Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, 7:24:21 μμ
Παρασκευή, 30 Απριλίου 2021 19:36

Αγνωστες Μάχες της Επανάστασης του 1821: Οι Μάχες του Δερβέν Φούρκας και του Βελεστίνου

Γράφει ο Νίκος Κουζίνης.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΕΡΒΕΝ ΦΟΥΡΚΑΣ (ΜΠΑΪΡΑΚΤΑΡΗ).
Οι οπλαρχηγοί Δυοβουνιώτης, Πανουργιάς και Κοντογιάννης προσπάθησαν να παρεμποδίσουν το πέρασμα των Τούρκων προς την Νότια Ελλάδα στήνοντας καρτέρι στο χωριό Δερβέν Φούρκας (Καλαμάκι).


Όταν έγινε γνωστό ότι ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιοσέ Μεχμέτ πασάς με πολύ στρατό πορεύονταν, ο Κομνάς Τράκας στάλθηκε να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση επειδή ήξερε τα μέρη. Είχε μαζί του δύναμη 250 πολεμιστών.
Στο χωριό Δερβέν Φούρκα της Όθρυος συνάντησε το στρατό του Τελεχάμπεη που στρατοπέδευε. Στη συμπλοκή που ακολούθησε, οι Έλληνες σκότωσαν λίγους Τούρκους, μεταξύ αυτών και τον σημαιοφόρο του Τελεχάμπεη. Από τότε ο τόπος αυτός ονομάζεται «του Μπαϊρακτάρη». Από τους Έλληνες σκοτώθηκαν 17 και ο σημαιοφόρος του Τράκα, και πληγώθηκαν μερικοί. Οι Έλληνες άρχισαν να πολιορκούν τους Τούρκους, οι οποίοι οχυρώθηκαν στον ναό του Αγίου Νικολάου. Την ίδια μέρα, κατά το βράδυ ο Ομέρ Βρυώνης και ο Κιοσέ Μεχμέτ έλυσαν την πολιορκία. Ο Τράκας και οι άνδρες του αναχώρησαν για τους Κομποτάδες.
Ο Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματά του για την μάχη:
"Οι Τούρκοι όλο κουβαλιώνταν. Είχαμε στείλη έναν τζασίτη εις το Ζιτούνι και ήρθε και μας είπε ότι θα κινηθούν από τρεις μεριές να μπούνε μέσα, από το Πατρατζίκι να πέσουνε από πάνου τον ζυγόν, από τις Θερμοπύλες κι' από τη Νευρόπολη τ' ορδί του Σαλώνου. Είχαμεν πιάση τη Νευρόπολη τον Απρίλιον μήνα, τα 1822, καρσί από το Ζιτούνι. Του Δυσσέα τ' ορδί ήταν 'σ την Δρακοσπηλιά και Μπουντουνίτζα κι' ολόγυρα 'σ αυτά τα μέρη. Οι Τούρκοι τους ήρθε είδηση από Πελοπόννησον, από Αθήνα, από 'Εγριπον ότι στενεύτηκαν πολύ εκεί οι δικοί τους και να τους προφτάσουνε μιντάτια και ζαϊρέδες.
Πήγαν οι 'Ελληνες εις την Φούρκα Ντερβένι, τους έκαμαν ένα καρτέρι των Τούρκων και τους σκότωσαν καμπόσους και τους πήραν λάφυρα και ζαϊρέδες πλήθος και ζώα. 'Υστερα συνάχτηκαν Τούρκοι πολλοί, και με τα σπαθιά εις το χέρι αναχώρησαν οι 'Ελληνες άβλαβοι. Οι Τούρκοι ήρθαν απόκάτου εις το γιοφύρι της Αλαμάνας και γύρα 'σ αυτά τα μέρη, τα τρογυρινά, κι' όλο ετοιμάζονταν δια να μπούνε μέσα και φύλαγαν κι' αυτές τις θέσες.
Διαλέγονται δια νυχτός ο αθάνατος Παπά Αντριάς, ο Θιοχάρης, ο Παπακώστας, ο Τρακοκομνάς και τους πέφτουν και τους δίνουν ένα χαλασμόν διαβολεμένον, και πέρασαν από πέρα το γιοφύρι πίσου οι Τούρκοι και τους κόπηκε η ορμή τους η μεγάλη, αφού έβλεπαν και τον τόπον εκείνον των Βασιλικών, των Θερμοπύλων κι' όλες αυτές τις θέσες οπού ήταν τα κόκκαλα των δυο πασσάδων, οπού 'ρθαν με τον Μπαγεράμπασσα κ' ήταν περίτου από εννιά χιλιάδες Τουρκιά κι' άλλοι τρεις πασσάδες με πλήθος γκαμήλια κι' αμάξια κι' άλλα ζώα φορτωμένα ζαϊρέδες και πολεμοφόδια, κανόνια κι' άλλα είδη του πολέμου, να μπούνε μέσα -ήταν την πρώτη χρονιά- δια να φοδιάσουνε τα κάστρα κι' όλα τα μέρη¨.

 

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ.
7 Μαΐου 1821, η ημέρα ορόσημο για την Επανάσταση σ΄ ολη τη Μαγνησία
Ο Γιάννης Δήμου υψώνει τη Σημαία της Επανάστασης στην πλατεία του χωριού και στο ναό των Αγίων Ταξιαρχών στις Μηλιές, μιλάει στους ντόπιους μαζί με το Φιλικό Γρηγόριο Κωνσταντά και καλεί τους σκλαβωμένους ραγιάδες να ξεσηκωθούν για την ελευθερία τους.

Η σημαία του Αγώνα , που είχε κεντήσει η αδελφή του Γιάννη Δήμου , ήταν λευκή και στη μέση είχε ένα μεγάλο κόκκινο σταυρό , στις γωνιές μικρούς σταυρούς και στο πάνω μέρος έναν Ήλιο
Ο οπλαρχηγός Κυριάκος Μπασδέκης την ίδια μέρα στη Ζαγορά συγκεντρώνει με άλλους οπλαρχηγούς τους αγωνιστές και κατευθύνεται προς το Βόλο
Μάχη μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων : Δύο μέρες μετά 9 Μαΐου , όλα τα επαναστατικά σώματα του Πηλίου έχουν συγκεντρωθεί στο Βόλο και επιτίθενται αμέσως στο κάστρο του , όπου οι Τούρκοι είχαν κλειστεί θορυβημένοι . Η πολιορκία δεν πετυχαίνει , ο Μπασδέκης τραυματίζεται και αναλαμβάνει το παλικάρι του ο Κοντονίκος. Ο επαναστατικός στρατός μεταφέρεται στην περιοχή του Βελεστίνου , για να ανακόψουν την επικοινωνία Βόλου – Βελεστίνου – Αλμυρού. Μπαίνουν στην πόλη του Βελεστίνου και εκεί στις έντεκα Μαΐου συνεδριάζουν όλοι οι εκπρόσωποι των επαναστατικών σωμάτων. Η συνέλευση, η συγκέντρωση αυτή, ονομάσθηκε «Βουλή της Θετταλομαγνησίας» και πρόεδρο είχε τον Άνθιμο Γαζή , γραμματέα δε το Ζαγοριανό Φίλλιπο Ιωάννου. Η βουλή αυτή εξέδωσε επαναστατική προκήρυξη , με την οποία καλούσε τους υποδούλους χριστιανούς του κάμπου του Βελεστίνου , του κάμπου του Αλμυρού , των 24 χωριών του Πηλίου , του Βόλου να ξεσηκωθούν εναντίων των Τούρκων. Εδώ σ΄αυτή την προκήρυξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η σφραγίδα το έμβλημα του Αγώνα της Μαγνησίας το 1821. Σε μαύρο κύκλο ο Σταυρός χαραγμένος και από κάτω η φράση «Ελευθερία Μαγνησίας 1821» , ένα έμβλημα που από καιρό είχε φτιάξει ο Άνθιμος Γαζής . Στάλθηκε παντού αυτή η προκήρυξη και στα μέρη μας ήρθε αλλά δυστυχώς η ανταπόκριση ήταν μηδαμινή.
Οι κάτοικοι στα χωριά της περιοχής του Αλμυρού δεν αντέδρασαν.

Ο πανούργος Σαίτ – Αγάς του Αλμυρού είχε μάθει το σχέδιο των Φιλικών ότι στις οκτώ Μαΐου είχε κανονιστεί να ξεσηκωθεί μετά το Πήλιο και ο κάμπος του Αλμυρού στον ένοπλο αγώνα , έτσι λοιπόν ενήργησε κεραυνοβόλα . Έπιασε και φυλάκισε όλα τα γυναικόπαιδα των Ελλήνων , απείλησε μάλιστα ότι θα τα κάψει ζωντανά έτσι και οι Αλμυριώτες ξεσηκωθούν και ο εκβιασμός του δυστυχώς έπιασε. Άλλωστε λίγες μέρες πριν τον Μάιο , τον Απρίλιο του 1821 , καταγράφεται η πληροφορία ότι ο Αθανάσιος Διάκος ήρθε από το κέντρο δράσης του , τη Μονή Λυκούρεση , δίπλα στη Λιβαδειά , εδώ στα μέρη μας , και σε συνάντηση στην Άνω Μονή Ξενιάς με ντόπιους οπλαρχηγούς της περιοχής του Αλμυρού προσπάθησε να τους πείσει για τον επερχόμενο ξεσηκωμό του Γένους. Η οργάνωση δηλαδή υπήρχε για τον ξεσηκωμό την Επανάστασης και στην περιοχή του Αλμυρού, αλλά η έντονη και εκφοβιστική παρουσία των Τούρκων , απέτρεψε ένα οργανωμένο επαναστατικό κίνημα. Έτσι λοιπόν ενισχύσεις στο Βελεστίνο , που ήταν το στρατόπεδο των αγωνιστών της Θεσσαλομαγνησίας , δεν έφτασαν τελικά και από τα μέρη μας , αλλά από άλλα μέρη της Μαγνησίας.
Στα τέλη του ίδιου μήνα ο Δράμαλης πασάς της Λάρισας φθάνει με ισχυρές δυνάμεις στο Βελεστίνο , σκορπά το Ελληνικό στρατόπεδο και μετά τους πολιορκητές του κάστρου του Βόλου , οι Έλληνες οπισθοχωρούν προς το Τρίκερι και τα πίσω χωριά της Ζαγοράς. Ο Δράμαλης καίει χωριά του Πηλίου , ιδίως σπίτια Φιλικών , επιβάλλει στους κατοίκους Βαριά «Χαράτσια» , φορολογία , αλλά δεν συλλαμβάνει τον ηγέτη του Ξεσηκωμού Άνθιμο Γαζή , που διαφεύγει στην Σκιάθο και αργότερα στην Ερμούπολη στη Σύρο.
Για εβδομήντα ημέρες η στρατιά του Δράμαλη πασά ήταν απασχολημένη στα μέρη μας και έτσι δεν βρήκε τον καιρό να κατέβει αμέσως στον Μοριά και στη Ρούμελη για να καταστείλει το ξεκίνημα του Αγώνα των Ελλήνων. Βρήκαν έτσι πολύτιμο χρόνο ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί να βάλουν γερές βάσεις στο επαναστατικό του κίνημα και όταν πια αργότερα ήρθαν τα τούρκικα ασκέρια βρήκαν τους Έλληνες αγωνιστές απόλυτα προετοιμασμένους.