Είναι καιρός που περιστρέφομαι γύρω από την κεντροαριστερά. Αρθρογραφώ, συζητώ, διεκδικώ το νέο. Δε με πειράζει τόσο το πρόσωπο, αν δε φέγγει όσο θα θέλανε κάποιοι, θα βγάλουμε από την τσέπη μας τους φακούς, αρκεί να ΄χει τις ιδέες μας, αυτό μόνο...
Δε ζητώ τον ουρανό με τ' άστρα, ένα καταστατικό ζητώ που να πετά τους αιώνιους βουλευτές απ' έξω και να ΄χει μία διαδικτυακή χάρη, από τις ψηφοφορίες ακόμη.
Δε ζητώ πολλά, μία ατζέντα προοδευτική ζητώ, με περισσότερο κοινωνικό κράτος, ευαισθησίες για τον άνεργο, τον μετανάστη, το περιβάλλον.
Δε ζητώ πολλά, το νέο ζητώ, στο σύνταγμα, στον εκλογικό νόμο, στη λειτουργία του κράτους.
Δε ζητώ πολλά, ένα Δι@ύγεια ζητώ, στα πανεπιστήμια, στα νοσοκομεία, στο σπίτι μου ακόμη. Διαφάνεια και αξιοκρατία που λέγανε παραμυθιασμένοι και ''παραμυθιάζοντες'' οι παλαιότεροι.
Και αν σας φαίνονται πολλά, δεν είναι. Ούτε χρειάζονται ραβδάκια μαγικά να γίνουν, μήτε λεφτά. Μία απόφαση είναι, να γίνει η ατζέντα και να ΄ναι πάπυρος, να τηρηθεί. Άλλωστε, ένας λόγος έμεινε να κρατά την αξιοπρέπειά μας όρθια, ας τηρήσουμε το λόγο μας, χωρίς ψέματα, χωρίς ταξίματα, χωρίς κωλοτούμπες· την αλήθεια να πούμε που θα φέρει αυτογνωσία, μπας και δούμε το πρόβλημα κατάματα, αυτό του πελατειασμού που μας ταλανίζει από την τουρκοκρατία ακόμη, να το ρίξουμε στην άκρη.
Η 3η του Σεπτέμβρη και το συνέδριο του ΙΣΤΑΜΕ μού γέμισε προσδοκίες. Πολλά ειπώθηκαν τις προηγούμενες μέρες, έγιναν ζυμώσεις, δημιουργήθηκαν ρεύματα σκέψης, φτιάχτηκε το προφίλ μιας νέας αφετηρίας. Κάθε αρχή, ακόμη και αν είναι η πολλοστή που αποτυγχάνει, δε με απογοητεύει. Κάθε αρχή είναι μια νέα αρχή και αξίζει συμμετοχής, δεν είναι θέμα επιλογής. Ή αποδέχεσαι ένα πολιτικό στάτους, αυτό των παλιάτσων ή προσπαθείς. Δατ ιζ ιτ.
2 μέρες πριν το ΙΣΤΑΜΕ, μου έφερε και ο φίλος μου ο Βασίλης από το αρχείο του ένα άρθρο του Γεννηματά στα Νέα, την 3η Σεπτεμβρίου του 1990, με φόρτισε συγκινησιακά [screenshot]. Η περιγραφή είχε τόσο όραμα μέσα της που ξεδίψασε ακόμη και μένα, 23 χρόνια μετά. Ίσως να ΄ναι η ώρα, είπα μέσα μου, έπεισα εύκολα τον εαυτό μου.
Πριν τις ομιλίες των τριών αρχηγών, σας το ξανάπα, ''είχα μία αγωνία, είχα καιρό να αισθανθώ έτσι, σαν το κατούρημα που σε πιάνει στα νήπια λίγο πριν πεις το ποίημα στο Ηρώον''. H σχέση μου με τους τρεις;
Τον Σημίτη τον ψήφισα, κάθε φορά. Μάλιστα, ως φοιτητής το 1996, θεώρησα πως ήταν η καλύτερη δυνατή επιλογή. Το ίδιο πιστεύουν όλοι τώρα, μετά τα γεγονότα με τον Τσοχατζόπουλο, τον έτερο διεκδικητή της προεδρίας. Ήταν μια οκταετία που πίστεψα ότι η Ελλάδα θα αλλάξει. Πράγματι, πέραν της υλοποίησης των μεγάλων έργων, η είσοδός μας στην ΟΝΕ και η ένταξη της Κύπρου στην Ένωση, ήταν σημαντικά επιτεύγματα εκείνης της κυβέρνησης. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δε μου ζέστανε την καρδιά ο Σημίτης. Δεν είχε όραμα η ιστορία, το όραμα ήταν του Μονέ και μιας χούφτας θαραλέων πολιτικών της δεκαετίας του 50, αργότερα του Ντελόρ. Ούτε μας άφησε μια μεταρρυθμιστική κληρονομιά στο κοινωνικό τρίπτυχο υγεία-παιδεία-ασφάλιση παρά μόνο απόπειρες, του σπουδαίου Αλέκου Παπαδόπουλου, του Αρσένη και του Γιαννίτση (ο τελευταίος είχε την καλύτερη ομιλία του συνεδρίου).
Τη δεύτερη τετραετία δε, η διαφθορά και η διαπλοκή οργίασαν σε τέτοιο βαθμό που μου έφεραν αποστροφή. Τα κραταιά μίντια, οι μεγαλοεργολάβοι, οι χρηματιστές και γενικότερα το κεφάλαιο απόλαυσαν μία πολιτική στα μέτρα τους, και ο Σημίτης, παρά τη μη ίδια συμμετοχή, υποστήριξε με τη σιωπή του τους αυλικούς του.
Το σύνθημα ''όλοι μαζί μπορούμε περισσότερα'' αντικαταστάθηκε από το ''όποιος έχει στοιχεία να πάει στον εισαγγελέα'' και η αδυναμία του να προχωρήσει στις διαρθρωτικές αλλαγές ειπώθηκε ως ''αυτή είναι η Ελλάδα'', και μάλιστα το κοτσάρουν περήφανα στους τοίχους τους ακόμη και σήμερα οι νεώτεροι εκσυγχρονιστές, ενώ το πεσσιμιστικό νόημα της φράσης είναι ''αποτύχαμε, όχι γιατί εμείς δε θέλαμε, οι Έλληνες δεν ήθελαν (ή δε μπορούσαν)''.
Ύστερα ήρθε ο Παπανδρέου. Άλλη πάστα πολιτικού, νεωτεριστής, προοδευτικός, μεταρρυθμιστής, γεμάτος όραμα. Μάλιστα, σε αυτόν χρεώθηκε το σύνθημα να τα αλλάξει όλα, όχι τυχαία. Έδωσε το στίγμα του από την αρχή, με την εκλογή προέδρου από τη βάση. Μόνος υποψήφιος τότε, δυστυχώς, αλλά καθιέρωσε την εκλογή προέδρου από τη βάση στην Ελλάδα και κατέδειξε από την αρχή τη θέση του για περισσότερη συμμετοχή του πολίτη, για περισσότερη δημοκρατία, διαφάνεια, αξιοκρατία. Πράγματι, το 2009, η περιβόητη αλλαγή ήρθε.
O πρώτος νόμος που ψηφίστηκε, ήταν η απόλυτη εφαρμογή του ΑΣΕΠ, κατατέθηκε τον Νοέμβριο από τον Ραγκούση. Μέχρι τότε, τα παράθυρα ήταν ορθάνοιχτα [stage-γαλάζιες συνεντεύξεις] και η καχυποψία του κόσμου δικαιολογημένη. Χρειάστηκαν 16 ολόκληρα χρόνια για να εφαρμοστεί σωστά το ΑΣΕΠ. Ακολούθησαν πολλά, ο Καλλικράτης (ίσως η πιο ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της μεταπολίτευσης), το Δι@ύγεια, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, η αξιολόγηση στη δημόσια διοίκηση μέσω του opengov, ο ΕΟΠΥΥ, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ο νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, νέο ασφαλιστικό, ο νόμος για τις off shore, ο θεσμός του οικονομικού εισαγγελέα, ο νόμος για τους μετανάστες και μία αράδα μεταρρυθμίσεων που η Ελλάδα δεν είχε τολμήσει για πάρα πολλά χρόνια.
Δυστυχώς, το πακέτο μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στο κράτος, συνοδεύτηκε απο το πακέτο λιτότητας, το επάρατο μνημόνιο μίας χρεοκοπημένης χώρας. Αλλά ακόμη και η σκληρή πολιτική λιτότητας, είχε ευαισθησίες. Στο πρώτο μνημόνιο προστατεύθηκαν οι πολίτες από τους πλειστηριασμούς, δεν υπήρξαν απολύσεις, δεν υπήρξαν μεγάλες μειώσεις μισθών και συντάξεων ενώ παράλληλα μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό η σπατάλη, όπως και εννοούσε ο Παπανδρέου με το ''λεφτά υπάρχουν''. Παρ' όλα αυτά, ο Γιώργος Παπανδρέου φορτώθηκε όλα τα δεινά της μεταπολίτευσης και στοχοποιήθηκε από τα συμφέροντα που τόλμησε πρώτος να βάλει χέρι -ο μοναδικός που τόλμησε.
Τον πίστεψα τον Παπανδρέου, τον στήριξα με όλες μου τις δυνάμεις. Το κάνω ακόμη και τώρα στις συζητήσεις μου, μαλώνω, τώρα πια να αποδείξω ότι δεν υπήρξε προδότης -πονάω. Κι όμως, ο Παπανδρέου μου άφησε κάτι, τα εφόδια να υπερασπιστώ το όραμά του, αυτό που έγινε και δικό μου όραμα· και μπορεί να χάσαμε στην επικοινωνία αλλά κρατάω την ουσία και ονειρεύομαι.
Για το Βενιζέλο δεν έχω πολλά να πω. Πολιτικά μού είναι αδιάφορος. Πολύ κατώτερος των προηγούμενων προέδρων αλλά και των περιστάσεων, φλύαρος, άγονα ευφυής. Όχι απλά του λείπει το όραμα, αλλά ακόμη και το ιδεολογικό στίγμα. Ποτέ μου δε μπόρεσα να καταλάβω αν είναι φιλελεύθερος, εκσυγχρονιστής, μεταρρυθμιστής, αριστερόστροφος. Είναι λίγο απ' όλα και τίποτα. Είναι ό,τι τον βολεύει και αυτό σίγουρα δε βολεύει το ΠΑΣΟΚ και την κεντροαριστερά γενικότερα. Δε θα πω περισσότερα. Εν προκειμένω,  μόνο ο λακωνισμός αφαιρεί δύναμη από την ακατάσχετη φλυαρία.
Φτάνοντας, λοιπόν, στις ομιλίες, ο Σημίτης διέπραξε ένα πολιτικό έγκλημα. Έκανε μια μνησίκακη ομιλία με αιχμηρές εώς ανήθικες αναφορές κατά του Παπανδρέου [5 σημεία: αναφέρθηκε στις εκλογικές νίκες του ΠΑΣΟΚ πηδώντας αυτή του 2009- άφησε υπονοούμενα για τη διαγραφή του ενώ έκανε τις επισημάνσεις για την κακή οικονομική πορεία της χώρας-αναφέρθηκε στο ''λεφτά υπάρχουν'' ευθυγραμμιζόμενος με μία άνευ προηγούμενου προπαγάνδα (αντίστοιχη της γκαντεμιάς του Μητσοτάκη)-είπε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το όραμα Παπανδρέου ήταν φαντασιώσεις!-μίλησε για ατυχείς πολιτικούς χειρισμούς].
Πρώτη φορά θύμωσα, όπως επίσης πρώτη φορά αποφάσισα να μιλήσω ενάντια στο Σημίτη, όχι επειδή χτύπησε με το λόγο του το διάδοχό του, αυτό ποσώς με ενδιαφέρει, αλλά επειδή το έκανε σήμερα που η κεντροαριστερά έχει περισσότερη ανάγκη από ποτέ τη σύμπνοια. Η ομιλία Σημίτη άνοιξε εκ νέου μέτωπο μεταξύ Σημιτικών-Παπανδρεϊκών, χωρίς κανένα απολύτως λόγο, από ένα καπρίτσιο και μόνο. Μάλιστα, μιλώντας και περιγράφοντας μία νέα κεντροαριστερά, φάνηκε ότι τον ενοχλεί περισσότερο ο αριστερός κομφορμισμός έστω αυτής της νέουτραλ ΔΗΜΑΡ από το ντού χωρίς σχέδιο του Σαμαρά στην ΕΡΤ. Προφανώς στη δική του κεντροαριστερά, η οποία μπορεί να πιάσει και το 45%, η κάθε ΔΗΜΑΡ δεν έχει θέση. Θα τα πω ξεκάθαρα και έξω απ' τα δόντια: Ο Σημίτης ήταν διαιρετικός, εγωκεντρικός, συμπλεγματικός.
Από την ομιλία του Παπανδρέου με ενόχλησε το γεγονός ότι δεν έδωσε το πολιτικό του στίγμα για το μέλλον. Άλλωστε, αυτό το reunion είχε δημιουργήσει ελπίδες για μια νέα αφετηρία. Και αν ο ίδιος δε θέλει να συμμετάσχει στο νέο, καθώς θεωρεί ότι έκανε τον κύκλο του, δεν πρέπει να παρατήσει μία ολόκληρη νέα γενιά ανθρώπων που τρέφεται απ' το όραμά του. Εμείς, κάπως, πρέπει να συνεχίσουμε, με ή χωρίς, αλλά χρειάζεται η ώθηση, η στήριξη, η συμμετοχή, έστω επικουρικά.
Η ομιλία Βενιζέλου δεν είχε ούτε μία πολιτική γωνία, πλην της θέσης του για ψήφιση του μνημονίου από τα 3/5 της βουλής. Μία ομιλία γεμάτη στρογγυλάδες, εύκολα λόγια και ένα αύριο για την κεντροαριστερά που περισσότερο θυμίζει ευχολόγιο. Ο ίδιος γνωρίζει καλά πως αποτελεί εμπόδιο για την ανασύνθεση της κεντροαριστεράς. Ο ίδιος γνωρίζει εξίσου πως δε μπορεί να προχωρήσει το ΠΑΣΟΚ με αυτόν αρχηγό μέχρι τις ευρωεκλογές. Εκεί είναι η δίνη, το καράβι θα βυθιστεί. Ο ίδιος θα πρέπει να αναλάβει ευθύνες και να αποχωρήσει στο βωμό μιας νέας κεντροαριστεράς με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που έδωσε στο σημερινό ΠΑΣΟΚ.
Κλείνοντας, και αφού κατέθεσα τα σώψυχά μου, σας λέω ότι δεν τα παρατάω, δεν απελπίζομαι. Η κεντροαριστερά μπορεί να γίνει από την αρχή, όχι επειδή τούτο συνιστά προσωπική μου επιθυμία, αλλά επειδή είναι μία ανάγκη πραγματική και ας μη ξεχνάμε κάτι ακόμη: Άστεγοι επί μακρόν στην πολιτική δεν υπάρχουν.
Θα ήθελα και γω έναν επίλογο σε ένα μελλοντικό μου άρθρο, περίπου όπως αυτόν του Γιώργου Γεννηματά, να λέω στα παιδιά μου ότι προσπάθησα, από όποια θέση, κυρίως αυτή του στρατιώτη:
''Για να μην κλαίμε από τα αποδυτήρια'', όπως λέει και ένας καλός φίλος, πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι για το νέο, τώρα, χωρίς διαιρέσεις, χωρίς πικρίες, κοιτάζοντας μονάχα το αύριο.