espa pkm

Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 2025, 6:24:38 μμ
Δευτέρα, 15 Δεκεμβρίου 2025 12:14

Εκπαίδευση και Μόρφωση

Γράφει ο Νίκος Κωνσταντινίδης

Δάσκαλος - Συγγραφέας.                                        

Η διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση και τη μόρφωση είναι τεράστια. Εκπαίδευση μπορούμε να δώσουμε και σ’ ένα ζώο του τσίρκου. Παιδεία όμως δεν μπορούμε να του δώσουμε.

Εκπαίδευση δίνουμε και σ’ ένα κατοικίδιο, μόρφωση όμως όχι. Μορφωμένος είναι ο καλλιεργημένος άνθρωπος. Ο άνθρωπος που εκπέμπει φως, γεγονός που αποτελεί αναπόσπαστο λεκτικό στοιχείο στη λέξη μόρ- φωσ-η. Αντίθετα, στη λέξη εκ-παίδευση, ναι μεν υπάρχει ενσωματωμένη η «παίδευση», συνυπάρχει όμως με την πρόθεση «εκ» (εκτός) η οποία αλλάζει τη σημασία της. Άλλο ο δρόμος κι άλλο η εκ-δρομή, δηλαδή η απόκλιση από τον συνήθη δρόμο.  

Μορφωμένος, εξάλλου,  μπορεί να είναι και ένας άνθρωπος, χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση, που έχει γνώση σφαιρική, που έχει διαβάσει το βιβλίο της ζωής και που διαθέτει καλλιέργεια ψυχής. Μόρφωση δεν είναι μόνο τα πτυχία μας, αλλά η νοητική και η αισθητική μας ματιά πάνω στα πράγματα, στις ιδέες και τους ανθρώπους.

Μόρφωση είναι ακόμη η συμπεριφορά μας: ο τρόπος που (συν)ομιλούμε, περπατούμε και φερόμαστε. Είναι η στάση μας σε ό,τι σχετίζεται με την κοινωνική μας ευημερία. Είναι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, αλλά και τα «λάικ» που βάζουμε ή αποφεύγουμε συνειδητά να βάλουμε σε όποιον/αν που δεν είναι του κόμματός μας, ανεξάρτητα από το επίπεδο της επιστημονικής βαθμίδας που εκπροσωπούμε και για την οποία συχνά επαιρόμαστε!

Στην εποχή αυτή ως και οι έννοιες των λέξεων έχουν απαξιωθεί. Η πολιτική έχει «εκπορνευθεί». Το ρήμα «εκπορνευθεί» ερμηνευμένο με την αρχαία του σημασία, που σημαίνει πωλώ. Τα πάντα σήμερα έχουν αλλοτριωθεί. Η λέξη «φίλος» από μόνη της έχει θετική έννοια. Το ίδιο και η λέξη «ελεύθερος». Αν όμως τις συνθέσουμε έχουμε τη λέξη «φιλελεύθερος» που αποκτά πολιτική σημασία, διαφορετική από όσα δηλώνουν οι λέξεις αυτές ξεχωριστά.

Η λέξη «εθνικιστής» παραγόμενη από το επίθετο εθνικός και το ουσιαστικό έθνος, μας οδηγεί στο έθος και το ήθος και γενικά στα ήθη και τα έθιμα. Όταν όμως η λέξη αυτή ντυθεί πολιτικά αλλάζει παντελώς τη σημασία της. Γίνεται εθνικιστική, γεγονός που φταίει και η αριστερά γιατί την έχει αποποιηθεί και απαρνηθεί από τη φρασεολογία της, με βάση τα όσα όρισε ο Ηρόδοτος ως έθνος:  δηλαδή το όμαιμον, το ομόγλωσσον, το ομόθρησκον και το ομοηθές.

Τα τέσσερα παραπάνω εθνικά στοιχεία είναι αυτά που θέλει να καταργήσει η «γουόκ ατζέντα», όπως και η ηγεσία της Ε.Ε.,  για να μπορεί να «χειρίζεται» κατά το δοκούν τους λαούς της, αποδυναμώνοντας την πολιτική και πολιτισμική αυτοδιάθεσή τους και εκπροσωπώντας τους ερήμην τους.

Μορφωμένος είναι εκείνος που βαδίζει με το κεφάλι όρθιο ακολουθώντας τον δρόμο του αγώνα και της αξιοπρέπειας, κρατώντας της ανθρωπιάς τη δάδα αναμμένη, για εκείνους που δεν έχουν μια θέση στον ήλιο.  Μορφωμένος είναι κι εκείνος που  μπορεί να αντισταθεί στην αδικία που ως σύστημα καταδυναστεύει τον άνθρωπο. Και σίγουρα μορφωμένος δεν είναι ο αναγνώστης του ενός ή του κανενός βιβλίου. Δεν είναι επίσης μορφωμένος  ο επιστήμονας που ξέρει τα πάντα για το τίποτα και τίποτα για τα πάντα. Ούτε φυσικά και ο επιστήμονας της μονομέρειας,  που του λείπει η πολυμερής εγκυκλοπαιδική γνώση.

«Αντιστέκομαι, λέει ο Βρεττάκος,  όπως οι ελιές της πατρίδας μου, οι σκληρές σαν τα κόκαλα τ’ αντρειωμένου…, που αναπνέουν τις αστραπές και τις κάνουνε μες στους πικρούς τους χυμούς ειρήνη και φως».

Το «αντί» απέναντι στην εξουσία είναι προσδιορίζει τη στάση του ανθρώπου στη ζωή του γενικότερα και με μια λέξη το λέμε «Αντίσταση». Χωρίς την ελληνική Αντίσταση στη ναζιστική Κατοχή θα υπήρχε ενδεχομένως ακόμα ναζισμός στην Ευρώπη, που στις μέρες μας επανέρχεται δριμύς μέσα από τεχνητούς ρωσοφοβικούς δρόμους, που τους εκφράζουν ο Μερτς, η Ούρσουλα και η Κάγιας, που έχουν ως στόχο τον Γ΄Π.Π.

Και το τραγικότερο όλων να βλέπεις άφωνο τον πνευματικό κόσμο της χώρας να σιωπά. Να βλέπεις τους υπερασπιστές της επιστήμης να κωφεύουν για να έχουν την εύνοια ενός συστήματος, που βύθισε στα χρέη την Ελλάδα και εξόρισε τα παιδιά της στα ξένα….