Τον 13ο αιώνα, ο βασιλιάς της Σερβίας, Στέφανος Νεμάνια, απευθυνόμενος μέσω επιστολής στο γιο του, του  λέει:
Πρόσεξε, αγαπητό μου παιδί, τη γλώσσα όπως την πατρίδα σου. Μια λέξη μπορεί να χαθεί, όπως μια πόλη, όπως η χώρα, όπως η ψυχή. Τι γίνεται όμως όταν ένας λαός χάσει τη γλώσσα, τη χώρα, την ψυχή του; Ένας λαός που έχει χάσει τις λέξεις του, παύει να είναι λαός.
Και ερωτώ: Ισχύουν ή όχι τα παραπάνω λόγια και για την ποντιακή γλώσσα; Κινδυνεύει ή όχι να χαθεί, εκατό χρόνια σχεδόν, από την εγκατάσταση των προγόνων μας στην Ελλάδα;
«Όποιος την ιστορία του την ίδια δεν ξέρει το πώς και το γιατί εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, στης αμάθειας το σκοτάδι μένει και ζει από τη μια στιγμή στην άλλη», θυμίζει  ο Γκαίτε.
Και ρωτώ ξανά: Είναι ή όχι η ιστορία των παππούδων μας, στοιχείο του πολιτισμού μας; Την ξέρουν τα παιδιά μας,  τόσο καλά, όσο θα έπρεπε ή όχι;
«Ήθος ανθρώπω δαίμων», λέει ο  Ηράκλειτος. Το ήθος ορίζει το ριζικό του ανθρώπου. Το ήθος που ως λέξη παραπέμπει στο έθος και στο έθιμο.
Και ξαναρωτώ: Είναι για εμάς  σημαντικά τα έθιμά μας; Είναι ή δεν είναι στοιχείο της ταυτότητάς μας;
Φίλοι μου,
Ο ποντιακός πολιτισμός, όπως και κάθε άλλος, έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.  Χρέος μας είναι  αυτά  να τα αναδείξουμε και να τα στηρίξουμε, με αταλάντευτη την πεποίθηση, πως  η υπεράσπιση του κάθε θέματος προϋποθέτει ζέση αλλά και γνώση.
Ο άνθρωπος  είναι όπως το δέντρο: Μπορεί να μην βλέπει τις ρίζες του αλλά ζει και τρέφεται από αυτές: «Οι ρίζες ξαποστέλνουν στο δέντρο την κρυφή προσταγή να ανθίσει και να καρπίσει», λέει ο Καζαντζάκης.
Η  ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, για πολλά χρόνια, ήταν παντελώς έξω από τα  σχολικά βιβλία. Αλλά κι εμείς στις εκδηλώσεις μας, ως σύλλογοι, δεν της δώσαμε την προβολή που δικαιούται.  
Γι’ αυτό προτείνω:  Οι σύλλογοι, μέλη της ΠΟΕ,  τις ετήσιες εκδηλώσεις τους να τις αφιερώνουν σε ιστορικές μορφές του Πόντου, με μια μικρή αναφορά στη ζωή, το έργο  και την  προσφορά τους, έτσι ώστε η ποντιακή  ιστορία να περάσει στους νέους και τα παιδιά, με τρόπο απλό κι ευχάριστο.
Να ορισθεί «έτος καταγραφής της ιστορικής μνήμης».  Κάθε σύλλογος να καταγράψει σε λίγες γραμμές την  περιοχή προέλευσης των κατοίκων του. Τα τοπικά  έθιμα, στοιχεία της παράδοσης, ιστορικές μορφές, ενδεχομένως, κλπ. Να γίνει η ψηφιοποίηση φωτογραφιών, που θα αποτελέσουν βάση δεδομένων, η οποία θα αξιοποιηθεί από τους ιστορικούς της εποχής.
Να ζητηθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης να ενταχθεί στο μάθημα των Νέων Ελληνικών μια ενότητα που θα περιλαμβάνει ένα κείμενο από κάθε νεοελληνική διάλεκτο. (Ποντιακή, Καππαδοκική, Τσακώνικη και κατωιταλική).
Διότι έτσι ο μαθητής, που έχει για μητρική του γλώσσα την ποντιακή, θα αισθάνεται  περήφανος για τη γλώσσα των προγόνων του. Τη γλώσσα που κρατά ακέραιες τις αρχαίες ελληνικές λέξεις, σε πείσμα της κάθε, γλωσσικά και ιστορικά ανιστόρητης  Ρεπούση.
Γιατί π.χ. στο βιβλίο της ιστορίας,  μαζί με τον χορό του Ζαλόγγου και της Αραπίτσας, να μην υπάρχει,  κι ένα μικρό αφιέρωμα στο χορό «Θανατί Λάγγεμαν», που χορεύτηκε από 30 νέες κοπέλες, από το χωριό Ασάρ, κοντά στο Καπού Καγιά της Μπάφρας το 1670, οι οποίες προτίμησαν να πέσουν από το επονομαζόμενο, από τότε, «Κάστρο της Κοπέλας» (Κιζ Καλεσί) και να σκοτωθούν, παρά να παραδοθούν στα χέρια των Τούρκων; Δεν είναι ένα γεγονός που κάνει την Ιστορία του έθνους πλουσιότερη;
Γιατί δίπλα στα ονόματα  εκείνων που τίμησαν  την ελληνική γλώσσα, να μην υπάρχει και το όνομα του Άνθιμου Παπαδόπουλου, που εκτός από το «Ιστορικό Λεξικό και τη Γραμματική της Ποντιακής Διαλέκτου»,  ήταν μέλος και της συντακτικής επιτροπής του «Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής»;
Παραδείγματα τέτοια υπάρχουν κι άλλα. Μένω σε αυτά, για να δείξω πως εμείς οι σύλλογοι έχουμε πολλά και σημαντικά να κάνουμε, διευρύνοντας τη θεματολογία κι αναδεικνύοντας, και άλλες πλευρές του πολιτισμού μας.
Να τιμήσουμε την ιστορία μας, με το ίδιο σεβασμό που δείχνει το παιδί, όταν ανάβει κερί στη μνήμη των γονιών του, με εμπεδωμένη την πίστη, πως η «ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής».
Στο απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο, σ’ αυτούς που ξόδεψαν χρόνο και κόπο, που πήραν πίκρα και κατάπιαν χολή, αλλά και που φιλοτέχνησαν στιγμές που «ψήλωσαν» τη Ράτσα, θέλω να πω ένα «ευχαριστώ». Ένα  ευχαριστώ στο  απερχόμενο ΔΣ της Παμποντιακής Ομοσπονδίας αδιακρίτως.
Κλείνω τέλος με τα λόγια του Καζαντζάκη: «Δεν υπάρχουν ιδέες  - υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν ιδέες - κι αυτές παίρνουν το μπόι του ανθρώπου που τις κουβαλάει». Με τις λέξεις αυτές απερχόμενε πρόεδρε, φίλε Γιώργο Παρχαρίδη, σου εύχομαι δύναμη και καλή επιτυχία στο ΔΙΣΥΠΕ.

Ο  Νίκος  Κωνσταντινίδης είναι  εκπρόσωπος  του Ποντιακού Πολιτιστικού Συλλόγου Χωρυγίου και μέλος Δ.Σ. του Διεθνούς Συμβουλίου Ποντίων Ελλήνων