Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, 8:15:09 μμ
Τρίτη, 05 Μαϊος 2015 09:50

Πολιτική και οικονομική αστάθεια απειλεί τη Βρετανία

Ποια ευρωπαϊκή χώρα αντιμετωπίζει μεγαλύτερο ρίσκο για πολιτική αστάθεια και οικονομική αναταραχή τους επόμενους 12 μήνες; Σε απόσταση αναπνοής από τις γενικές εκλογές της Πέμπτης, η απάντηση είναι προφανής αλλά προκαλεί και έκπληξη: η Βρετανία.
Η χώρα που αποτελούσε όαση πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας εν μέσω της κρίσης στην ευρωζώνη, τώρα κινδυνεύει να γίνει το πιο απρόβλεπτο πολιτικά κράτος-μέλος της ΕΕ.
Η συνέχεια της απερχόμενης κυβέρνησης είναι το μοναδικό αποτέλεσμα των εκλογών που μπορεί να αποκλειστεί με βεβαιότητα. Εκτός αν οι δημοσκοπήσεις πέφτουν έξω σε βαθμό ανήκουστο για τα βρετανικά δεδομένα, τα δυο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, οι Συντηρητικοί του πρωθυπουργού Ντέβιντ Κάμερον και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες του Νικ Κλεγκ, δεν έχουν σχεδόν καμία πιθανότητα να κερδίσουν συνολικά την πλειοψηφία των εδρών του κοινοβουλίου.

Οι Εργατικοί θέλουν να αυξήσουν τους φόρους

Μια πιθανότητα - λίγο άνω του 50%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις - είναι ότι η Βρετανία θα αποκτήσει σύντομα κυβέρνηση με επικεφαλής του Εργατικούς του Εντ Μίλιμπαντ, κυβέρνηση που θα εφαρμόσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα αύξησης των φόρων από τη δεκαετία του '70. Επίσης, λόγω των ιδιαιτεροτήτων του βρετανικού εκλογικού συστήματος και της ανόδου του σκωτσέζικου και του ουαλικού εθνικισμού, η επιβίωση μιας κυβέρνησης Εργατικών θα εξαρτηθεί από την υποστήριξη κομμάτων με ακόμη πιο ριζοσπαστική οικονομική ατζέντα και αποφασισμένων να διαλύσουν το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ενα άλλο σενάριο - πιθανό σχεδόν όσο και ένας συνασπισμός με επικεφαλής τους Εργατικούς - είναι μια αδύναμη και ασταθής Συντηρητική κυβέρνηση. Η μεγαλύτερη ελπίδα που έχει ο Κάμερον είναι να κερδίσει περισσότερες έδρες και να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας η οποία θα επιβιώνει όσο τα υπόλοιπα κόμματα δεν θα ενώνονται εναντίον της.
Αλλά μια Συντηρητική κυβέρνηση μειοψηφίας θα δημιουργήσει περισσότερες αβεβαιότητες και κινδύνους. Ο Κάμερον θα είναι πιο ευάλωτος από οποιονδήποτε ηγέτη στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας στον εκβιασμό από αντιφρονούντες και εξτρεμιστές του κόμματός του, οι οποίοι θεωρούν ιστορική αποστολή τους να βγάλουν τη Βρετανία από την ΕΕ. Επίσης, μια κυβέρνηση μειοψηφίας δεν θα μπορεί να περάσει κανένα νομοσχέδιο στο οποίο αντιτίθενται οι σκωτσέζοι εθνικιστές.

Οι πολιτικοί θεσμοί της Βρετανίας ίσως δεν μπορέσουν να αντεπεξέλθουν. Το άγραφο Σύνταγμα της Βρετανίας δεν προσαρμόζεται καλά σε συνασπισμούς και κυβερνήσεις μειοψηφίας, για αυτό ορισμένοι νομικοί αναρωτιούνται αν η βασίλισσα πρέπει να μιλήσει στη Βουλή εκ μέρους της νέας κυβέρνησής «της» εφόσον υπάρχει ο κίνδυνος αυτή να καταρρεύσει εντός λίγων εβδομάδων ή μηνών.

Πολλοί διεθνείς παρατηρητές πιστεύουν ότι η πολιτική δεν έχει πια σημασία στη Βρετανία διότι η οικονομία είναι υγιής και αναπτύσσεται με αρκετά καλό ρυθμό. Το επιχείρημα αυτό όμως είναι επικίνδυνα αυτάρεσκο.
Ναι, η Βρετανία είχε τη γρηγορότερη ανάπτυξη ανάμεσα στις κυριότερες χώρες του ΟΟΣΑ το 2014 και η ανεργία είναι η μισή του μέσου όρου της ΕΕ. Εχει όμως και ένα από τα μεγαλύτερα εξωτερικά ελλείμματα στον κόσμο, που χρηματοδοτήθηκε πέρυσι με εισροές ξένων κεφαλαίων ύψους 160 δισ. δολαρίων. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, που φθάνει το 5,5% του ΑΕΠ, είναι μακράν το μεγαλύτερο ανάμεσα στις κυριότερες χώρες του ΟΟΣΑ και βρίσκεται σε επίπεδα που σχετίζονται με την εμφάνιση οικονομικής κρίσης.

Η ακραία εξάρτηση από τα ξένα κεφάλαια

Οσο η Βρετανία ήταν όαση πολιτικής σταθερότητας και φορολογικής πολιτικής ευνοϊκής προς τους ξένους επενδυτές, προσήλκυε ξένα κεφάλαια χωρίς πρόβλημα. Αλλά οι επικείμενες αλλαγές θα τραβήξουν την προσοχή στην ακραία εξάρτηση της οικονομίας από τα ξένα κεφάλαια.

Μια Εργατική κυβέρνηση που θα πλήξει φορολογικά τους ιδιώτες ξένους επενδυτές θα αποθαρρύνει τις εισροές κεφαλαίων. Αλλά οι διεθνείς επενδυτές είναι εξίσου πιθανό να αποθαρρυνθούν από μια αδύναμη Συντηρητική κυβέρνηση στην οποία θα κυριαρχεί η ευρωφοβική πτέρυγα του κόμματος.

Πολλοί αναλυτές όμως βρίσκονται ψυχολογικά σε κατάσταση άρνησης. Δημοσκοπήσεις στους χρηματοπιστωτικούς και οικονομικούς κύκλους στη Βρετανία δείχνουν ότι σαφείς πλειοψηφίες στις ομάδες αυτές αναμένουν αιφνίδια στροφή προς τους Συντηρητικούς τις τελευταίες ημέρες πριν από τις εκλογές η οποία θα φέρει μια σταθερή Συντηρητική κυβέρνηση και συνέχεια στην οικονομία και στην πολιτική.

Αυτές οι εκλογές θα σηματοδοτήσουν την αρχή, και όχι το τέλος, μιας περιόδου αβεβαιότητας για τη βρετανική πολιτική και οικονομία. Και η πίστη ότι θα υπάρξει κυβερνητική σταθερότητα δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Ο κ. Anatole Kaletsky είναι επικεφαλής οικονομολόγος και συμπρόεδρος του Gavekal Dragonomics και πρόεδρος του Institute for New Economic Thinking.

Πηγή: Το Βήμα