Το σχολείο ως κοινωνικό υποσύστημα επιτελεί πολυσήμαντους ρόλους. Επηρεάζεται στη λειτουργία του από την πολυπλοκότητα και τη ρευστότητα των κοινωνικών και οικονομικών δομών. Γίνεται έτσι πολυλειτουργικό. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή γνώσης, αλλά εξακτινώνει τη λειτουργία του σε ποικίλες τυπικές και άτυπες δραστηριότητες και προσπαθεί να είναι επαρκώς προετοιμασμένο, για να αντιμετωπίζει τη νέα πραγματικότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Προκειμένου το σημερινό σχολείο να δικαιώνει τον πολυλειτουργικό του ρόλο, απαιτείται σε κάθε σχολική μονάδα, που διακρίνεται για την ομαδική – συλλογική προσπάθεια: α) εκπαιδευτικός σχεδιασμός των στόχων της σ’ ένα βάθος χρόνου που αναφέρονται στους γενικότερους θεσμοθετημένους σκοπούς της εκπαίδευσης και β) ο εκπαιδευτικός προγραμματισμός των στόχων και των μέσων που καθορίζονται με σαφήνεια για την εκτέλεση και επιτυχία της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δηλαδή της μάθησης, της αγωγής των μαθητών και της κοινωνικοποίησής τους.
Συνεπώς, σχεδιασμός και προγραμματισμός δεν είναι έννοιες ταυτόσημες. Καθορίζουν την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η σχολική μονάδα, ώστε να μην υπάρχουν ασάφειες στην κατανομή αρμοδιοτήτων των φορέων της εκπαίδευσης, Περιφερειακού Διευθυντή Π.Ε. – Δ.Ε., Σχολικών Συμβούλων, Διευθυντών Δ.Ε., Προϊσταμένων Γραφείων, Διευθυντών σχολικών μονάδων, Συλλόγου Διδασκόντων, Μαθητικών Κοινοτήτων, Συλλόγου Γονέων – Κηδεμόνων, Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ο σχεδιασμός – Προγραμματισμός της σχολικής μονάδας δεν είναι στρατηγικός -αυτός ανήκει στον τυπικό φορέα της εκπαίδευσης, το Υπουργείο Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων- είναι λειτουργικός και αφορά στην εσωτερική λειτουργία του Σχολείου και επικεντρώνεται στην πραγματοποίηση των λεπτομερειών του στρατηγικού προγραμματισμού.