Ήξερα και εγώ όπως όλοι οι απόφοιτοί των γυμνασίων ότι κατά την διάρκεια της επανάστασης κάτι «κακό» είχε συμβεί μεταξύ των αγωνιζομένων Ελλήνων. Τα σχολικά βιβλία πολύ λίγα μας έλεγαν γ ‘ αυτά, π.χ ο Μαυροκορδάτος τα έβαλε με τον Κολοκοτρώνη ή ότι οι πρόκριτοι τα έβαλαν με τους οπλαρχηγούς ,αλλά η εντύπωση που άφηναν τα γραφόμενα ήταν ότι δεν συνέβαινε και τίποτα τραγικό.
Ο εορτασμός των διακοσίων χρόνων από την ίδρυση του κράτους μας, έγινε αφορμή να διαβάσω και να ακούσω από ‘Έλληνες ιστορικούς, λεπτομέρειες για τα συμβάντα κατά την διάρκεια των, δύο εμφυλίων πολέμων, ενώ προσπαθούσε ο αγωνιζόμενος Ελληνας ν’ αποκτήσει επιτέλους κράτος, και «έφριξα» με τα διαδραματισθέντα κατά την διάρκεια αυτών των δύο εμφυλίων.
Η σφοδρότητα των συγκρούσεων και οι επιπτώσεις τους στον αγώνα για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού ξεκαθάρισαν την απορία μου γιατί ήταν απαραίτητη η επέμβαση των ευρωπαίων για να δημιουργηθεί το Ελληνικό Κράτος.
Οι διαμάχες μεταξύ των πρωταγωνιστών του αγώνα οδήγησαν την πανελλήνια εξέγερση στο χείλος της καταστροφής. Χωρίς την ναυμαχία του Ναυαρίνου δεν θα είχαμε Κράτος και εμείς θα είμασταν όπως οι Εβραίοι μέχρι το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, Έθνος χωρίς Κράτος.
Η διαμάχη για την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των μεν και των δε οδηγούσε τον αγώνα σ’ αποτυχία και ανάγκασε τους θαυμαστές των αρχαίων προγόνων μας ευρωπαίους να σπεύσουν για την διάσωση μας.
Το ότι έχουμε ιδιαίτερη τάση προς την εμφύλια διαμάχη από καταβολής της ύπαρξης μας ως Έλληνες είναι γνωστό ,και μια αναδρομή στο απώτερο και σύγχρονο παρελθόν θα μας το θυμίσει.
Το ερώτημα είναι: «τις πταίει»;
Είναι το γονίδιο υπεύθυνο ή μήπως η τάση που έχουν οι ιθύνοντες ν αναζητούν την λήθη και να μην κάνουν γνωστά στις νέες γενεές τα θλιβερά γεγονότα και τις αρνητικές επιπτώσεις που είχαν για την πορεία του έθνους μας αυτές οι διαμάχες;
Νομίζω ότι στα σχολεία θα πρέπει να τονίζεται πώς θα ήτανε ο ελληνισμός αν δεν υπήρχαν οι δύο εμφύλιοι του 1821, τι θα δημιουργούσαμε αν έλλειπε ο διχασμός της δεκαετίας του 1920, και τι θα είχαμε κερδίσει στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αν δεν υπήρχαν τα δύο στρατόπεδα στην διάρκεια της δεκαετίας του 1940.
Όταν τέτοια ζητήματα δεν εξηγούνται και δεν αναλύονται ξεχνιούνται και από τις νεότερες γενεές και δεν γίνονται συνειδητές οι αρνητικές επιπτώσεις. Το αποτέλεσμα τη επιδιωκόμενης λήθης είναι να επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη.
Για να δούμε τι γίνεται σήμερα. Η ανάμνηση του τελευταίου εμφυλίου οδηγεί σε καινούργια διαμάχη, η μια πλευρά κάνει γιορτές και εκθέσεις για να τονίσει το «δίκαιο» της πλευράς της και αυτό θεωρείται αυτονόητο. Αλλά όταν η άλλη κάνει το ίδιο υπάρχουν έντονες αντιδράσεις και διαγραφές.
Δεν θα ήτανε πιο φρόνιμο να υπάρχει ένα μόνο μνημείο, και μία γιορτή που θα θυμίζει στους νεότερους ότι έγινε σφαγή μεταξύ Ελλήνων; Μάλλον ζητάω πολλά.
Δεν υπάρχει καλή και κακή πλευρά. Υπάρχουν κακές ενέργειες. Οι οποιεσδήποτε διαφορές, ιδεολογικές ή προσωπικές, δεν πρέπει να λύνονται με αιματηρές διαμάχες Νομίζω ότι αν προσπαθήσουμε από τα σχολικά χρόνια μέσω της παιδείας ν΄ ανεβάσουμε το πολιτισμικό επίπεδο του ¨Έλληνα θα μπορέσει πιο εύκολα αυτός να χαλιναγωγεί τα πάθη του. Δεν φταίει το γονίδιο, φταίμε εμείς.
Ας σκεφθεί ο καθένας μας τι μπορεί να
κάνει από την πλευρά του για να μην επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη.
Άλλοι θλιβεροί Νοέμβρηδες δεν πρέπει να υπάρξουν.