Ο εορτασμός της ημέρας αυτής έχει σκοπό να υπενθυμίζει στον πολίτη τη σπουδαιότητα, που έχει ο αγώνας για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθεροτυπίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου. Αυτή η εορτή καθιερώθηκε με σχετική πρωτοβουλία, που πήρε η «Παγκόσμια Ένωση Εφημερίδων» το έτος 1993. Αυτή η καθιέρωση υπενθύμισε και ανάδειξε περισσότερο τη Διακήρυξη του Βίντχουκ, που ήταν μια έκκληση για την ελευθερία του Τύπου, που είχαν υπογράψει Αφρικανοί δημοσιογράφοι το 1991, για ανεξάρτητα, ελεύθερα και πλουραλιστικά Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως. Ας σημειωθεί εδώ ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελευθερίας της εκφράσεως και της ελευθερίας του Τύπου κατοχυρώνονται από το άρθρο 19 της «Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, του Ο.Η.Ε., αλλά και από το Σύνταγμα της Ελλάδας.
Το άρθρο 19 της Διακήρυξης του Ο.Η.Ε.
Το άρθρο 19 της άνω διακήρυξης του ΟΗΕ περιλαμβάνει τα εξής: «Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες, για τις γνώμες του και το δικαίωμα να συζητήσει και να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης και από όλον τον κόσμο». Χωρίς αυτά τα δύο βασικά δημοκρατικά δικαιώματα το Δημοκρατικό Πολίτευμα μένει κενό περιεχομένου, ακυρώνεται και ουσιαστικά αυτοκαταργείται. Για να διατηρηθεί η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία του Τύπου διεξάγεται μεγάλος αγώνας. Τα στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα από μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι αποκαλυπτικά. Με αφορμή την εορτή της «Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερία του Τύπου» η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε πλήθος επιθέσεων εναντίον δημοσιογράφων σ’ όλο τον κόσμο.
Η Διακήρυξη του Βίντχουκ
Το Βίντχουκ είναι μια ανεπτυγμένη πόλη της Αφρικής και πρωτεύουσα του κράτους Ναμίμπια. Σ’ αυτήν την πόλη συγκεντρώθηκαν το έτος 1991 οι Αφρικανοί δημοσιογράφοι με πρωτοβουλία της UNESCO. Αυτοί οι δημοσιογράφοι συνέταξαν και υπέγραψαν την 3η Μαίου 1991 μια Διακήρυξη ήτοι τη Διακήρυξη του Βίντχουκ, για την ανάπτυξη μιας ελεύθερης, ανεξάρτητης και πλουραλιστικής δημοσιογραφίας. Η διαδικασία για τη σύνταξη της εν λόγω Διακηρύξεως διήρκησε πέντε μέρες με τελευταία την 3η Μαίου. Αυτή, λοιπόν η ημερομηνία, καθιερώθηκε το 1993 ως η «Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας». Η Διακήρυξη συντάχθηκε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, δηλαδή σε μια περίοδο όπου «οι αφρικανικές συγκρούσεις και ο ψυχρός πόλεμος, υπονόμευαν πολλά από τα δημοκρατικά θεμέλια, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης και πληροφόρησης.
Επιθέσεις κατά δημοσιογράφων:
Όπως μας πληροφορεί η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων ΙFJ μόνον το έτος 2016 σκοτώθηκαν σ’ όλο τον κόσμο συνολικά 23 δημοσιογράφοι κατά τη διάρκεια των επαγγελματικών τους καθηκόντων. Οι δημοσιογράφοι αυτοί, λέγει η ΙFJ, σκοτώθηκαν τόσο από διασταυρούμενα πυρά ΄’οσο και από στοχευμένες εκτελέσεις, σε 23 χώρες της Αφρικής της περιοχής Ασίας – Ειρηνικού, της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης και των περιοχών της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού κόσμου.
Κατά το A.P. Reuters AFR η τραγική δολοφονία δύο δημοσιογράφων των 2012 στην πόλη Χομς Συρίας, προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή. Αυτοί ήσαν η Αμερικανίδα ανταποκρίτρια της Αγγλικής Εφημερίδας Suday Times Μαρί Κόλβιν και ο Γάλλος φωτορεπόρτερ Ρεμί Σολίκ, οι οποίοι σκοτώθηκαν όταν μονάδα του συριακού στρατού έπληξε κτίριο στη συνοικία Μπάμπα Αικρ, στο κέντρο της πόλης. Κατά την ομολογία του Ομάρ Σακέρ αρχηγού της αντιπολίτευσης, οι εν λόγω δύο δημοσιογράφοι εκάλυπταν μαζί με άλλους την φοβερή αιματοχυσία στην πόλη Χόμς. Η Κόλβιν ήταν ευδιάκριτη και διεθνώς αναγνωρίσιμη από ένα κάλυπτρο που είχε στο αριστερό χέρι από τότε που είχε τραυματισθεί σοβαρά το 2001 στη Σρι Λάνκα, όπου βρέθηκε ανάμεσα σε σφοδρά διασταυρούμενα πυρά. Κατά το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου IIP με έδρα τη Βιέννη «το 2012 ήταν μια μαύρη χρονιά για τους δημοσιογράφους, καθώς 132 σκοτώθηκαν εν ώρα καθήκοντος¨. Λέγει: «Πρόκειται για το μεγαλύτερο αριθμό νεκρών δημοσιογράφων από τότε το IIP έχει ξεκινήσει να καταγράφει θανάτους δημοσιογράφων, δηλαδή από το 1997. Το προηγούμενο ρεκόρ είχε καταγραφεί το έτος 2009 με 110 νεκρούς δημοσιογράφους εκ των οποίων 32 στις Φιλιππίνες. Το 2011 έχασαν τη ζωή τους κατά παρόμοιο τρόπο 102 δημοσιογράφοι. Την ίδια εποχή στη Συρία σκοτώθηκαν από το κυβερνητικό στρατό 31 δημοσιογράφοι και 8 πληροφοριοδότες.
Επικίνδυνες χώρες για δημοσιογράφους:
Οι κατά παράδοσιν πιο επικίνδυνες χώρες για τους δημοσιογράφους είναι κυρίως το Πακιστάν, το Μεξικό και η Βραζιλία και μετά η Σομαλία. Άλλες επικίνδυνες χώρες είναι η Κολομβία και η Ονδούρα. Όσον αφορά τους περιορισμούς και τα εμπόδια στην ελευθερία του Τύπου κατά το IIP είναι η Κούβα, ο Ισημερινός, η Κίνα, το Νεπάλ, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Λευκορωσία, η Βρετανία και η Ελλάδα. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο με περίπου 70 φυλακισμένους δημοσιογράφους. Το 2021 περί τους 488 εκπροσώπους Τύπου, μεταξύ των οποίων 60 γυναίκες φυλακίσθηκαν, λόγω της εργασίας τους. Στη Λευκορωσία ο μπλόγκερ Σεργκέι Τυχανόφκι καταδικάσθηκε σε 18 ετών κάθειρξη από τον Λουκασένκο. Κατά την Γιέκς Τουρά –ου (DPA) ο Τζίν Λάι, εκδότης της καθολικής εφημερίδας Apple Daily, στο Χόνγκ – Κόνγκ γιόρτασε τα 74α γενέθλια του στη φυλακή. Το ίδιο και η Κινέζα Ζανγκ Ζαν γιατί τόλμησε να διερευνήσει το ξέσπασμα της πανδημία του κορωνοϊού, στην πόλη Βουχάν. Θύμα απαγωγής στο Μάλι έπεσε και ο Γάλλος δημοσιογράφος Ολιβιέ Ντυμπονά. Η οργάνωση «Peporter χωρίς Σύνορα» που ιδρύθηκε το 1985 και εδρεύει στο Παρίσι, έχει συγκεντρώσει πολυάριθμες περιπτώσεις θανάτου και απαγωγής δημοσιογράφων. Ξεχωριστή περίπτωση για την Ελλάδα αποτελεί η εν ψυχρώ δολοφονία στον Άλιμο έξω από το σπίτι του, του δημοσιογράφου Γεωργίου Καραϊβάζ, όπως γράφει ο Γιάννης Σουλιωτης την 11-4-2022. Η δολοφονία έγινε από δύο δράστες. Ο ένας φορούσε κράνος και ο άλλος κουκούλα. Οδηγούσαν μια μηχανή σκούτερ μάρκας Beverly και έχουν καταγραφείι από κάμερες ασφαλείας. Ακόμη το έγκλημα παραμένει ανεξιχνίαστο, παρά τις άοκνες προσπάθειες της ΕΛ.ΑΣ.
Κατά τον Sergiy Tomilenκο επικεφαλής της Ουκρανικής Ένωσης Δημοσιογράφων, τουλάχιστον πέντε άλλοι εργαζόμενοι στα Μ.Μ.Ε. έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής, στην Ουκρανία. Ακόμη ο Υevhehig Sakun Ουκρανός εικονολήπτης του LIVE TV, σκοτώθηκε την 1η Μαρτίου κατά τη διάρκεια επίθεσης με ρουκέτα στον τηλεοπτικό πύργο του Κιέβου. Ο Ουκρανός δημογράφος Victor Dedov, σκοτώθηκε στις 11 Μαρτίου στη Μαριούπολη μετά από βομβαρδισμό του διαμερίσματος του. Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Briht Renaud πυροβολήθηκε στο Irpin στις 14 Μαρτίου. Τέλος ο προαναφερθείς εικονολήπτης του Fox News o RierreZakegewki και η Ουκρανή δημοσιογράφος OleKesandra “Saslia” Kuvslyuova σκοτώθηκαν στις 14 Μαρτίου, κατά τη διάρκεια ενός ρεπορτάζ στην περιοχή της Horenka και δυστυχώς οι απώλειες συνεχίζονται. Σύμφωνα με δήλωση τhς διευθύντριας του IIP Άλισον Μπέθελ Μακεντζι, είναι απλά απίστευτο το ότι χάνονται τόσοι δημοσιογράφοι. Αληθεια είναι κρίμα και άδικο, εγκληματικό, αυτό που γίνεται εις βάρος των αγωνιστών της πληροφόρησης, η οποία είναι κοινωνικό αγαθό για την πολιτισμένη ανθρωπότητα. Το όλο θέμα είναι πολύ μεγάλο και δεν μπορεί να εξαντληθεί σ΄΄αυτό εδώ το άρθρο.
