Σε λιγότερο από δώδεκα μήνες πλάι στα σπίτια με τους νοικοκυρεμένους κήπους και τις γραφικές αυλές, φύτρωσε μια νέα «πόλη» 15.000 ανθρώπων με χαρακτηριστικά φαβέλας, η οποία, πολλοί φοβούνται ότι αν δεν υπάρξουν άμεσες παρεμβάσεις, δεν θα είναι μακριά η μέρα που ίσως διεκδικήσει και μια θέση στον αυτοδιοικητικό... Καλλικράτη.
«Η Ειδομένη έγινε αίφνης η μεγαλύτερη πόλη του Κιλκίς, θα μπορούμε να διεκδικήσουμε να γίνουμε πρωτεύουσα του νομού...», λέει χαμογελώντας μελαγχολικά και εξωτερικεύοντας τα αισθήματά της, που είναι αισθήματα των κατοίκων του χωριού, η κ. Σουπλή αναρωτιέται: «ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι θα φτάναμε σε αυτή την κατάσταση και πώς θα ξεμπλέξουμε τώρα;».
Αυτό είναι και το βασανιστικό ερώτημα που αιωρείται στην Ειδομένη αλλά κανείς δεν δείχνει επί του παρόντος να έχει πειστική απάντηση.
Οι πολίτες δεν οπλίζονται
«Αν υπάρχει κυβερνητική βούληση, που δεν βλέπω να υπάρχει, μπορούν να αδειάσουν τον καταυλισμό. Τον άδειασαν άλλες δύο φορές απομακρύνοντας 9.000 ανθρώπους τη μια φορά χωρίς να ανοίξει μύτη. Γιατί δεν μπορούν να το κάνουν και τώρα; Ο κ. Μουζάλας όταν ήρθε εδώ και μιλήσαμε, μας συνέστησε λίγη υπομονή και η Ειδομένη θα καθαρίσει. Πέρασαν μήνες από τότε και αντί να αποσυμφορείται ο καταυλισμός μεγαλώνει. Τέτοιες υποσχέσεις πήραμε απ όσους κυβερνητικούς παράγοντες ήρθαν εδώ. Δεν έγινε τίποτα. Μα, είναι τόσο ψεύτες πια; Κουραστήκαμε, δεν πάει άλλο και φοβάμαι πολύ ότι πάμε για άγριες καταστάσεις...».
Τη ρωτάω εάν, όπως μεταδόθηκε, οι κάτοικοι έχουν αρχίσει να οπλίζονται, και το διαψεύδει. «Προς το παρόν δεν υπάρχει τέτοιο θέμα, αλλά ποιος μπορεί να το αποκλείσει όταν τρέμουν να κοιμηθούν τις νύχτες, τους χτυπούν πόρτες και παράθυρα τα άγρια χαράματα;». Προσπαθούμε συζητώντας μ’ έναν άνθρωπο που βιώνει καθημερινά, επί μήνες το πρόβλημα, να συνθέσουμε τη σημερινή εικόνα και την πίσω από αυτήν πραγματικότητα στην Ειδομένη.
Εχουμε, λοιπόν, δεκαπέντε χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι το μόνο που θέλουν είναι να φύγουν για την Ευρώπη, ζουν σε άθλιες συνθήκες απειλούμενοι από ασθένειες και επιδημίες, και με κάθε ευκαιρία επιχειρούν να περάσουν σε μια άλλη χώρα που χρησιμοποιεί βία για να τους αποτρέψει.
Ενας σημαντικός αριθμός εξ εκείνων που έσπευσαν να τους βοηθήσουν με τον μανδύα των ΜΚΟ, ακτιβιστών, εθελοντών κ.λπ. επιδίδονται συστηματικά στην καλλιέργεια φρούδων ελπίδων περί ανοίγματος των συνόρων και ωθούν τους πρόσφυγες σε δυναμικές ενέργειες για να ρίξουν τον φράχτη.
Δεν είναι όμως και τόσο αυθόρμητο αυτό, καθώς αντιεξουσιαστές και αυτοαποκαλούμενοι αναρχικοί από την Ελλάδα και την Ευρώπη έχουν συρρεύσει στην περιοχή με στόχο και σχέδιο να μετατρέψουν την Ειδομένη σε εργαλείο βίαιης κατάργησης των συνόρων στην Ευρώπη. Η τοπική κοινωνία αρχίζει να αντιδρά φοβούμενη ότι θα εγκαθιδρυθεί μια μόνιμη κατάσταση με την παρουσία χιλιάδων προσφύγων στην αυλή της και τις κατά κανόνα αυθόρμητες κινητοποιήσεις της προσπαθεί να καθοδηγήσει και να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά η νεοφασιστική Χρυσή Αυγή.
Η σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει την Ελλάδα με την Ευρώπη παρέμενε κλειστή για τέταρτη συνεχή εβδομάδα, το εξαγωγικό και εισαγωγικό εμπόριο δοκιμάζονται και η Ελλάδα πληρώνει ρήτρες για ακινητοποιημένα στο εσωτερικό βαγόνια. Σε μια τόσο περίπλοκη και επικίνδυνη ατμόσφαιρα η κυβέρνηση εξακολουθεί (;) να θεωρεί ότι διά της εξαθλίωσης θα πειστούν ή θα αναγκαστούν οι πρόσφυγες να αποχωρήσουν και να μετεγκατασταθούν σε κέντρα φιλοξενίας, κάτι που πάντως έως τώρα δεν έχει αποδώσει.
«Πού βλέπετε να οδηγούνται τα πράγματα;» ρωτάμε την κοινοτάρχη. «Στα χειρότερα. Και το λέω αυτό γιατί ενώ περιμένουμε την εκκένωση, βλέπουμε καθημερινά να γεμίζει περισσότερο. Στις αρχές της εβδομάδας ανακοινώθηκε ότι έφυγαν κάποιοι με λεωφορεία. Τη νύχτα όμως έφτασαν άλλοι με λεωφορεία και άλλοι με τα πόδια».
Η ζωή μας άλλαξε δραματικά από την άνοιξη του 2015
Η κ. Ξανθή Σουπλή αφηγείται στην «Κ» το ιστορικό της μετατροπής της Ειδομένης σε πόλη της απελπισίας.
«Τα πρώτα καραβάνια άρχισαν να εμφανίζονται στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2014. Βέβαια, τα σύνορα τότε ήταν ανοιχτά. Μέχρι τότε είχαμε μια ήρεμη καθημερινή ζωή στα χωριά μας. Τα σύνορα μέχρι τότε ήταν ανοιχτά, δεν είχαμε ποτέ προβλήματα με τους Σκοπιανούς. Ημασταν μια χαρά. Καλλιεργούσαμε εμείς τα χωράφια μας, καλλιεργούσαν αυτοί σε μικρή απόσταση τα αμπέλια τους, δίχως κανένα πρόβλημα.
Εστειλα τότε ένα έγγραφο στην αστυνομική διεύθυνση του Κιλκίς, με το οποίο ζητούσα μεγαλύτερη αστυνομική δύναμη στην Ειδομένη γιατί έρχονταν ξένοι άνθρωποι και οι κάτοικοι είχαν πανικοβληθεί.
Αναρωτιόνταν τι είναι όλοι αυτοί, τι θέλουν στο χωριό;
Πού να φανταζόμασταν ότι θα φτάσουμε στο σημείο να αποκτήσουμε άλλους δεκαπέντε χιλιάδες “συγχωριανούς”.
Οι περισσότεροι εκείνο το διάστημα κατέφθαναν με τα πόδια. Μέχρι την άνοιξη του 2015 δεν σταματούσαν στο χωριό. Ερχονταν και περνούσαν τα σύνορα και έφευγαν. Το πρόβλημα άρχισε όταν ξεκίνησε ο διαχωρισμός σε Σύρους, Αφγανούς, Ιρακινούς, σε πρόσφυγες και μετανάστες. Οσοι δυσκολεύονταν να περάσουν, έμεναν στα χωράφια κάτω από τα δέντρα, δίπλα στο ποτάμι.
Τον Σεπτέμβριο του 2014, λοιπόν, εμφανίστηκαν οι πρώτες ροές από πεντακόσια, χίλια άτομα, καραβάνια.
Νωρίτερα, και να έφταναν δυο-δυο, πέντε-πέντε δεν θα τους βλέπαμε ποτέ. Η κατάσταση όμως ήταν ελεγχόμενη. Στην αρχή δεν φοβηθήκαμε, αφού έφευγαν. Τους είδαμε με συμπάθεια, γι’ αυτό και ανοίξαμε τις αγκαλιές μας. Η ζωή μας όμως άλλαξε δραματικά από την άνοιξη του 2015, όταν βλέπαμε να καταφθάνουν κατά δεκάδες, εκατοντάδες μέσα από τα χωράφια. Τα ταξί δεν τους έφερναν στην Ειδομένη, τους άφηναν πάνω στη γέφυρα, έκοβαν δρόμο από τα χωράφια και έρχονταν στο χωριό. Οι πρώτοι που έφταναν στην Ειδομένη, δεν περνούσαν από το σημείο που έχουν κλείσει σήμερα, περνούσαν από την όχθη του ποταμού.
Κρύβονταν στα δέντρα, λούφαζαν στα καλαμπόκια και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία να περάσουν.
Την άνοιξη του 2015 ήρθαν κάποιες ΜΚΟ στην Ειδομένη και ζήτησαν παραχώρηση εδάφους, για να στήσουν τις σκηνές και να φιλοξενηθούν αυτοί οι άνθρωποι. Και έγινε αυτό που βλέπουμε»...
Παζάρι, παρεμπόριο και συναλλαγές πίσω από το νεκροταφείο
«Είμαι καθημερινά στον καταυλισμό και ώρες ώρες αναρωτιέμαι αν θέλουν πραγματικά να φύγουν από την Ειδομένη αυτοί οι άνθρωποι» μας λέει η κ. Σουπλή και καταθέτει την εμπειρία της, αποκαλύπτοντας μάλιστα ότι πρόκειται να λειτουργήσει και σχολείο:
«Λειτουργεί ήδη τζαμί, ήρθε μάλιστα και ιμάμης και έκανε κήρυγμα. Τώρα έχουμε πληροφορίες ότι μια ολλανδική ΜΚΟ διαμορφώνει τον χώρο στο παλιό κτηνιατρείο για να λειτουργήσει σχολείο για τα παιδιά. Πού θα πάει αυτή η κατάσταση; Δεν τους ελέγχει κανείς;».
Αναφερόμενη στην «οικονομία του καταυλισμού» αποκαλύπτει: «Ελληνες επιτήδειοι μεταφέρουν στην Ειδομένη ό,τι μπορεί να χρειαστούν οι πρόσφυγες, από τσιγάρα, τρόφιμα, παιδικές τροφές, οικιακά σκεύη, σκηνές, μέχρι και μπίρες από τα Σκόπια. Τα αγοράζουν είτε από την Ελλάδα, είτε φθηνότερα από τη Γευγελή. Οι συναλλαγές γίνονται πίσω από τα νεκροταφεία του χωριού. Εκεί οι δικοί μας τα κατεβάζουν από τα φορτηγάκια, τα βάζουν σε καρότσια και τα παραδίνουν σε πρόσφυγες τους οποίους χρησιμοποιούν για πωλητές μια και οι ίδιοι δεν ξέρουν τη γλώσσα. Τους τα δίνουν να τα πουλήσουν και το βράδυ κάνουν το ταμείο. Βγάζουν ένα μεροκάματο, τους δίνουν ποσοστά επί των πωλήσεων. Εχουμε δει να πουλάνε μέχρι και μπούτια κατεψυγμένου κοτόπουλου ακόμα και συκωτάκια και ειλικρινά αναρωτιέμαι πού είναι το κράτος να ελέγξει αυτό το παρεμπόριο».
«Tο ξέρουν οι Αρχές»
Οταν ρωτάμε την κ. Σουπλή εάν είναι σε γνώση των Αρχών αυτό το αλισβερίσι και αν έχουν γίνει συλλήψεις απαντάει: «Μα φυσικά και το ξέρουν οι Αρχές, το έχουμε καταγγείλει. Εδώ υπάρχουν άνθρωποι που έχουν έρθει από τη Μυτιλήνη και πωλούν πράγματα. Κοντά στην πλατεία είχε στηθεί ολόκληρο παζάρι με παρεμπόριο, έκαναν φασαρία, γέμιζαν το χωριό με σκουπίδια. Μια, δυο, τρεις φορές, τους έδιωξε η αστυνομία και τότε βρήκαν πωλητές μέσα στον καταυλισμό και τα δίνουν να τα πωλούν εκείνοι. Τα λεφτά είναι πολλά...».
«Υπάρχει, ωστόσο, και η νόμιμη οικονομία που γνωρίζει πρωτοφανή άνθηση όχι μόνο γύρω από τον καταυλισμό αλλά και σε ολόκληρο τον νομό» επισημαίνω. «Ετσι είναι. Στο Πολύκαστρο δεν έχει απομείνει ανοίκιαστη ούτε αποθήκη από τις ΜΚΟ. Οι ΜΚΟ εδώ είναι πάνω από χίλια άτομα, έχουν προσλάβει κάποια άτομα από την περιοχή, διανομείς, οδηγούς. Η αλήθεια είναι ότι δουλεύουν παρά πολύ τα μαγαζιά, είτε καφετέριες, είτε ταβέρνες είναι καθημερινά γεμάτα, σε Πολύκαστρο, Γουμένισσα και στους Ευζώνους από το 2014 είναι γεμάτα τα ξενοδοχεία. Ειλικρινά έχει πέσει πολύ χρήμα. Οπως είναι αλήθεια ότι κάποιοι αισχροκερδούν, κάνουν αρπαχτές. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφήνουμε ανοιχτή την πληγή της Ειδομένης, ας πάρουν και σε άλλα χωριά και άλλες περιοχές. Και μέσα στον καταυλισμό ανοίγουν μαγαζιά, ένας από τη Νάουσα νοίκιασε την αίθουσα αναμονής του σταθμού και άλλους χώρους να κάνει σούπερ μάρκετ...
– Να υποθέσουμε επομένως ότι κάποιοι έχουν και ίδιον συμφέρον να μην κλείσει η πληγή της Ειδομένης;
– Ε, υπάρχουν πάντα αυτοί οι άνθρωποι. Βλέπουμε ότι ξεφυτρώνουν γύρω μαγαζιά, στήνονται αναψυκτήρια, σούπερ μάρκετ, όλα αυτά απευθύνονται στην πελατεία που λέγεται πρόσφυγες και σε όσους κινούνται γύρω από αυτούς. Ειλικρινά όμως πρέπει πρώτα να σκεφτόμαστε την ασφάλεια και την ηρεμία του χωριού μας και μετά τα λεφτά.
Kλοπές και εκφοβισμοί
– Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι συγχωριανοί σας;
– Βιώνουν ένα δράμα. Αυτοί οι άνθρωποι άνοιξαν τις αγκαλιές για να δεχθούν τους πρώτους πρόσφυγες και τώρα είναι αναγκασμένοι να κλειδώνονται στα σπίτια τους. Φοβούνται να πάει ο ένας στο σπίτι του άλλου, οι παππούδες να πάνε στο καφενείο. Εχουμε κρούσματα κλοπών, εκφοβισμών. Οι άνθρωποι έχουν πανικοβληθεί. Φοβόμαστε ότι θα καταστραφεί ολοσχερώς η Ειδομένη, που μη γελιόμαστε, έχει καταστραφεί ήδη. Οι κάτοικοι έχασαν την καθημερινότητά τους, η μητέρα μου, η θεία μου, δεν μπορούν να πάνε στη γειτόνισσα για καφέ. Φοβούνται να κυκλοφορήσουν αλλά και να αφήσουν τα σπίτια τους. Μιλάμε για ηλικιωμένους ανθρώπους στην πλειοψηφία τους. Τις νύχτες γίνεται χαμός στον καταυλισμό. Κάνουν κουμάντο διάφορες ομάδες, ανάλογα με την εθνικότητα. Πίνουν, μεθούν, θορυβούν. Στο μοναδικό καφενείο, γυναίκες πετούν τις μαντίλες και χορεύουν στα τραπέζια. Πρωτόγνωρα πράγματα για μας εδώ.
Και ας μην ξεχνάμε ότι τα χωράφια, από τα οποία τα μισά έχουν καταστραφεί, είναι η μοναδική πηγή εσόδων για την Ειδομένη.
Η συνάντηση
Βρεθήκαμε στην «ταβέρνα της Ασημένιας», στο χωριό Πλαγιά, που έχει μετατραπεί σε άτυπο διεθνές κέντρο Τύπου. Πήραμε κοτόπουλο σουβλάκι, μπιφτέκι, λάχανο τουρσί, τοπική παραδοσιακή πάπρικα και μια ντοματοσαλάτα. Ηπιαμε τοπικό κόκκινο κρασί με την επωνυμία «Αναμάρτητος» –ο πρώτος τον λίθον βαλέτω...– και ο λογαριασμός ήταν 25 ευρώ.
Oι σταθμοί της
1967 Γεννιέται στην Ειδομένη, την οποία και δεν αποχωρίστηκε ποτέ.
1984Εισάγεται στο τμήμα Φυτικής Παραγωγής του ΤΕΙ Φλώρινας.
1986 Γεννιέται ο γιος της.
2009 Συμμετέχει στα κοινά και εκλέγεται πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Ειδομένης.
2014 Εκλέγεται πρόεδρος τοπικής κοινότητας Ειδομένης, με το ψηφοδέλτιο του υποψήφιου δημάρχου Παιονίας, Κ. Σιωνίδη.
2015
Την άνοιξη καλείται να διαχειριστεί, στο μέτρο που της αναλογεί, από τη θέση κοινοτάρχη και με σκοπό την προστασία του χωριού, την «καυτή πατάτα» του καταυλισμού: «Με σημάδεψε το μεταναστευτικό πρόβλημα. Αυτό, ειλικρινά».