Τετάρτη, 24 Απριλίου 2024, 5:28:35 πμ
Τετάρτη, 07 Οκτωβρίου 2020 21:27

Οι αρχαϊκοί Κούροι… μοντέλα πλαστικής, αρρενωπής ομορφιάς…

Γράφει η Δέσποινα Ξιφιλίδου, φιλόλογος.

Οι αρχαϊκοί Κούροι, είναι αναθηματικά, επιτύμβια, ταφικά σήματα... Απεικονίζουν όρθιους γυμνούς άνδρες -συνήθως εφήβους- και εμπνέονται από αιγυπτιακά πρότυπα, χωρίς όμως υποστηρίγματα, όπως τα αιγυπτιακά, αλλά είναι ελεύθεροι στο χώρο, γιατί οι καλλιτέχνες αυτών εστιάζουν την προσοχή τους στη συμμετρική κατανομή των όγκων σ΄ έναν κεντρικό, κατακόρυφο άξονα…Είναι γυμνοί για λόγους αισθητικούς, δηλαδή προβολή της αρρενωπής ομορφιάς…

 

Έχουν κοινά χαρακτηριστικά: μετωπικότητα, κόμη μακριά και σχηματοποιημένη, πλατείς ώμους, αρχαϊκό μειδίαμα, χέρια κολλημένα στα πλευρά του σώματος με σφιγμένες γροθιές και το αριστερό πόδι προβάλλει εμπρός…
Βέβαια… στη διάρκεια της ζωής τους, από τα τέλη του 7ουπ.χ αιώνα ως τις αρχές του 5ουπ.χ αιώνα οι Κούροι εξελίσσονται, γιατί οι καλλιτέχνες στη μακρά αυτή περίοδο προσπαθούν να βελτιώσουν την εικόνα τους, ερευνώντας τη σχέση ανατομίας του σώματος με όλη την οργανική δομή του, προσπαθούν ακόμα να δώσουν πιο φυσική διάσταση, πλαστικότητα και κίνηση.
Παραθέτω τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα της αρχαϊκής περιόδου: Στους αρχαιότερους Κούρους 615 - 590π.χ, τέλος του 7ου αιώνα ανήκει ο Κούρος του Σουνίου. Βρέθηκε το 1906 έξω από το Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και είναι τεραστίων διαστάσεων (ύψος 3 μέτρων). Έχει τα χαρακτηριστικά που προανέφερα…
Στη μέση περίπου της αρχαϊκής περιόδου 575 - 550 π.χ. ανήκει ο Κούρος της Μήλου, βρέθηκε στην αυλή ενός σπιτιού το 1891 και βρίσκεται στο Μουσείο του Μονάχου. Ο Κούρος της Μήλου έχει αποκτήσει φυσικότερη διάσταση και μεγαλύτερη πλαστικότητα. Η λειτουργική διεργασία των οργάνων του έχει αυξηθεί και έχει δημιουργηθεί ένας οργανισμός που αναπνέει και ζει.
Προς το τέλος της αρχαϊκής περιόδου 550 – 480 π.χ. το αθλητικό σώμα των Κούρων έχει όλη την ελαστικότητα. Οι εσωτερικές λειτουργίες φαίνονται στη μορφή, τα χέρια απομακρύνονται από τα πλευρά του σώματος, καταργείται η μετωπικότητα, επιτυγχάνεται η μετάβαση από την στατικότητα στην κίνηση, το βάρος του σώματος πέφτει περισσότερο στο στάσιμο πόδι και το κεφάλι στρέφεται ελαφρά.
Εδώ ανήκει και ο Κούρος της Ευρωπού τέλος 6ου π.χ. αιώνα. Ο Κούρος Ευρωπού είναι ταφικό σήμα ενός επιφανούς πολίτη, ντόπιου ή αποίκου από τη Ν Ελλάδα, εγκατεστημένου στην πόλη της Ευρωπού, έχει ύψος 1,80 μέτρα, είναι κυκλαδικού εργαστηρίου, φαίνεται από το κυκλαδικό μάρμαρο και έχει κοντή κόμη. Βρέθηκε σε ένα αγρόκτημα κατά τη διάρκεια οργώματος το έτος 1966 και βρίσκεται στο Μουσείο Κιλκίς. Ο Κούρος καθώς και η ανεύρεση οστράκων μελανόμορφης και ερυθρόμορφης κεραμικής και ό,τι άλλο βρέθηκε κατά τις ανασκαφές του 1989 στη νεκρόπολη φανερώνουν τις οικονομικοκοινωνικές σχέσεις της αναπτυγμένης αυτής πόλης των Βοττιαίων με τη Νότια Ελλάδα και τα νησιά. Η αρχική ονομασία της αρχαίας πόλης πιθανόν να ήταν «Ευρωπαίων πόλης» όπως φανερώνει η επιγραφή, που βρέθηκε στο κατώφλι ενός σπιτιού.
Στη Συρία, κοντά στον Ευφράτη ποταμό, επισκεφθήκαμε πριν από χρόνια τα ερείπια μια αρχαίας πόλης με το όνομα «Ντούρα Ευρωπός». Εικάζεται -μας είπε ο ξεναγός- πως στο στράτευμα του Μ. Αλεξάνδρου υπήρχαν στρατιώτες και από την Ευρωπό της Μακεδονίας, οι οποίοι είτε γιατί κουράστηκαν, είτε γιατί έκαναν γάμους με Σύριες, έμειναν εκεί, και έδωσαν στην πόλη το όνομα της πατρίδας τους «Ντούρα Ευρωπός».
Άλλωστε η εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου δεν είχε μόνο κατακτητικό χαρακτήρα, αλλά και εκπολιτιστικό, αφού και ο ίδιος Αλέξανδρος νυμφεύτηκε την ωραία Ρωξάνη, κόρη ηγεμόνα της Βακτριανής.