Η Ελλάδα είναι πλέον γνωστό, πως είναι η χώρα με τους γοργότερους ρυθμούς γήρανσης στην Ευρώπη! Ωστόσο οι ηλικιωμένοι στη χώρα μας, βιώνουν μια κοινωνία που δεν «ανέχεται» τα γηρατειά, τα οποία αντιμετωπίζονται κάτι σαν νόσος.
Ενδεικτικές είναι οι συζητήσεις που, περιορίζονται στο πόσο μας κοστίζουν οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας σε συντάξεις και δαπάνες για την υγεία, δεν εστιάζουν στο πώς οι άνθρωποι αυτοί θα εξακολουθήσουν να παραμένουν ενεργά και χρήσιμα μέλη της κοινωνίας.
Σε μια κοινωνία – και όχι μόνο την ελληνική – που τη χαρακτηρίζουν η απόδοση και ο καταναλωτισμός, ο αδύναμος και μη παραγωγικός, είναι λιγότερο αποδεκτός.
Έτσι η «τρίτη ηλικία» αρχίζει να παρουσιάζεται ως ζήτημα και πρόβλημα – και το πρόβλημα της γήρανσης – των καλών γηρατειών – ενδέχεται να αρχίσει να μοιάζει ως δύσκολος στόχος.
H Ελλάδα είναι πλέον γνωστό, πως είναι η χώρα με τους γοργότερους ρυθμούς γήρανσης στην Ευρώπη! Ωστόσο οι ηλικιωμένοι στη χώρα μας, βιώνουν μια κοινωνία που δεν «ανέχεται» τα γηρατειά, τα οποία αντιμετωπίζονται κάτι σα νόσος.
Ενδεικτικές είναι οι συζητήσεις που, περιορίζονται στο πόσο μας κοστίζουν οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας σε συντάξεις και δαπάνες για την υγεία, δεν εστιάζουν στο πώς οι άνθρωποι αυτοί θα εξακολουθήσουν να παραμένουν ενεργά και χρήσιμα μέλη της κοινωνίας.
Σε μια κοινωνία – και όχι μόνο την ελληνική – που τη χαρακτηρίζουν η απόδοση και ο καταναλωτισμός, ο αδύναμος και μη παραγωγικός, είναι λιγότερο αποδεκτός.
Έτσι η «τρίτη ηλικία» αρχίζει να παρουσιάζεται ως ζήτημα και πρόβλημα – και το πρόβλημα της γήρανσης – των καλών γηρατειών – ενδέχεται να αρχίσει να μοιάζει ως δύσκολος στόχος.
H Τρίτη ηλικία και τα γηρατειά, είναι:
- Tο επιστέγασμα της ολοκλήρωσης των ανθρώπων που αγωνίστηκαν να επιτύχουν σ’ ολόκληρη τη ζωή τους – κι όχι απαραίτητα μία άσχημη ανεπιθύμητη κατάληξη.
- Ότι οι ηλικιωμένοι είναι άτομα που μπορούν να αναπτυχθούν συναισθηματικά, πνευματικά και να αποκτήσουν νέες εμπειρίες μέχρι το τέλος της ζωής τους.
- Είναι σημαντικό να μας δοθεί η ευκαιρία να αναρωτηθούμε σχετικά με τα αρνητικά στερεότυπα και τις διακρίσεις λόγω ηλικίας που κάνουμε πολλοί, καθημερινά.
Τρόπος ζωής των ηλικιωμένων
Ποιος είναι ο τρόπος ζωής των σύγχρονων ηλικιωμένων;
Οι ενδείξεις αφήνουν να διαφανεί ότι, – η ζωή τους έχει αλλάξει, – ή τουλάχιστον, η “τρίτη ηλικία” διεκδικεί και αναζητεί έναν τρόπο, όχι μόνο επιβίωσης, αλλά και ζωής με νόημα, δραστηριότητες και ικανοποιήσεις.
Η παραδοσιακή εικόνα του ηλικιωμένου που περνάει όλο το χρόνο του μόνο στο καφενείο ή στην τηλεόραση και της γυναίκας στο πλέξιμο, ή στην αυλή με τις γειτόνισσες, έχει αρχίσει να αλλάζει αισθητά.
Η μιζέρια και η ανία που ήταν κυρίαρχα γνωρίσματα της «τρίτης ηλικίας» του προηγούμενου αιώνα, είναι πιο ελέγξιμα σήμερα.
Πολλοί ηλικιωμένοι γενικότερα, γίνονται μέλη συλλόγων, σωματείων, ΚΑΠΗ, αναζητούν δραστηριότητες στην κοινότητα, στον εθελοντισμό. Π.χ. γνωρίζω αρκετούς που ξεκίνησαν μία ξένη γλώσσα! ή μαθήματα χειρισμού υπολογιστή στα 77 χρόνια τους, ή δημιούργησαν λογαριασμό στο Facebook, ως ένα μέσο πρόσθετης πληροφόρησης και επικοινωνίας!
Σ’ αυτό το κλίμα, υπάρχουν ηλικιωμένοι οι οποίοι διατηρούν την πνευματική τους διαύγεια και ζωηράδα σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Τέτοια παραδείγματα μας έχουν δώσει, και η ιστορία και η πολιτική.
- Παράλληλα οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας φαίνεται να ενστερνίζονται όλο και περισσότερο τα διδάγματα για την αναγκαιότητα της πρόληψης με στόχο την επιβράδυνση των συνεπειών του γήρατος.
- Επιδίδονται σε κάποιες αθλητικές δραστηριότητες (ελαφριάς μορφής γυμναστική, περπάτημα),
- Αλλάζουν τις διατροφικές συνήθειες και τείνουν σε πολλές των περιπτώσεων να γίνονται πιο προσεκτικοί στο κάπνισμα και στην κατανάλωση αλκοόλ.
- Σε πολύ μικρό βαθμό, αλλά κι αυτό είναι ενδεικτικό, οι ηλικιωμένοι εγγράφονται σε πανεπιστήμια.
- Τέλος ένα άλλο τμήμα αυτού του πληθυσμού ασχολείται με εργασίες του σπιτιού (π.χ. μικροεπισκευές, κήποι) δημιουργώντας έτσι μια παράλληλη οικονομία, που καθιστά τους ηλικιωμένους χρήσιμους για την κοινότητα.
Η επιλογή αυτή είναι κρίσιμη για τη ψυχολογική κατάσταση του ηλικιωμένου ατόμου, γιατί,
- του επιτρέπει να έχει μια θέση όπου να νιώθει ότι “ανήκει”
- να νιώθει ότι έχει ενεργή και χρήσιμη συμμετοχή στην κοινότητα,
- αλλά και ότι μπορεί να δημιουργεί σχέσεις με το περιβάλλον του και να δίνει ένα επιπλέον νόημα σ’ αυτή τη φάση της ζωής του
Το κυρίως θέμα και το κύριο διακύβευμα στην Τρίτη Ηλικία είναι το:
Αποδοχή ή Απελπισία;
Αυτή είναι η θεμελιακή ψυχολογική πρόκληση αυτής της περιόδου.
Η Τρίτη Ηλικία είναι μια περίοδος πολυδιάστατων αλλαγών στη ζωή του ανθρώπου.
Θεμελιακό ψυχολογικό υπόβαθρο της τρίτης ηλικίας.
Οι απώλειες, είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου. Και πράγματι οι απώλειες είναι πολλές στην ύστερη αυτή φάση της ενηλικίωσης:
- επιδείνωση υγείας και σωματικών ικανοτήτων,
- απώλεια αγαπημένων προσώπων,
- απώλεια σημαντικών ρόλων.
- αλλαγές στη ψυχολογία και στην κοινωνική ζωή.
Ο ηλικιωμένος άνθρωπος, καλείται καθημερινά να Αποδεικνύει Ότι Δεν Έχει Αρχίσει Να Τα Χάνει…
- Ότι Μπορεί Να Σκέπτεται Παραγωγικά Και Να Συμμετέχει στην καθημερινή ζωή ενεργά,
- Ότι Έχει Και Αυτός Ίσως Όνειρα Και Επιθυμίες. Να Πραγματοποιήσει ακόμη Στη Ζωή Του… Ότι Είναι Ακόμα Χρήσιμος Και Απαραίτητος, και ότι οι άλλοι έχουν την ανάγκη του…
Οι απώλειες της τρίτης ηλικίας δημιουργούν ένα “άδειασμα του χώρου”
- ένα κενό στη ζωή του ανθρώπου Χωρίς τις συνήθεις δραστηριότητες που απορροφούσαν την ενέργεια και χρόνο του, το άτομο βρίσκεται μόνο με τον εαυτό του.
- Ανάγκες του που είχαν παραμεληθεί,
- διλήμματα,
- ανεπίλυτες συγκρούσεις που είχε απωθήσει, αναδύονται και αρχίζουν να τον προβληματίζουν.
- Φαντάσματα του παρελθόντος που νόμιζε ότι είχαν χαθεί υψώνονται πάλι απειλητικά.
- Οι δραστηριότητες και οι ευθύνες που γέμιζαν τη ζωή του για δεκαετίες, του επέτρεπαν να απωθήσει δύσκολα συναισθήματα,
- Ο καθημερινός αγώνας της επιβίωσης δεν του άφηνε χρόνο να σκεφτεί, να διαπραγματευθεί και να επιλύσει δύσκολες καταστάσεις.
Τώρα, το άτομο στρέφεται προς τα πίσω.
- Κοιτάζει το παρελθόν του και τη ζωή που έχτισε,
- τις χαρές που γεύτηκε,
- τις ματαιώσεις και τον πόνο που δοκίμασε.
Αυτή η καινούρια πραγματικότητα δημιουργεί το θεμελιακό ψυχολογικό υπόβαθρο της τρίτης ηλικίας.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑ για επίτευξη ενεργούς γήρανσης.
Η τρίτη ηλικία, πιστέψτε το! είναι μία θετική εποχή και μία ακόμη ευκαιρία για να μεγαλώσουμε!
Είναι η κατάλληλη εποχή να προσέξουμε ακόμη περισσότερο την ποιότητα της ζωής μας.
Να επενδύσουμε και να αυξήσουμε τα «κέρδη» των προηγούμενων περιόδων της ζωής μας. Έτσι:
- Συνεχίστε να δουλεύετε πάνω στον εαυτό σας και να τον βελτιώνετε. Να είστε ο εαυτός σας. Σταματήστε, αν δεν το έχετε κάνει ήδη, να προσπαθείτε να επηρεάσετε, να εντυπωσιάσετε, να ευχαριστήσετε τους άλλους…… αλλά και αποδεχθείτε τους άλλους όπως είναι….. δεν μπορείτε να αλλάξετε τους ανθρώπους.
- Αναπτύξτε περαιτέρω καινούρια ενδιαφέροντα και δοκιμάστε ακόμη και νέα πράγματα:
Π.χ. ασχοληθείτε με τα κοινά, ίσως και κάποια σπορ όπως εκδρομικούς περιπάτους/περπάτημα, τις φιλανθρωπικές δραστηριότητες, ή ξαναρχίστε ένα παλιό χόμπι. Ηρεμήστε και αφιερώστε χρόνο για εσάς. - Καλλιεργείστε ακόμη καινούργιες φιλίες και τονώστε τις παλιές σας σχέσεις. Η τρίτη ηλικία είναι ακόμη πιο έντονα η εποχή να γνωρίσετε ανθρώπους από όλες τις γενιές: όλοι έχουν να προσφέρουν κάτι. Στόχος θα είναι να μην αναλώνεστε με τα προβλήματα παλαιών σχέσεων και να αφήσετε πίσω τα συναισθήματα έχθρας, θυμού και πόνου.
- Να είστε ευγενικοί μεταξύ σας. Η ζωή είναι σύντομη!
- Αντιμετωπίστε το άγνωστο. Μπορεί να είναι θετικό και η κάθε ηλικιακή φάση έχει τα προβλήματά της αλλά και την ομορφιά της.
Πιο συγκεκριμένα, πράγματα που βοηθούν στη μείωση του άγχους της τρίτης ηλικίας:
- Βελτιώστε τις ικανότητές σας για επικοινωνία.. Είναι π.χ. σημαντικό να προσέχετε τα συναισθήματα τα δικά σας και να τα εκφράζετε χωρίς να τα συσσωρεύετε, αλλά να προσέχετε και των άλλων, ή να εκφράζετε τις επιθυμίες σας και να ζητάτε ευθέως αυτό που θέλετε.
- Μιλήστε σε κάποιον: Συζητήστε τα όποια προβλήματά σας και μοιραστείτε, τα συναισθήματά σας με φίλους. Η επαφή με άλλους ανθρώπους μπορεί να ελαττώσει τα συναισθήματα στεναχώριας και κατάθλιψης και να αυξήσει την εμπιστοσύνη και την αυτοεκτίμηση. Δεν είναι σημάδι αδυναμίας το να στηρίζεστε στους άλλους καμιά φορά.
Τέλος:
- Να κάνετε ετήσιο τσεκ-απ και να είστε συνεργατικοί σε οποιαδήποτε υποστηρικτική παρέμβαση χρειαστεί, ακόμη και φαρμακευτική, για τη ψυχική σας διάθεση.
- Να είστε αισιόδοξοι
- Να γνωρίζετε τα όριά σας και να μην το παρακάνετε
- Να ελπίζετε σε λίγη τύχη!
- ΚΑΙ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ…ΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ ΕΣΕΙΣ ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙ;
