Η Μικρασιατική καταστροφή ακύρωσε με τον δραματικότερο τρόπο τη Μεγάλη Ιδέα που είχε εμπνεύσει την «μικρή Ελλάδα» για πολλές δεκαετίες. Η ανοκλήρωτη ελληνική επανάσταση τελείωσε βίαια με μια ήττα και η προσφυγιά και ο ξεριζωμός των ελληνικών πληθυσμών από την Μικρασιατική χερσόνησο, ήταν που καθιέρωσαν τον όρο «καταστροφή».
Για τον λόγο αυτό η Μικρασιατική καταστροφή δεν είναι απλώς ένα πολιτικό διπλωματικό ή στρατιωτικό γεγονός, αλλά ένα ολικό γεγονός, μια ιστορική τομή μεγάλης βαρύτητας που διαβρώνει μετά το 1922 όλες τις πτυχές της ελληνικής ιστορίας.
Οι συνέπειες της υπήρξαν ποικίλες: δημογραφικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές και μακροχρόνιες. Άφησε στη συλλογική μνήμη τραύματα που εξακολουθούν να υπάρχουν ως σήμερα στην ελληνική κοινωνία μέσα από τους απογόνους της γενιάς της καταστροφής.
Εκατό χρόνια μετά και τα ερωτήματα στο γιατί φτάσαμε στην καταστροφή συνεχίζουν να υφίστανται.
Η εθνική μας ιστοριογραφία όλα αυτά τα χρόνια στάθηκε αμήχανη και άτολμη σ’ αυτό το τραυματικό γεγονός. Έτσι, η αναζήτηση ενόχων και εξιλαστήριων θυμάτων στράφηκε για μια ακόμη φορά στη «Διχόνοια», στο ιστορικό χαρακτηριστικό στοιχείο της φυλής μας και στη συνέχεια ως υπαίτιοι της καταστροφής στοχοποιήθηκαν οι κληρονόμοι, είτε του μοναρχισμού- κυρίως – είτε του Βενιζελισμού.
Σε κάθε περίπτωση η Μικρασιατική καταστροφή δεν μπορεί να ερμηνευτεί με στενά εθνικούς όρους.
Αποτελεί μείζον γεγονός του ευρωπαϊκού 20ου αιώνα και εκεί μεταξύ άλλων θα πρέπει να αναζητηθούν οι όποιες απαντήσεις.
Υ.Γ.: Καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς που διανύουμε βιβλία, λευκώματα, αλλά και ένθετα εφημερίδων μας «ταξιδεύουν» πίσω στο χρόνο, στην τραγική κατάληξη της Μικρασιατικής εκστρατείας, στα Μικρασιατική τοπωνύμια, στην προέλευση, στην καθήλωση και την ήττα του στρατού μας. Μας υπενθυμίζουν επίσης τις σκληρές οικογενειακές μνήμες στους προσφυγικούς καταυλισμούς και τους συνοικισμούς.
Καταξιωμένοι ιστορικοί εξηγούν και αναλύουν και αποκαλύπτουν τους λόγους που μας οδήγησαν στη Μεγάλη Καταστροφή. Τους λόγους που αποδυνάμωσαν τη θέση, τη συνοχή και τις δυνατότητες της Ελλάδος σε διπλωματικό και στο στρατιωτικό πεδίο.
Σήμερα, εκατό χρόνια μετά, παρ’ ότι όλοι μας συμφωνούμε, πως η πηγή και η βάση της Μικρασιατική Καταστροφής ήταν κυρίως ο Διχασμός και τα πολιτικά πάθη, δυστυχώς όπως φαίνεται τίποτα δεν έχουμε διδαχθεί! Είναι λυπηρό και τραγικό να βλέπει κανείς τους νέους – σε ηλικία – πολιτικούς μας να βρίσκονται καθηλωμένοι στα κομματικά τους χαρακώματα και είναι διπλά τραγικό αυτό να συμβαίνει και στα εθνικά μας θέματα!
Και όλα αυτά την ώρα που η πατρίδα μας απειλείται καθημερινά από την Τουρκία, σε στεριά, θάλασσα και αέρα.
Μακάρι αυτή η θλιβερή επέτειος να μας κάνει όλους, μα κυρίως τους πολιτικούς μας, να στοχαστούμε, να ξεχάσουμε έστω για λίγο, όσα μας χωρίζουν και να θυμηθούμε αυτά που μας ενώνουν και μας κάνουν να ξεπερνάμε ως έθνος τα μεγάλα εμπόδια.
Μακάρι να επικρατήσει μεταξύ των πολιτικών μας επιτέλους η σύνεση και η συννενόηση.