Από τη μια πλευρά, οι Κεντρικές δυνάμεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τη Γερμανία και την Αυστρουγγαρία, στις οποίες το 1915 προστέθηκε και η Βουλγαρία.
Από την άλλη πλευρά, οι συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ με τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Ρωσία και την Ιταλία. Το 1917 προστέθηκαν οι Η.Π.Α. και η Ελλάδα, ενώ τον ίδιο χρόνο αποσύρθηκε η Ρωσία μετά την Οκτωβριανή επανάσταση.
Ο πόλεμος τελείωσε με τη σύναψη ανακωχής στις 18 Οκτωβρίου 1918 (π.η.) μεταξύ των Δυτικών Συμμάχων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Μούδρο της Λήμνου. Ήταν μια άνευ όρων παράδοση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με ταπεινωτικούς όρους, όπως το άνοιγμα των Στενών, η παράδοση του τουρκικού στρατού και στόλου, και άλλοι όροι, που ουσιαστικά προέβλεπαν την κατάλυση της κυριαρχίας της πάνω στα εδάφη που ως τότε κατείχε.
Μεταξύ των όρων υπήρχε και το εξής άρθρο:
«Παρέχεται η δυνατότητα στους Συμμάχους, να καταλάβουν, για λόγους ασφάλειας, οποιαδήποτε στρατηγικά σημεία έκριναν εκείνες, επί του εδάφους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με την Οθωμανική κυβέρνηση».
Ήταν ακριβώς το άρθρο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η εντολή των συμμάχων προς την ελληνική κυβέρνηση για την πραγματοποίηση στις 2/15 Μαΐου 1919 της απόβασης της Πρώτης Ελληνικής Μεραρχίας στη Σμύρνη, με στόχο την προστασία των ελληνικών πληθυσμών.
Με τη σύναψη της ανακωχής, ο ελληνικός πληθυσμός της αυτοκρατορίας, για πρώτη φορά μετά από τα σκληρά καταπιεστικά μέτρα που δοκίμασε στη διάρκεια του πολέμου, κυριολεκτικά ξεσπάθωσε με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις, στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και άλλες πόλεις. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι γνωστού παραδοσιακού ελληνικού τραγουδιού της Κωνσταντινούπολης και των περιχώρων της, που τραγουδήθηκε ιδιαίτερα εκείνες τις μέρες:
Έχε γειά, πάντα γειά, τα μιλήσαμε
όνειρο ήτανε τα λησμονήσαμε.
Αντί «πάντα γειά», σε νεότερες εκτελέσεις έχει αποδοθεί λανθασμένα «Παναγιά», ίσως γιατί σε προηγούμενο στίχο αναφέρεται «βασίλισσα των κοριτσιών είναι η Μαυροφόρα» που ερμηνεύτηκε ότι υπονοεί την Παναγία. Όμως οι Έλληνες της Πόλης ως «Μαυροφόρα» υπονοούσαν την υπό οθωμανική κατοχή σκλαβωμένη και πενθούσα Κωνσταντινούπολη, και «κορίτσια» της τα ελληνικά της προάστια.

Συνέδριο της Ειρήνης του Παρισιού
Πώς όμως έφτασαν οι σύμμαχοι να δώσουν στην Ελλάδα την εντολή της απόβασης στη Σμύρνη; Μετά την Ανακωχή του Μούδρου, ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1919 στο Παρίσι, το Συνέδριο Ειρήνης προκειμένου να συμφωνηθούν οι όροι της ειρήνης. Κράτησε δυο χρόνια (1919-1920).
Πρωταγωνιστές στη διετή Σύνοδο 1919-20 υπήρξαν οι πρωθυπουργοί της Βρετανίας και Γαλλίας Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ και Ζορζ Κλεμανσώ, αντίστοιχα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον και δευτερευόντως ο Ιταλός πρωθυπουργός Βιτόριο Ορλάντο
Η Ελλάδα ήταν με τους νικητές και οι ελληνικές διεκδικήσεις παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο από τον ίδιο τον Βενιζέλο στις 3 και 4 Φεβρουαρίου 1919, με μια επίσημη έκθεση με τίτλο «Η Ελλάς ενώπιον του Συνεδρίου της Ειρήνης» και με επιχειρήματα που στηρίζονταν στην ιστορία, τον πολιτισμό και την εθνολογική σύσταση των διεκδικούμενων περιοχών. Η Ελλάδα διεκδικούσε τα νησιά του Αιγαίου που είχαν παραμείνει στην Τουρκία, τα Δωδεκάνησα που βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή, ολόκληρη σχεδόν τη Βόρεια Ήπειρο, ολόκληρη τη Θράκη, Ανατολική και Δυτική, και τη Δυτική Μικρά Ασία από την Πάνορμο ως απέναντι από το Καστελόριζο. Ειδικά για τη Μικρά Ασία ανέφερε ότι η Πόλη της Σμύρνης απαριθμούσε 449.044 Έλληνες έναντι 219.414 Τούρκων.
Τα συμφέροντα των συμμάχων ήταν τεράστια, συγκρούονταν μεταξύ τους, αλλά και προς τις διεκδικήσεις της Ελλάδας. Επιπλέον δεσμεύονταν και από μυστικές συμφωνίες και δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει κατά τη διάρκεια του πολέμου, σχετικά με τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στην πρότασή τους, να σταλεί ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στη Ρωσία (Ουκρανία) τον Ιανουάριο του 1919, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δέχτηκε, αφού πρώτα διαπραγματεύθηκε ως αντάλλαγμα την υποστήριξή τους στη Θράκη και τη Σμύρνη.
Στο βιβλίο του «Το Όραμα της Ιωνίας» ο Μιχαήλ Λουέλιν Σμιθ, ο οποίος είχε χρηματίσει και πρέσβης της Βρετανίας στην Αθήνα, γράφει ότι η απόφαση για αποστολή Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη λήφθηκε εντελώς ξαφνικά από τους τρεις μεγάλους Ουίλσον (πρόεδρο Η.Π.Α.), Λόυντ Τζωρτζ πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας και Κλεμανσώ.
Στις 22 Απριλίου 1919 και ενώ το Συμβούλιο Ειρήνης συνεδρίαζε απόντων των Ιταλών οι οποίοι είχαν αποχωρήσει προσωρινά από το Παρίσι, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Λόυντ Τζωρτζ, πίεσε τον πρόεδρο Ουίλσον και τον Κλεμανσώ για την αποστολή Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Διακατεχόταν από την έμμονη ιδέα ότι, εάν οι Ιταλοί αφήνονταν ανενόχλητοι, θα εμφανίζονταν ένα πρωί στη Μικρά Ασία και οι σύμμαχοι θα βρίσκονταν προ τετελεσμένων γεγονότων.
Το ζήτημα προωθήθηκε ακόμη περισσότερο στη συνάντηση των τριών μεγάλων την επομένη, 23 Απριλίου 1919, όταν ο Λόυντ Τζώρτζ έκανε την εξής παρέμβαση:
Λόυντ Τζωρτζ: οφείλω να επιμείνω για μία ακόμη φορά ότι δεν πρέπει να αφήσουμε την Ιταλία να μας φέρει προ τετελεσμένου γεγονότος στη Μικρά Ασία. Πρέπει να επιτρέψουμε στους Έλληνες να αποβιβάσουν στρατεύματα στη Σμύρνη.
Πρόεδρος Ουίλσον: Το καλύτερο μέσον για να
σταματήσουμε τους Ιταλούς είναι το οικονομικό.
Λόυντ Τζωρτζ: Η γνώμη μου είναι ότι θα πρέπει να πούμε στον κύριο Βενιζέλο να στείλει στρατό στη Σμύρνη.
Πρόεδρος Ουίλσον: Γιατί να μην τους πούμε να αποβιβάσουν αμέσως; Έχετε καμιά αντίρρηση γι’ αυτό;
Λόυντ Τζωρτζ: Καμιά
Κλεμανσώ: Ούτε εγώ. Δεν θα πρέπει όμως να ειδοποιήσουμε τους Ιταλούς;
Λόυντ Τζωρτζ: Κατά τη γνώμη μου όχι.
Το μεσημέρι της 23ης Απριλίουο Βενιζέλος συναντήθηκε με τον Λόυντ Τζωρτζ και ακολούθησε ο εξής διάλογος:
Λόυντ Τζωρτζ: Έχετε διαθέσιμον στρατό;
Βενιζέλος: Έχομεν. Περί τίνος πρόκειται;
Λόυντ Τζωρτζ: Αποφασίσαμε σήμερα με τον πρόεδρο Ουίλσον και τον κύριο Κλεμανσώ ότι δέον να καταλάβετε την Σμύρνην.
Βενιζέλος: Είμεθα έτοιμοι.
Γράφει ο Μιχαήλ Λουέλιν Σμιθ: «Η απόφαση να στείλουν τους Έλληνες στη Μικρά Ασία λήφθηκε ξαφνικά, πρόχειρα και με μεγάλη μυστικότητα από τους Τρεις Μεγάλους, με την ενθάρρυνση του Βενιζέλου, αλλά με δική τους πρωτοβουλία, χωρίς να αναλογιστούν τις συνέπειες».
Και όπως είπε ο Ουίσντον Τσώρτσιλ: «Δικαιολογημένα ο Βενιζέλος θα μπορούσε να επικαλείται το γεγονός ότι πήγαινε στη Σμύρνη ως εντολοδόχος».
Σύμφωνα με την απόφαση του Ανωτάτου Συμβουλίου του Συνεδρίου που λήφθηκε την 1η Μαΐου 1919 (π.η.) η εντολή της Ελλάδας στη Μ. Ασία περιλάμβανε το μέρος του βιλαετιού Σμύρνης από την κάτω κοιλάδα του ποταμού Μαιάνδρου μέχρι και το Αϊβαλί (Κυδωνιές).

Συνεχίζεται