν την Επανάσταση.